مطابق تئوری ادراک بوم شناختی « گیبسون » جهان مادی متشکل از پهنه های گوناگونی است که یکی دیگری را پوشانده و مخفی می دارد وتنها هنگامی ادراک این پهنه ها میسر است که شخص ملزم به حرکت در محیط باشد. نگارنده این پهنه ها را « پهنه های فضایی » محیط مینامد. ا ز آنجا که هیچ حرکتی بدون گذشت زمان برای انسان امکان پذیر نمی باشد و با توجه به ارتباط نزدیک بین مفهوم های مکان و زمان در علوم جدید به گونه ای که ز...

چکیده این پژوهش با عنوان "بررسی ضمیرناخودآگاه جمعی در شعر فروغ فرخ زاد" برآن است تا شناختی ژرف از ضمیرناخودآگاه جمعی و نمودهای آن با چشم اندازی نو به شعر شاعر معاصر، فروغ فرخ زاد عرضه بدارد. کارل گوستاو یونگ (1875-1961) ، روانکاو مشهور قرن بیستم به عنوان نخستین کسی که ناخودآگاه جمعی را مطرح کرد، قایل به دو گونه ناخودآگاه درروان هر فرد بود : فردی و جمعی. این قسمت از روان همگانی شامل محتویات...

از رایج‌ترین شیوه‌های‌ بررسی اساطیر، تحلیل روان‌کاوانۀ آن‌هاست. کارل گوستاو یونگ، واضع نظریۀ روان‌شناسی شخصیّت، با مطرح ساختن مقولۀ کهن‌الگوها دریچه‌ای تازه، رو به دنیای نقد و تحلیل اساطیر گشود. یونگ برای هر شخص، ناخودآگاه فردی و جمعی را در نظر می‌گیرد. از نظر او ناخودآگاه فردی بر لایه‌ای عمیق‌تر فطری بنا شده که ناخودآگاه جمعی یا کهن‌الگو نامیده می‌شود. بروز و ظهور کهن‌الگو در آثار هنری به خصوص ...

یکی از انواع نقد ادبی نقد اسطوره‏ای است که برگرفته از نظریات یونگ در زمینة ناخودآگاه جمعی است. کار منتقد اسطوره‏ای بررسی کهن‏الگوهای اثر ادبی به مثابة بازتاب‏های ناخودآگاه جمعی ذهن شاعر یا نویسنده در اثر ادبی است؛ کهن‏الگوهایی که در نهاد ناخودآگاه ذهن مردمان قوم یا جامعه یا فراتر از آن، کل بشر، ساری و جاری است. ذهن آدمی این عقاید و رفتارهای اسطوره‏ای را اغلب به شیوه‏ای نمادین در‏می‏آورد. یکی از...

اساطیر، عامل پیوند گذشته، حال و آینده به یکدیگر و شریان های جاری مشترک، میان اقوام و ملل هستند. روایاتی که از دریافت ها، تأمّلات و احساسات عمیق درونی و بیرونی، پرده بر می دارند و گذر زمان از بار معنایی آن ها نمی کاهد. بر خلاف آن چه که برخی می-پندارند، اسطوره هرگز نمی میرد؛ چراکه ذهن بشر، اسطوره ساز و حافظ آن ها است. ناخودآگاه جمعی بشر، از مهم ترین عوامل حفظ این باورها و اطّلاعات پیش از تاریخ و من...

تجربه دینی یعنی مواجهه با موجود مقدس یا ماورایی و به بیان دیگر درک حضور و وجود او. این بعد از دین به صورت فردی و گاه جمعی و غالباً در درون افراد تجلی می‌کند، و با عقاید و مناسک خاص هر دین مرتبط است. این تجربه، در روان‌شناسی نوعی گرایش درونی به شمار می‌رود برای گریز از شرایط دشوار زندگی و همین درون‌گرایی است که به انسان دیندار توان ایستادگی می‌بخشد، زیرا دستگاه شناختی در سنگری نفوذناپذیر قرار می‌...

شیوه پردازش نمادها و شخصیّت‌ها - دو عنصر داستانی برجسته- در مثنوی معنوی، از تأثیرپذیری مولانا از باورهایش در مورد انسان سرچشمه گرفته است. در این جستار کوشش بر آن است که برخی جنبه‌های رمزآمیز مثنوی معنوی، با بهره‌گیری از مفاهیم روان‌شناسی و اسطوره‌ای نمایان گردند. در این راستا مفاهیم روان‌شناسی داستان «رومیان و چینیان» در ارتباط با نظریه‌های ناخودآگاه فردی فروید، ناخودآگاه جمعی و کهن‌الگوی خویشتن...

چکیده: با توسعه ی علم روانشناسی در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم و به خصوص پس از انتشار آراء روانشناسان بزرگی چون فروید، آدلر و یونگ ، نویسندگان بسیاری در جهان تلاش کردند تا بر اساس این اندیشه ها به خلق آثار ادبی اقدام کنند و منتقدان زیادی هم بر مبنای اصول روانشناسی به نقد آثار ادبی اقدام نمودند. نقدروانشناختی به بررسی احساسات، اندیشه ها و رفتار شخصیت های داستانی براساس نظریات روانشناسی ...

نوستالژی به عنوان یک رفتار روانی و ناخودآگاه از روانشناسی وارد ادبیات شده و تبدیل به یک مضمون شعری گشته است. ابوفراس از جمله شاعرانی است که این مضمون در شعرش برجسته به نظر می­رسد. پژوهش حاضر بر آن است با روش توصیفی– تحلیلی نمودهای نوستالژی(جمعی و فردی) را در دیوان ابوفراس بررسی نماید. نوستالژی فردی خود دربردارندة مؤلفه­هایی همچون غم و درد پیری، مرگ اندیشی، دوری از وطن و حسرت بر روزگاران گذشته، ...