ادبیات و هنر (گرافیک)، موضوعاتی هستند که از نظرگاههای بسیاری به یکدیگر پیوند خورده و حتی خاستگاهی مشترک دارند. اما، از آنجا که تقریبا هیچ مطالعه دقیقی در این مورد صورت نپذیرفته است؛ لذا در این تحقیق سعی شده با نگاهی ریشه ای به این مقوله پرداخته شود. برای این منظور، ابتدا جایگاه ادبیات، نسبت به هنر، مشخص و معلوم گردیده و سپس، با رویکردهای مختلفی همچون تاریخی، روانشناسانه و نشانه شناختی، بر پیوند...

مطالع? نشانه شناسی که ابتدا از زبان شناسی پا به عرص? وجود گذاشت، از اهمیت و قابلیت گسترده ای در زمین? تفسیر و تحلیل معناهای متون برخوردار است. در این راستا پژوهش حاضر تلاش دارد به روش توصیفی-تحلیلی با استفاده از این دانش، تحلیل متون تصویری شاهنام? شاه اسماعیل دوم، موجود در موز? رضا عباسی را به محک آزمون بکشاند. هدف تحلیل، بررسی فرایند درک معانی نشانه ها با استفاده از مبانی نشانه شناسیِ بکار رفته...

نشانه­شناسی به مطالعۀ نظام­مند عواملی می­پردازد که در فرایند رسیدن به دلالت­های موجود در یک متن، اثرگذارند. نظام­های نشانه‎ای از جمله زبان‎ها، رمزگان و نظام‎های علامتی در حیطۀ نشانه‎شناسی عمل می­کنند. راهبرد نشانه­ها از وجود تعامل اجزای یک متن با کلّیت به کشف شبکۀ ساختاری می­انجامد. به‎همین دلیل، ریفاتر برای نیل به دلالت‎ها، دوگونه خوانش را پیشنهاد می‎کند: خوانش خطّی یا دریافتی (Heuristic) و دیگر...

مطابق با نشانه­شناسی امبرتو اکو، نشانه‌ی تصویری در هنر نقاشی، تنها بازسازی شماری از مشخصه‌های موضوع است که پس از گزینش برخی از آنها بر ­اساس رمزگانِ شناسایی و مطابق با قراردادهای گرافیکی، در یک بستر فرهنگی ایجاد می­شود و همین­امر باعث دریافت اثر از سوی مخاطبین می­شود. اکو با ردّ واقع­نماییِ بازنمایی‌های تصویری به موضوع «ابداع»: «ابداع معتدل» و «ابداع رادیکال» می­پردازد. او در تحلیل­های نشانه­شناخت...

نشانه‌های بلاغی، نقشی برجسته در فرآیند شکل‌گیری محتوا دارند و متناسب با محدودۀ رمزگانی بافت متنی از آن‌ها استفاده می‌شود. شمس لنگرودی از شاعران معاصر ایران است که در شعرش متناسب با محتوا و هدف، استفاده­ای قابل بررسی از نشانه‌های بلاغی دارد. با توجّه به ارتباط بارز عاشقانه­های شمس با این نشانه­ها، مقالۀ حاضر به روش توصیفی- تحلیلی، نشانه‌های بلاغی پرکاربرد و نقش و کارکرد تعیین کنندۀ آن‌ها را در شع...

در نشانه‏شناسی لایه‏ای متن قرآن کریم به عنوان منبع لایزال معارف الهی سطوح و لایه‏های معنایی متفاوتی دارد و متن این کتاب مقدس شبکه‏ای باز از لایه‏های متنی متعدد است. ساختار درونی هر لایه که از عناصر، دلالت‏ها و معانی متفاوتی تشکیل شده، بر اساس روابط لایه‏ای آن کشف می‎شود. در مباحث نشانه‏شناسی جدید ثابت شده است که بررسی متون مختلف که زنجیره‏ای از نشانه‎های گسترده است، می‎تواند به خوانشی تا...

در پژوهش حاضر که به بررسی موضوع هویت فرهنگی در محتوای روایی مجموعه‌های تلویزیونی ایرانی پرداخته است، هویت، به سطوح و انواع فردی و جمعی و هویت جمعی، خود به هویت‌های قومی، ملی، دینی و مدرن تقسیم می‌شود. از آنجا که هویت فرهنگی، در اصل برساخته‌ای از تعامل و پیوند بین مؤلفه‌های گفته شده در ساختار اجتماعی است، کلیه مفاهیم یاد شده را دربر می‌گیرد. این مفهوم در قالب نظریه کاشت گربنر، به عنوان ا...

تأمّل در احوال و اقوال مشایخ و بررسی تعامل میان نظام هدفمند و منسجم خانقاه و جامعه، نشان می‌دهد که تزکیه و تعلیم مریدان و عامّة مردم بر محور ارزش‌ها و اندیشه‌های صوفیانه، هدف و رسالت اصلی تصوّف اسلامی بوده است. صوفیان بزرگ برای تحقّق این هدف، همواره از کلام به عنوان مهمترین وسیلة تأثیرگذاری بر مخاطبان خود بهره برده اند. نظر به اهمیت این موضوع، این پژوهش می‌کوشد تا اسباب، صور و موجبات این هنجارگریز...

در این نوشتار ساختار رمزگذاری امر مقدس در یسنه‌ها مورد بررسی قرار گرفته و مفاهیم هم‌ریشة آن در منابع ودایی بررسی شده است. آن‌گاه به چگونگی آرایش و سازماندهی گرانی‌گاه‌های معناییِ نشانگرِ امر قدسی اشاره شده و نظامی پنج‌گانی پیشنهاد شده که از سویی با نیروهای تشکیل دهندة روان و روح انسان و از سوی دیگر با عناصر گیتیانة تشکیل دهندة گیتی پیوند برقرار می‌کنند و به این ترتیب گیتی و مینو و عالم اکبر و عال...