در نظام حقوقی ایران، از اظهار اعسار، با عنوان «دعوای اعسار» یاد شده است. پس، انتظار منطقی آن است که این دعوا از اصول دادرسی و قواعد حقوقی پیروی نماید. به واقع نیز چنین است و عدم رعایت اصول و قواعد بنیادین، نقض رأی را در پی دارد. با وجود این، با مداقه در قوانین و مقررات موجود، بر خلاف انتظار معلوم می‌شود که در رسیدگی به دعوای اعسار و نتیجتاً حکم اعسار، بسیاری از اصول دادرسی و قواعد عام حقوقی رعای...

یکی از موانع تحقق اجرای مؤثر حکم، سهولت گریز از اجرای تعهد از ناحیه محکوم‌علیه با اثبات اعسار و تقسیط بدهی است. اقامه دعوی اعسار وسیله‌ای است در اختیار محکوم‌علیه که با استفاده از آن به روش اثباتی و تقریباً آسان می­تواند مانع اجرای فوری حکم شود و غالباً حقیقت وضعیت مالی اشخاص در پس پرده اعسار پنهان می‌ماند. پیش‌بینی امکان گسترده­ی اثبات تنگدستی موجب سوءاستفاده و در نتیجه ایجاد مانع در اجرای حکم م...

امروزه میزان، نحوه پرداخت و وصول مهریه با بحران‏های زیادی روبرو است؛ تا جایی که قانونگذار بر آن شد با توجه به ویژگی خاص موضوع، در این خصوص اقدام به تصویب یک ماده برای رفع مشکلات و موانع اجرایی آن در قانون حمایت خانواده سال 1391 کند. آن‏چه در این مقاله بررسی می‏شود، ماده 22 قانون مزبور است که در خصوص مهریه، مقرره‏ای وضع کرده است که تا به حال در سیستم قضایی ایران مسبوق به سابقه نبود. رویکرد قانون...

دیدگاه مشهور بین فقیهان و حقوقدانان این است که حق حبس زوجه مطلق است و در ثبوت آن بین ایسار و اعسار زوج تفاوتی نیست، لکن دیدگاه مخالف آنکه حق حبس در فرض اعسار زوج را ساقط می‌داند نیز در بین فقیهان متأخر طرفداران زیادی دارد. این فقیهان برای اثبات دیدگاه خود به قواعدی همچون لاضرر، نفی عسر و حرج، انصاف، مذاق شریعت و مصلحت فردی و اجتماعی تمسک کرده‌اند. برخی نیز بین علم و جهل زوجه به اعسار و ایسار زو...

در این تحقیق با توجه به منشا تعهدات به بررسی مصادیق اعسار به نفع غیر پرداختیم، مقصود از منشأ تعهد در اینجا، سبب حقوقی است که تعهد را ایجاد کرده است. اصلی ترین دلیل مهلت دادن به معسر، آیه ی 280 سوره ی بقره است که مفسران و فقها، مطالب بسیاری را ذیل آن بیان داشته اند. در حال حاضر دادگاه ها اصل را بر اعسار مدیون می گذارند و وی را حبس نمی کنند، فقط قسمت اندکی از مشکلات بوجود آمده در اعسار متعهد ...

حاکمیت اراده، اصل لزوم قراردادها و اصل یکپارچگی اجرای تعهّد همگی بیانگر این امر هستند که طلبکار را نمی توان به پذیرش بخشی از موضوع تعهّد مجبور کرد، همچنین تعهدات باید فوری و اگر موجّل باشند در موعد مقرر انجام شوند و تأخیر در اجرای تعهّد، در صورتی مورد پذیرش است که در قرارداد یا قانون ذکر شده باشد زیرا اجل در تعهدات باعث کاهش ارزش آن می-گردد و به ضرر متعهدله می باشد. با این حال قانون گذار به تبعیت ا...

در صورت تنگدستی و اعسار مرد، تکلیف مرد به پرداخت نفقه، امری حرجی محسوب شده، در نتیجه به دلیل قاعده نفی عسر و حرج، فوری بودن پرداخت نفقه، برداشته می شود، در مقابل، زوجه می تواند به دلیل ایجاد شرایط ناگوار و غیر قابل تحمل، از دادگاه تقاضای طلاق کند، در صورت امتناع زوج، خود حاکم(قاضی) اقدام به طلاق زوجه، می نماید. البته ماهیت چنین طلاقی، بائن بوده، و زوج در زمان عده حق رجوع ندارد. حق حبس ایجاد ش...

یکی از مجازات ها در احکام اسلامی حبس می باشد که در زمره مجازات های تعزیری جای دارد و کمیت وکیفیت آن در گرو نظر حاکم شرع است.اقوال فقها در حبس تعزیری مختلف می باشد در این نوشته مد نظر است این دیدگاه واقوال مورد تطبیق ومقایسه قرار گیرد و در پایان دیدگاه قابل پذیرش با استناد به شواهد و قراین روایی، فقهی ارائه شود. حبس به دو قسمت حدی و تعزیری تقسیم می شود که حبس حدی مدت معینی دارد اما مدت حبس تعزی...

یکی از حقوقی که در فقه امامیه و قانون مدنی برای زوجه به رسمیت شناخته شده، حق حبس در نکاح می باشد؛یعنی زوجه می تواند در صورت حال بودن مهر تا دریافت تمام مهر از انجام وظایفی که در مقابل زوجه دارد امتناع نماید. سوالی که مقاله حاضر میکوشد تا به آن بپردازد ،این است که آیا با وجود اعسار زوج از پرداخت مهر، زوجه هم چنان حق حبس دارد؟ از مجموع آراء فقها ، سه نظریه قابل استنباط است :(نظریه ی سقوط حق حبس،ن...

پژوهش حاضر تحت عنوان «آثار فقهی و حقوقی اعسار زوج در زندگی مشترک» در چهار فصل تدوین شده است. فصل اول شامل سه مبحث واژگان شناسی و دو مبحث در ارتباط با کلیاتی از مستندات وجوب مهریه، نفقه و مقادیر هر یک از آن ها می باشد. فصل دوم شامل سه مبحث بوده: در مبحث اول به دلیل ضرورت بحث در دو گفتار مستقل به ماهیت عقد نکاح و آثار آن پرداخته خواهد شد. مبحث دوم شامل حق حبس است که در اثر اعسار زوج برای زوجه ایج...