ریشه ایرانی باستانِ واژه wāxš، wak- به معنای «سخن‌گفتن» و ریشه اوستایی آن vak-، دربردارنده معنای «گفتن» است و vāxš در یسنا، 17: 44 به معنای «سخن» در حالت فاعلی مفرد مؤنّث به کار رفته است؛ امّا در دوره میانه، این واژه در معنای «روح/نفس» بروز یافته و لغت‌نویسان این معنا از واژه را مطرح کرده‌اند. می‌توان از این واژه به «نفس سخن‌گو» تعبیر کرد. در متونِ پهلوی زردشتی نیز واژه waxšūr (پیامبر) را ...

مسئلة تاریخ زمان زردشت همواره یکی از موضوعاتی بوده است که نظر دانشمندان و شرق‌شناسان بزرگ را به خود جلب کرده است. عدة از مستشرقین بر این گمانند که زردشت در حدود 600 قبل از میلاد ظهور کرده است. برخی دیگر از مستشرقین و ایران‌شناسان، این نظر را رد کرده و تاریخ حیات او را به زمان‌های بسیار دورتر می‌رسانند. یکی از آنها ایران‌شناسان فقید دکتر علی‌رضا شاپور شهبازی است که مقالة حاضر از نوشته‌های بسیار ...

زرتشتیان یا مجوسان با توجه به آیات و احادیث اسلامی همانند یهودیان، مسیحیان و صابئیان جزء اهل ذمه به شمار میآمدند. با ورود دین اسلام به ایران، به ویژه در دو قرن اول، برای زرتشتیان در جامعه ی اسلامی، مقررات خاصی وضع شد که متناسب با شرایط و اوضاع حاکم بر جامعه، در طی زمان همواره متغیر بود و طبقِ خواست حاکمان، متحول و دگرگون می شد، به طوری¬که گاه با عقاید و باورهای زرتشتیان مدارا می شد و گاهی جنبه ی...

حقوق زن، همواره موضوعی بوده است که باعث ایجاد تنشهایی در جوامع مختلف گردیده است. در اذهان بسیاری از مردم ، هر گاه سخنی از حقوق زنان به میان می آید، تنها این مسئله خطور می کندکه زن در عرصه پهناور جهان، از آغاز تاکنون و فارغ از زمان، مکان، نژاد، رنگ و آئین ، بار مسئولیت ویژه ای بر دوش دارد و آن عبارتست از زادن، پروردن و به بلوغ رسانیدن. آیا براستی نقش زنان در همین چند کلمه خلاصه می شود؟ شکی نیست ...

این مقاله به بررسی جایگاه اشی (aši) در اندیشه ها و باورهای ایران باستان می پردازد. اشی را باید ایزدی پیش زردشتی دانست. او مینویِ پاداش در دین کهن آریایی است. نام او هم در گاهان ـ کهن ترین بخش اوستا ـ و هم در اوستای متأخر آمده است، با این تفاوت که در گاهان، اشی بیشتر به عنوان مفهوم انتزاعی به کار رفته است و بر مفاهیمی چون سهم و قسمت دلالت می کند، حال آنکه در اوستای متأخر او ایزدبانوی فراوانی و بر...

بهرام گور از شخصیت های بزرگ تاریخی است که توانسته است با راه یافتن به دنیای جادویی هنر و ادبیات، بخشی از آثار نویسندگان و شاعران را به خود اختصاص دهد و چهره ی تاریخی او تا حدی رنگ اسطوره و خیال گیرد و راز آلود و مبهم گردد. در این تحقیق ابتدا از لابه لای متون تاریخی چهره ی تاریخی بهرام گور مورد بررسی قرار می گیرد. پس از آن از میان همین آثار تاریخی و متون ادبی که سرگذشت بهرام را مورد طبع آزمایی ...

فارسی نو بازمانده فارسی دری، فارسی دری بازمانده فارسی میانه زرتشتی است و از جهت آوایی و واژگانی و صرف و نحو شباهت بسیاری به آن دارد. در واقع می توانیم انعکاس این زبان را درزبان فارسی نو مشاهده کنیم. اهمیت فارسی میانه زرتشتی در تنوع زیاد آثار باقی مانده است؛ از دیرباز متون پهلوی همواره به عنوان منابع بسیار مهم و ارزنده برجای مانده ایرانی مورد توجه زبانشناسان و تاریخ نویسان و محققان در زمینه ادبی...

اردیبهشت یشت، سومین یشت اوستا که در ستایش اردیبهشت امشاسپند (و نیز دو دعای مهم زردشتی اَشم وُهو و اَئیریِما ایشیو) است، با 19 بند از یشت های کوچک به شمار می رود. این یشت را به این جهت که از نظر زبانی آشفته بوده و بعضی حالات صرفی کلمات با معنی آنها مطابقت ندارد، از یشت های متأخر به حساب می آورند. اردیبهشت به معنی بهترین اشه (راستی)، از زیباترین امشاسپندان و نمادی است از نظم جهانی و قانون ایزدی. او د...

بنا بر فصل دوم از اعمال رسولان در روز پنطیکاست در زمر? مردمانی که در این روز در اورشلیم حضور داشتند مردمانی از اهالی ماد و بین النهرین نیز حضور داشته اند که آنان هم مانند سایرین سخنان رسولان را با زبان خود شنیدند.همچنین در روایتی دیگر که البته در صحت آن تردیدهای فراوانی وجود دارد آبگار پنجم (اوخاما)،شاه سلسل? پادشاهی سریانی اسروئن خود با فرستادن نامه هایی به عیسی مسیح از وی خواست تا به ادسا آمد...

هر داستانی از شاهنامه را، آن زمان که پوستۀ تُنُک و نه چندان ستبر و استوارش را از هم فروشکافیم، بی هیچ شک و گمانی به اسطوره خواهیم رسید؛ چراکه نامۀ شگرف شاهنامه، یکسره از اسطوره ها وام ستانیده است. یک اسطوره شناس کارشناس و ویژه دان، هیچ گاه در برخورد با متنی پهلوانی، چونان شاهنامه، فریفتۀ رنگ رنگی و فریبایی داستان ها نمی شود و با ژرف نگری و نازک بینی، به درون داستان ها راه می جوید و آنها را می گ...