در این مقاله سعی بر آن است تا با مروری بر خاستگاه تحلیل گفتمان انتقادی و معرفی مکاتب نظری تأثیرگذار بر آن، به بیان اشتراکات و افتراقات رویکردهای غالب در آن پرداخته شود. هر رویکرد به لحاظ بنیان‌های نظری و ابزارهای تحلیل با دیگر رویکردها تفاوت‌هایی دارد؛ اما سه مفهوم انتقاد، قدرت و ایدئولوژی در تمامی رویکردها وجود دارد. دو نکتة قابل توجه در این مقاله به چشم می‌خورد؛ یکی تأکید بر میان‌رشته‌ای بودن...

با توجه به روند گفتمان در زبان شناسی، زبان خالی از ایدئولوژی نیست. زبان در این معنا در شکل گیری واقعیت، انتقال و حتی ایجاد ایدئولوژی و تفکر نقش دارد. به عنوان مثال استفاده از زبان منجر به ایجاد نظریه های خاصی می شود. تحقیق حاضر با استفاده از روش گفتمان-تاریخی, تلاش برای روشن کردن الگوهای ایدئولوژیک در رویکرد سیستماتیک وعلمی مدرن به مطالعه ادبیات را دارد. اما روش گفتمان- تاریخی به تنهایی در سران...

     این مقاله در پی آن است که نشان دهد برای کشف گفتمان مسلط  و ایدئولوژی حاکم دریک اثر ادبی، چگونه می‌توان از رهگذر سبک شناسی انتقادی به این مهم دست یافت‌.در این مقاله، نخست بر روی مفهوم سبک تأمل کرده  و سپس نقبی بر سبک شناسی انتقادی زده‌ایم و از رهگذر آن‌، لایه‌های رمان «ماه کامل می‌شود» اثر فریبا وفی  را مورد بررسی قرار داده ایم‌.این پژوهش به روش لایه‌ای انجام شده است‌. ابتدا لایه‌ی بیرونی و...

اخلاق از آغاز یکی از پایه ای‎ترین موضوعات فلسفه بوده و در شناخت آدمی و جهان همواره نقشی بنیادین داشته است. در روزگار نو که با چیرگی فناوری بر همة حوزه‎های زندگی انسان‎ها همراه است نیز پرسش از اخلاق ناگزیر است. اخلاق نیز مانند هر پدیدة انسانی دیگری در زبان رد خود را به جا می‎گذارد و در فهم آن بایستی به جنبه‎های زبانی هم پرداخت. نوشتار پیش رو در پی بررسی انتقادی اخلاق در قلمرو حکومت الکترونیکی اس...

نوشتار حاضر در پی تحلیل و بررسی شالوده¬های مفهومی و دال¬های مفصل¬بندی گفتمان بیداری اسلامی از منظر مقام¬معظم¬رهبری است. در این تحقیق در چارچوب یک روش ترکیبی از نظریه زبان¬شناسی انتقادی نورمن فرکلاف در تحلیل متون و از نظریه گفتمان لاکلاو و موفه در چگونگی فرآیند هژمونیک شدن و تفوق یافتن گفتمان بیداری¬اسلامی بهره برده شده است. تحلیل متون آثار و سخنرانی¬های مقام¬معظم¬رهبری نشان داد که در هندسه معرف...

پس از انتشار کتاب «شرق شناسی» ادوارد سعید در سال 1978، دیدگاه انتقادی او درباره شرق شناسی و آثار شرق شناسان غربی همواره جلودار بسیاری از مطالعات مربوط به رویارویی شرق و غرب بوده است. درپی آن، بسیاری از هواخواهان و هم نظران سعید در حوزه های مطالعاتی گوناگون، بیش از همه ادبیات، تلاش کرده اند تا ردپای سوگیری غرب را در بسیاری از آثار منتشرشده درباره شرق و بازنمایی آن در غرب نمایان کنند. در این میان...

ناصرالدین شاهو گفتمان تجدد نگرشی گفتمانی به تجدد در عصر قاجار است، که با اتکای به روش تحلیل انتقادی گفتمان ، بنیان های اجتماعی توجه ناصرالدین شاه به تجدد در آن بررسی شده است . در این رساله از رهگذر تبیین شاخصههای تجدد عصر ناصری ، وجوه تمایز آن با ماهیت تجدد در دوره های قبل، همچنین، تفاوت منطق حاکم بر تجدد ایرانی با نوع اروپایی آن مورد تاکید قرار گرفته است. پردازش شاخصه های مذکور بر اساس نحوه ی ...

امروزه تحلیل گفتمان سبک جدیدی از مطالعات گفتمانی است. در تحلیل گفتمان، جمله‏ ها و عبارت‏ها به تنهایی پاسخگوی تحلیل‏های تحلیل‏گران گفتمان نیستند. یعنی علاوه بر صورت و ساخت زبان، عوامل دیگری همچون عوامل اجتماعی، فرهنگی و سیاسی نیز در بررسی متون دخیل هستند. تحلیل گفتمان انتقادی، یکی از روش‏های تحلیل گفتمان و شیوه‏ای نو در بررسی مسائل اجتماعی است که با تمرکز بر متون و ساختار‏های فراتر از جمله، سعی ...

گفتمان اخیرا در رشته ها و شاخه های علوم انسانی و علوم اجتماعی کاربرد فراوان و گسترده ای یافته است. گفتمان را عموما با نام فوکو و به عنوان نظریه ای تبارپژوهانه می شناسند اما این نظریه در عین حال کاربردی روش شناسانه نیز یافته است. تلاش ما برآن است که طی این نوشتار نشان دهیم گفتمان به چه معنا است و به کدام دسته از تاملات روش شناختی اشاره دارد و نیز خواهیم کوشید نشان دهیم که بهره گیری از گفتمان به ...

تحلیل گفتمان انتقادی شاخه‌ای جدید از تحلیل گفتمان می‌باشد که به بررسی چرایی و توجیه مطالب و به عبارتی رونمایی اطلاعات می‌پردازد. پژوهش حاضر در چارچوب گفتمان‌شناسی انتقادی انجام گرفته است. در این پژوهش هدف آن بود که متون روزنامة انگلیسی و فارسی از لحاظ به کارگیری مؤلفه‌های گفتمان‌مدار جامعه‌شناختی–معنایی بررسی شود و در نهایت میزان رازگونگی هرکدام بدست آید. به منظور انجام پژوهش حاضر از الگوی یارم...