هنگام بحث درباره­ی تفاوت‌های مدرنیسم و پست‌مدرنیسم؛ می‌توان از تفاوت علم باوری و عدم علم باوری نیز سخن به میان آورد.  در یک‌سو افرادی مانند کارل پوپر هستند که داعیه­ی علم باوری را در سر می‌پرورانند و از سوی دیگر افرادی مانندکوهن و فایرابند از عدم باورداشت به علم سخن می‌گویند.  در این مقاله سعی شده‌است که این دو طیف متفاوت اندیشه مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

کوهن و فایرابند از فیلسوفان علمی هستند که در بسیاری از جهات، دیدگاه های نزدیک و بعضاً مشترکی دارند. این دو فیلسوف به عقلانیتی آفاقی و جهان شمول باور ندارند؛ از این رو در عرف ادبیات فلسفی، دیدگاه های آنان را نسبی گرایانه تلقی می کنند. هر دو، از فیلسوفان نیمة دوم قرن بیستم هستند و واکنشی به جریان های پوزیتیویستی و نگتیویستی محسوب می شوند. این اندازه، شباهت و نزدیکی، این پرسش را در ذهن برمی انگیزد ...

کوهن و فایرابند از فیلسوفان علمی هستند که در بسیاری از جهات، دیدگاه های نزدیک و بعضاً مشترکی دارند. این دو فیلسوف به عقلانیتی آفاقی و جهان شمول باور ندارند؛ از این رو در عرف ادبیات فلسفی، دیدگاه های آنان را نسبی گرایانه تلقی می کنند. هر دو، از فیلسوفان نیمه دوم قرن بیستم هستند و واکنشی به جریان های پوزیتیویستی و نگتیویستی محسوب می شوند. این اندازه، شباهت و نزدیکی، این پرسش را در ذهن برمی انگیزد ...

تز سنجش ناپذیرى علمى از زمان ارائه ى آن توسط کوهن و فایرابند، تزى ضدواقع گرایانه انگاشته شده است. در این مقاله استدلال مى گردد که این تز از زمان ارائه ى آن تا به حال دست خوش تحولاتى بوده است و تنسیق آخرى که کوهن از آن ارائه مى نماید منافاتى با واقع گرایى علمى ندارد. این که چگونه مرجع یک واژه ى علمى مشخص مى گردد محل مناقشه ى فلاسفه بوده است. در این مقاله از نظریه اى براى ارجاع دفاع مى گردد که مت...

سیطره بی‌چون‌چرای اثبات‌گرایی بر فلسفه علم در سال‌های نخستین قرن بیستم با توجه به موج نقد آن توسط برخی از فیلسوفان علم در نیمه‌دوم این قرن دچار بحران و فروپاشی شد. دیدگاه‌های فیلسوفان علمی نظیر پوپر، کوهن و لاکاتوش زمینه‌را برای پیدایش نقدهای رادیکال‌تر به جریان کلاسیک فلسفه علم فراهم کرد. فایرابند در همین مسیر تلاش کرد در کتاب «برضد روش: طرح نظریه آنارشیستی معرفت» نوعی آنارشیسم روش‌شناختی را ج...

هدف پژوهش حاضر پیشنهاد اصول و روش هایی برای آموزش شیمی بر مبنای بررسی دیدگاه فایرابند درباره چیستی علم و چگونگی پیدایش و گسترش آن بوده است. برای دستیابی به این هدف از روش های کاوش فلسفی، تحلیل تطبیقی و نیز قیاس عملی بهره گرفته شده است. بر همین اساس و در پاسخ به پرسش نخست پژوهش که "فلسفه شیمی چیست؟" نتایج در سه بخش هستی شناسی، شناخت شناسی و روش شناسی شیمی تبیین شده است و در پاسخ به پرسش دوم پژوه...

نسبیت گرایی را لازمه کثرت گرایی معرفتی می انگارند. چنین تلقی می شود که آن ریشه در نیمه دوم عصر مدرنیته دارد و تفسیر کانتی – بویری از توسعه علم به چنین بحرانی انجامیده است. فایرابند را به دلیل افشا کردن این بحران بدعت گذار خوانده اند. کثرت گرایی برامده از نظریه زمینه مندی معرفت و تجارب بشری است و آثار آن در زمینه های معرفت اخلاق دین و سیاست تهدیدی است که به نسبیت انگاری و آنارشیسم در اندیشه منجر...

تز سنجش ناپذیری علمی از زمان ارائه ی آن توسط کوهن و فایرابند، تزی ضدواقع گرایانه انگاشته شده است. در این مقاله استدلال می گردد که این تز از زمان ارائه ی آن تا به حال دست خوش تحولاتی بوده است و تنسیق آخری که کوهن از آن ارائه می نماید منافاتی با واقع گرایی علمی ندارد. این که چگونه مرجع یک واژه ی علمی مشخص می گردد محل مناقشه ی فلاسفه بوده است. در این مقاله از نظریه ای برای ارجاع دفاع می گردد که مت...

به نظر می رسد پیدایش نظریه بازی های تکاملی و گسترش بهره گیری از آن بیان کننده گونه ای تغییر در ابزارهای مورد استفاده متخصصان نظریه بازی ها و اقتصاددانان باشد؛ چه آن که برخی به این نظریه در برابر نظریه بازی های کلاسیک به عنوان نوعی پیش رفت می نگرند. این مقاله در پی آن است که نخست تفاوت های مبنایی مطرح میان نظریه بازی های کلاسیک و نظریه بازی های تکاملی را به تصویر بکشاند و دوم این که به این پرسش ...

ابهام معنایی واژة «پارادایم»، از زمان پیدایش رسمی این اصطلاح، و گسترش آن در حوزه‌های گوناگون دانش و ورود نامناسب آن در جامعة علمی ایران، مانند مفاهیم بسیار دیگری، زمینة بدفهمی این واژه را در جامعة علمی ایران پدید آورده، تفسیرها و کاربردهای سلیقه‌ای بسیاری را از این اصطلاح رایج کرده است. در این نوشته کوشیده‌ایم به بازشناسی کاربردهای گوناگون این اصطلاح و تنقیح مفهومی، معناشناختی و ماهیت‌شناختی آن...