همزمان با غلبه اعراب مسلمان بر ماوراء­النهر، با مقاومت قرلُق­ها، منطقه هفت آب و ترکستان شرقی، فتح نشده و تا دو قرن بعد، در برابر حملات سپاهیان مسلمان مقاومت کردند. اما به تدریج، تعالیم اسلام در این منطقه نفوذ پیدا کرده و در نیمة دوم قرن چهارم هجری به عنوان مذهب غالب آن نواحی درآمد. این مقاله درصدد است تا با روش توصیفی- تحلیلی و از طریق به­پرسش­کشیدن داده­های موجود، تا حدّ امکان به این روند گسترش ...

همان گونه که ظهور دولت آل سامان، سبب ساز خیرات و برکات عدیده ای در تاریخ فرهنگ و تمدن ایران و اسلام شد، زوال این خاندان نیز موجب تأثیرات جدی منفی بر پهنه تاریخ سرزمین ایران گشت. از میان عوامل اضمحلال این دولت، نقش عوامل سیاسی جدی تر و مهم تر بود. ضعف نظام دیوان سالاری، خردسالی امیران پایانی، ظهور مدعیان داخلی، برخورد با دول خارجی، ناامنی در ولایات، تشدید روحیه تملق در دربار، تفوق سپاهیان ترک، ف...

سده ی چهارم هجری آغاز حاکمیت یافتن فرمان روایان ترک در سرزمین های اسلامی بود.حاکمیت ترکان در جهان اسلام در سده یپنجم به حدی گسترش یافت که هم زمان چندین دولت قدرتمند ترک نواحی شرقی قلمرو خلافت عباسی را بین خود تقسیم کرده بودند:قراخانیان در بخش های وسیعی از ماوراءالنهر، غزنویان در شرق خراسان و غرب هندوستان و سلجوقیان در ایران، آناتولی و شام.از بین این دولت ها قراخانیان نگارش به زبان ترکی را به شد...

سادات علوی ساکن در ماوراء النهر در قرن ششم هجری، نقش قابل توجهی در تحولات سیاسی ـ اجتماعی آن منطقه، به‌ویژه غلبه قراختاییان بر آنجا داشتند که به خاطر سکوت منابع تاریخی، تا کنون مغفول مانده؛ ولی به‌رغم قلّت داده‌های تاریخی، می‌توان حضور فعال سادات علوی در عرصه سیاست و جامعه ماوراءالنهر در قرن ششم را ردّیابی و مطالعه کرد. این مقاله در صدد است، با روش توصیفی ـ تحلیلی به فعالیت سادات و نقش آنها در تح...

نیشابور همواره یکی از معتبرترین شهرهای تاریخ ایران در طول قرون و اعصار بـود کـه اززمان عبداﷲ بن طاهر (حک: 215-230 ه.ق) به عنوان پایتختی برگزیـده شـد و ایـن امـر در دوره  سامانی و و غزنوی نیز تداوم یافت. موقعیت مساعد تجاری و مرکزیت سیاسی، توسعه این شهر رادر پیداشت، چنانکه در قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری در جهان اسلام نظیـر نداشـت و بـاپایتخت جهان اسلام، بغداد، برابری می کرد. اما این شهر در هن...

نیشابور همواره یکی از معتبرترین شهرهای تاریخ ایران در طول قرون و اعصار بـود کـه اززمان عبداالله بن طاهر )حک: 230-215ق.ه ( به عنوان پایتختی برگزیـده شـد و ایـن امـر در دورهسامانی و و غزنوی نیز تداوم یافت. موقعیت مساعد تجاری و مرکزیت سیاسی، توسعه این شهر رادر پیداشت، چنانکه در قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری در جهان اسلام نظیـر نداشـت و بـاپایتخت جهان اسلام، بغداد، برابری میکرد. اما این شهر در هن...

کوه‌نشینان کمیجی در ناحیه کوهستانیِ اطرافِ سرچشمه جیحون، پیرامون ختلان و چغانیان می‌زیستند. آنان از بازماندگان اقوام ایرانی، در آن منطقه بودند که به علت مقاومت در برابر نفوذ اسلام، در قرون نخستین هجری، از تحولات سیاسی جامعه به دور بودند؛ اما از قرن چهارم و به‌دنبال گرایش به اسلام، از حالت انزوا خارج شدند و در تحوّلات سیاسی منطقه، به ایفاء نقش پرداختند. این‌ درحالی بود که ایلات و عناصر ترک، در قالب...

یکی از کتاب‌های چاپ‌شده در حوزۀ تاریخ، کتاب دولت سلجوقیان است، که تهیه‌کنندگان و ناشر آن را به‌عنوان کتاب درسی برای دانشجویان این رشته معرفی کرده‌اند. امّا با توجه به ویژگی‌هایی که لازمة یک کتاب درسی دانشجویان است، برخی نارسایی‌ها در متن دیده می‌شود که ازجملۀ آنها می‌توان به ناهماهنگی عنوان و محتوا، استفاده‌نکردن از منابع اصلی، عدم تدقیق و توجه در تحقیقات جدید، عدم رعایت موازین علمی در ارجاعات و...

چکیده ندارد.

چکیده یکی از وجوه تاریخ سلسله سامانی، حضور اقوام و افراد متعدد ترک در این حکومت، و هم چنین تحولات اساسی که در نتیجه حضور آنان در قلمرو سامانی می دهد، می باشد. به علاوه این حکومت عامل ورود ترکان به سوی حکومت عباسی، آل بویه، صفاری و... می باشد. توجه به این نکته حائز اهمیت است که اولین جرقه های ورود و حضور ترکان از سوی حکومت سامانی است؛ همین بردگان ترک درباری این سلسله به مقامات عالی در این حکوم...