در این مقاله نشان داده ایم که اتکاء بر سرمایه گذاری های خارجی در چارچوب قراردادهای نفتی با شرکت‏های نفتی بین المللی، راهکار مناسبی برای انتقال و توسعه فناوری در بخش بالادستی صنعت نفت ایران نبوده و نخواهد بود مگر آنکه اولاً رشد دانش بنیادین و دانش عملیاتی مرتبط با صنعت نفت کشور زمینه های مناسبی برای جذب فناوری و توسعه آن فراهم کرده باشد و ثانیاً حضور فعال نهادهای تنظیم گر با اهداف نظارت، مدیریت و ...

امروزه پیشرفت های سریع در عرصه ی علم و فناوری موجب تحولات شگرفی در جهان شده است. این امر تا بدان جا پیش میرود که تفاوت در نحوه ی سیاستگذاری علم و فناوری در کشورها باعث بروز تحولات متفاوت در کشورها می شود. الگوهای سیاستگذاری علم و فناوری مسیر حرکت برنامه های علم و فناوری برای رسیدن به اهداف یک جامعه را مشخص می کنند. انقلاب اسلامی ایران گشاینده فصلی نو در تحول تاریخ بود. فصلی که نوید از ایجاد تم...

امروزه با توجه به تحولات گسترده جهانی، کشورها با آینده‌ای روبرو هستند که انجام برنامه ریزی راهبردی در امور پژوهش و فناوری برای افزایش بهره‌وری و استفاده بهینه از سرمایه های موجود در کشور ضرورتی اجتناب ناپذیر می‌نماید. دولت‌ها باید برای توسعه‌ی یک فناوری نوظهور در جامعه مداخله کنند و بستر رقابتی را برای توسعه آن فراهم نمایند. پیش نیاز این مداخله، تحلیل دقیق حوزه‌ی فناورانه و سیاستگذاری در جهت رف...

مقاله ای که در پی می آید با توجه به نقش های جدید فناوری اطلاعات و ارتباطات (ict) در توسعه، به طرح مکاتب و رویکردهای نوین در سیاست گذاری و برنامه ریزی توسعه و جایگاه ict در آنها می پردازد. این مقاله با تبیین مولفه های موثر در شکل گیری «جامعه معرفتی» به عنوان مبنای توسعه ارتباطات، وضعیت ارتباطات را در برنامه های توسعه ایران مورد مطالعه قرار می دهد و بر پایه آن بر اهداف و دستاوردهای برنامه چهارم ت...

قسمت اول این نوشتار که قبلا ارائه شد (فصلنامه شماره هفتم) به بررسی وضعیت گذشته و شناخت عناصر تکنولوژی اختصاص داشت و در آن تکنولوژی از منظر اسلامی، عوامل موثر در عقب ماندگی علمی و تکنولوژی در جوامع اسلامی، ضرورت اصلاح مسیر حرکت با استفاده از شناخت قوانین علمی و بازگشت به خویشتن اسلامی خویش مورد بحث و بررسی قرار گرفت. همچنین به تعاریف مختلف علم و تکنولوژی، مدیریت انتقال و توسعه تکنولوژی، انواع و ...

تأکید اصلی سیاستگذاری علم و فناوری بر سه محور خلق دانش، انتشار دانش و بهره برداری از دانش است. اگر به سمت و سوی ارتقای علم و فناوری توجه شود، بی شک راه تولیدات فناوری از مسیر تولیدات علمی می گذرد. علم نیز با تولیدات علمی و به کارگیری فناوری¬های جدید متحول می شود و ضروری است که در این خصوص چگونگی رشد و توسعه این دو متناوباً بررسی و ارزیابی شود. برای هرکشوری ارزیابی توسعه علم و فناوری در ابعاد مخت...

دستیابی به رشد پایدار تحت شرایط جهانی‌سازی و رقابت شدید جهانی، رویکرد سیستمی نسبت به علم، فناوری و نوآوری را ضروری ساخته است چرا که علم، فناوری و نوآوری عوامل کلیدی در دستیابی کشورها به اقتصاد دانش بنیاد هستند. اقتصادی که در آن وابستگی زیادی به دانش، اطلاعات، مهارت‌های سطح بالا وجود دارد. اقتصادهای پیشرفته دنیا به سمت اقتصاد دانش بنیاد حرکت کرده‌اند و در این مسیر، مراحل مختلفی را پشت گذرانده‌ان...

مرحله اجرای سیاست ها، یکی از مراحل سیاستگذاری عمومی است که تصمیم ها و سیاست های اتخاذ شده سیاست گذاران را عملیاتی می سازد تا سیاستگذاران به اهداف خود دست یابند. یکی از اهداف مدنظر کشورهای در حال توسعه، گسترش و رشد فناوری به منظور رقابت پذیر کردن اقتصاد کشور در عرصه بین المللی است. این کشورها برای رسیدن به این هدف، در برنامه های توسعه اقتصادی خود این هدف را در اولویت قرار می دهند. اما صرف تدوین ...

نظام ملی نوآوری به عنوان رویکرد سیستمی به نوآوری، دربرگیرنده عناصر و ارتباطاتی است که در جهت تولید، انتشار و استفاده از دانش جدید و سودمند از نظر اقتصادی، با یکدیگر در تعاملند و در درون مرزهای یک کشور عمل می‌کنند. رویکرد نظام ملی نوآوری، که نهادها و کارکردهای مختلف دخیل در توسعه علمی و فناورانه کشورها را در بردارد، یکی از رویکردهای مناسب برای تحلیل وضعیت علم، فناوری و نوآوری و ارائه سیاست‌ها و ...

آنچه مسلم است، توجهی که به سیاست علم و فناوری مبذول می­شود، بیشتر از بابت پیامدهای اقتصادی آن است. زمانی سیاستگذاری علم و فناوری موفق قلمداد می­شود که خروجی آن در بازار، توان رقابت داشته باشند. هدف پژوهش حاضر دست یابی به مدل سیاستگذاری علم و فناوری مبتنی بر رویکرد پیچیدگی اقتصادی است. برای دست یابی به این هدف از رویکرد نظریه پردازی داده بنیان استفاده گردید. مزیت پژوهش حاضر در مقایسه با پژوهش­ها...