با آنکه نقش بی‌بدیل رسانه در قوام پدیده‌های سیاسی، انکارناپذیر است (تاریخچه) اما تأثیر آن، بر استحکام ساخت درونی انقلاب اسلامی، چندان شفاف نیست (مسئله) موضوعی که تاکنون بر پایه نظریه گفتمان بررسی نشده است. (پیشینه) برای رفع این ابهام، باید به این پرسش که رسانه (متغیر مستقل) چه تأثیری بر ساخت درونی انقلاب اسلامی (متغیر وابسته) دارد؟ (سؤال) پاسخ گفت. رسانه که از ابزارهای تحقق هژمونی نظام‌های سیاس...

به رغم بنیادهای متباین دین و دولت، با برآمدن صفویه به عنوان نخستین دولت ملی در ایران که به پیوند دین و دولت منجر گردید، بنیادهای سلطنت از مشروعیتی دینی برخوردار گشتند و روحانیت و علمای شیعه نیز در این جایگاه از نقشی بنیادین در ترویج فرهنگ تشیّع، بسترسازی برای عمل به قوانین و احکام فقهی شیعه، احیای امر به معروف و نهی از منکر، تأمین مصالح عامّه و دفاع از حقوق مردم و سرانجام تعمیق و بسط مباحث علمی د...

طنز یکی از خرده‌گفتمان‌های گفتمان ادبی است که به هژمونیک شدن گفتمان انقلاب اسلامی ـ چه پیش از تثبیت انقلاب و چه بعد از تثبیت این گفتمان ـ کمک کرد. مفهوم هژمونی می‌تواند ابزاری برای تحلیل روابط میان ادبیات و جامعه باشد که هم می‌تواند جایگاه اهل ادب را ـ به عنوان عوامل هژمونیک کننده یا تغییرساز ـ در جامعه تعیین کند و هم تعیین کننده نقش نیروهای اجتماعی در متون ادبی باشد. برای رسیدن به این هدف هفته...

جمهوری مفهومی است که از روم قدیم نشأت گرفته و به ویژه با نام سیسرون قرین شده است. این سنت در رنسانس احیا شد و در تفکر قانون گرای ماکیاولی با قدرت بسیار نمایان گردید و در رستاخیز جمهوری های ایتالیای شمالی ـ اولین نظام های سیاسی جدید اروپا ـ نقش مهمی ایفا کرد؛ این سنت، زبانی فراهم آورد که بر سیاست غرب مدرن مسلط شد و در جمهوری هلند و در خلال جنگ داخلی انگلستان و در دوره ی منتهی به انقلاب های آمریک...

با درنظر گرفتن اینکه گفتمان به معنای درک متون در بافت اجتماعی آنها و اینکه چه کسی، چه چیزی را، به کدام مخاطب، به چه شیوه‌ای و چرا می‌گوید، وابسته بودن آن به شرایط زمانی و مکانی و تأثیر ویژگی‌های شخصیتی سازندۀ گفتمان بر نوع گفتمان شکل‌گرفته مشخص می‌شود. در پژوهش پیش رو، با توضیح دربارۀ گفتمان دوران ریاست جمهوری خاتمی در چارچوب گفتمان کلان اسلامی پس از انقلاب، تأثیر آن بر رفتار سیاست خارجی ایران ...

ایران، قبل از انقلاب اسلامی، مانند جوامع دیگر از مجموعه ای از ساختارها تشکیل شده بود. اقدامات گفتمان پهلوی سبب فعال کردن عوامل تنش خیز درون این ساختارها و درنهایت، شکل گیری شکاف ها و تعارض هایی در آنها شد. در چنین شرایطی، نوعی وضعیت نامتعادل ساختاری به وجود آمد. درنتیجه، فشارهایی بر نیروهای اجتماعی وارد آورد و وضعیت موجود در نظر مردم ناعادلانه، ناکارآمد و عقب افتاده جلوه کرد. این نیروهای اجتماع...

 پژوهش حاضر با هدف واکاوی نظم گفتمانیِ حاکم بر  نظام آموزش عالی جمهوری اسلامی ایران و چگونگی مفصل‌بندی سیاست‌های آموزشی در گفتمان مذکور انجام گرفت. گفتمان آموزش عالی در جمهوری اسلامی ایران، خاصه پس از انقلاب فرهنگی، اولین نشانه‌‌های ظهورش را نمایان کرد. سیاست‌های آموزشی در درون این گفتمان به سه دوره‌ زمانی 1357 تا 1360، 1360 تا 1368 و 1368 تا به امروز تقسیم‌بندی می‌شود که در هر دوره گفتمان آ...

پیروزی انقلاب اسلامی ایران و اشغال جنوب لبنان، به وسیله رژیم صهیونیستی در سال 1982 میلادی، به ایجاد و تکوین حزب الله لبنان با حمایت های نظام جمهوری اسلامی ایران منجر شد که نتیجه آن، پیدایش گفتمانی نشأت گرفته از اسلام شیعی با نام مقاومت اسلامی لبنان بود. درمقابل این امر، گفتمانی نیز با عنوان سلفی ـ تکفیری و با حمایت وهابیت حاکم بر عربستان سعودی متولد شد. در حال حاضر، وقایع سال های اخیر در کشورها...

دیپلماسی فرهنگی در واقع تأمین منافع ملی با استفاده از ابزارهای فرهنگی است. ‌دیپلماسی فرهنگی به یک کشور امکان می‌دهد که فرهنگ، جامعه و مردم خود را به دیگران معرفی کند و با طریق فزونی بخشیدن به ارتباطات خصوصی بین مردم کشورهای گوناگون، کشورها را قادر می‌سازد که ایده‌آل‌های سیاسی و سیاست‌هایشان را در انظار افکار عمومی بسیار جذاب نشان دهند. هدف اساسی دیپلماسی فرهنگی ارائه ی دیدگاه روشن و موجّه نسبت ب...

منافع ملی در جمهوری اسلامی ایران چگونه شکل می‌گیرد؟ چرا با هر تغییر در هیأت دولت ایران، نگرش‌ها و رویکردها به منافع ملی نیز تغییر می‌یابد؟ و چرا با گذشت بیش از سی‌ سال از انقلاب، هنوز برنامه و راهبرد مشخصی در راستای تعریف "منافع ملی ایران" تدوین و پیگیری نشده است؟ ایده محوری این مقاله این است که ریشه چنین مشکلاتی تا حد زیادی به وضعیت دولت‌‌ـ‌ ‌ملت‌سازی در جمهوری اسلامی ایران باز می‌گردد. بر این...