در این مقاله سعی شده است که با شناخت گفتمان‌های موجود در باب تجربه دینی، چگونگی بازنمایی آن‏ها در فیلم‌های سینمایی ایران، بعد از انقلاب اسلامی تشریح شود. گفتمان‌های دینی موجود در جامعه ایران، هر یک تعریفی از مفهوم «تجربه دینی» ارائه می‌کنند. در این مقاله، با استفاده از مطالعه اسنادی، هم مفهوم «تجربه دینی» از دیدگاه گفتمان‌ها شناسایی شده است و هم با استفاده از «نظریه بازنمایی» و «روش تحلیل گفتما...

روشنفکری دینی به عنوانمحصول رویارویی دین با مدرنیته، یکی از رویکردهای مناقشه انگیز و پرنفوذ چند قرناخیر دنیای اسلام است. این رویکرد در ایران نیز به یکی از مباحث مهم و جنجال برانگیزمیان اندیشمندان تبدیل شده و جهت گیری های بعضاً متفاوتی را تجربه کرده است. این جهت گیری هاسبب شده است تا روشنفکری دینی ایران در قالب موج های متفاوتی نام گذاری گردند.”احیاگری اسلامی“، ”اسلامی سازیدانش“ و ”جریان متأخر“ آن...

فرآیند روشنفکری در ایران به گونه ای بیمار متولد شد. چرا که با خصوصیات حقیقی روشنفکری شامل فکر علمی،نگاه به آینده، هوشمندی و احساس درد در مسائل اجتماعی فاصله بسیار داشت. از دوره قاجاریه که اندیشه های مدرن برخاسته از مدرنیته ی غربی به جامعه ی سنتی ایران راه یافت و به اندیشه مردم نفوذ کرد،مسائل و دیدگاههای جدیدی مطرح گشت که دین در مواجهه با آنها ، پاسخ مناسبی برای سوالات، ابهامات و تردیدهای ایجاد ...

چکیده این نوشتار ضمن مطالعه جریان های روشنفکری دینی در جمهوری اسلامی ایران درصدد است تا به مطالعه نقش روشنفکران دینی در توسعه عمومی در ایران بپردازد از این رو با دستیابی به ویژگی و جنس گفتمان های روشنفکری دینی درصدد است تا به مطالعه عقلانیت ارتباطی و عقلانیت انتقادی در گفتمان های روشنفکری بپردازد. البته ما به طور دقیق با کاربرد رویکرد ارتباطی به حوزه عمومی، وجه تمایز جامعه مدرن و سنتی را در حض...

مقاله حاضر بر آن است که تفکر حوزوی به عنوان یک رویکرد معرفتی با اصول و مبانی و مؤلفه­های خاص خود واجد ظرفیت روشنفکری است به شرط آنکه روشنفکری را در قالب خاستگاه تاریخی و حصار هویتی عصر روشنگری خلاصه و محصور نکنیم. در مقاله ضمن بر شمردن مؤلفه­های پنج گانه تفکر حوزوی از یک سو و ارائه تحلیلی از مقوله روشنفکری به سه مؤلفه عصری بودن، تفکر انتقادی داشتن و تلاش برای ارائه راه حل نسبت به مسائل مهم عصری...

دین ایدئولوژیک در فضا و شرایط قبل از انقلاب، در بین روشنفکران دینی جامعه ایران مطرح شد. علی شریعتی به عنوان مؤثرترین روشنفکر دینی زمان خویش، ایده اسلام به مثابه ایدئولوژی را به شکل مؤثر ارائه کرد. نگرش ایدئولوژیک به دین و ضرورت آن اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار جمهوری اسلامی در ایران، مخصوصاً از دهه 60 شمسی به بعد، دستخوش تردید و تنازلاتی جدی گردید و خود به محملی بدل شد برای نقد قدرت ح...

نواندیشان دینی(اسلامی) به مسئله انحطاط و احیای تمدن اسلامی فراوان پرداخته اند و از همین رو درگیر مسئله سنّت و تجدد هستند. در برخورد با این دو مسئله، دو رویکرد متفاوت اخذ کرده اند؛ گروهی طرفدار رفتاردرمانی و گروهی به رویکرد شناخت درمانی گرویده اند. طرفداران رویکرد دوم می گویند برای حل مشکلات جامعه اسلامی باید اندیشه های دینی ما پالایش و تغییر یابد. استاد مطهری از این گروه است در عین حال مدل نواند...

موضوع این رساله اقبال و روشنفکری دینی می باشد و سوال اصلی در این تحقیق و پژوهش نیز این گونه طرح گردیده که : مهمترین شاخصه های روشنفکری دینی در اندیشه های اقبال چیست؟ و آیا اصولا روشنفکر دینی واقعیت خارجی دارد؟ و اگر دارد مشخصه های اصلی و ویژگی های مهم آن چیست؟ یافتن پاسخ برای پرسش های فوق جزء رسالت اساسی و هدفهای اصلی این رساله به حساب می آید و در این راستا بررسی شخصیت ، افکار و عملکردهای علامه...

در دوران معاصر، ضرورت پاسخ گویی به چالش سنت، خصوصاً فربه ترین بخش آن یعنی دین، و مدرنیته جریان های فکری عدیده ای را در سرزمینهای اسلامی موجب شده است. یکی از مهم ترین و در عین حال بحث انگیزترین این جریان ها، روشنفکری دینی است. روشنفکری دینی نوعی فعالیت روشنفکرانه در عرصه دین است و از این حیث از یک سو، جریان مطرحی در هر دو عرصه روشنفکری و نواندیشی دینی به حساب می آید و از سوی دیگر، امکان پذیری دار...

چکیده رساله حاضر با بهره گیری از روش شناسی انتقادی مبتنی بر کُنش ارتباطی به تبیین مناسبات دین و دولت در دوره جمهوری اسلامی می پردازد. بر این اساس هم الگوهای رسمی و غیررسمی مناسبات دین و دولت را مورد نقد و بررسی قرار می دهد و هم در الگوی مطلوب خود با عنوان «تعامل دائمیِ دین و دولت در حوزه عمومی» از نظریه کُنش ارتباطی بهره می گیرد. نظریه کُنش ارتباطی انسجام اجتماعی را فارغ از نگرش تک ساحتی مورد توج...