مطالعه مکتب های ادبی جهان و مقایسه و تطابق آنها با ادبیات فارسی یکی از شیوه هایی است که محقق را به سوی وادی ادبیات تطبیقی رهنمون می گردد . در مقاله حاضر جلوه هایی از مکتب باروک در رباعیات خیام بررسی می گردند . درون مایه های اصلی هنر باروک مانند حرکت و پویایی ، بی ثباتی زندگی و دنیا ، بهره بردن از لحظات گذرای عمر ، عصیان و سرکشی و مضمون مرگ پیوند شگفت اوری با اندیشه و اشعار خیام دارند . تعداد بی...

در هر حوزه ای که از انسان بحث شود، بدون تردید مباحث مشترک فراوانی را می توان یافت، در ادبیات که موضوع آن اساساً انسان و نوع ارتباط آن با عالم فیزیک و متافیزیک می باشد، همگرایی بیشتری در افکار و عواطف شاعران و نویسندگان مشاهده می گردد، از این رو در آثار ادبی مختلف بنا به مقتضیات عاطفی و اندیشگی آفرینندگان آنها، می توان موضوعات و مضامین مشترک فراوانی را یافت، چنان که این اشتراک و همانندی ها را می ...

بسیاری از رباعیات منسوب به خیام(ف 513-515ق) در برخی از متون نظم و نثر فارسی به نام شاعران دیگر نیز ضبط شدهاست. این امر علاوه بر ایجاد تردید در مورد صحت انتساب این رباعیات به خیام، انتساب چنین رباعیاتی را به شاعران دیگر نیز دشوار میسازد. اختلاف در انتساب رباعیات تا حدی است که گاه برای یک رباعی، نام هفت شاعر در منابع مختلف درج شده است. بیش از یک سده است که پژوهشگران ایرانی و خارجی دربارهی صحت ان...

در مقالۀ حاضر کوشیده‌ایم میان حکمت خیام و اسطوره‌اندیشی او رابطه‌ای برقرار کنیم. زیرا دریافته‌ایم که انتخاب شعر برای بیان اندیشه‌های او، با توجه به رابطه شعر و اسطوره، انتخابی آگاهانه بوده است. چرا که نشانه‌های بسیاری نظیر زمان اساطیری، دور و دایرۀ می‌خواری، از خاک بر آمدن گل و سبزه و خاک شدن آن‌ها، کوزه و کوزه‌گری، مشاهدۀ اعضای آدمیان رفته در ذرّات غبار معلّق در هوا و نظایر این‌ها بر اسطوره‌اندی...

یکی از بهترین ترجمه‌های رباعی‌های خیام به عربی، ترجمة احمد صافی نجفی است که در سطح بالایی از شاعرانگی قرار دارد. در این ترجمه، جدا از ویژگی‌های مثبت، مشاهده می‌شود که برگردان رباعی‌ها همراه با تغییراتی در گفتمان و دلالت‌های شعر خیام انجام شده‌است. مقالة حاضر در پی آن است که با اساس قرار دادن اصل انسجام (Cohesion) و ابزارهای انسجام‌بخشی (Cohesive devices) مایکل هالیدی (Michael Halliday) و رقیه ح...

سپهرگفتمان به مجموعه­ای از هنجارها، دانش، آداب و رسوم، مفاهیم و ایدئولوژیِ مورد پذیرش شاعر یا نویسنده اطلاق می‌شود که در آثارش نمود می­یابد. در ترجمة اثر ادبی، بررسی کیفیت بازنماییِ سپهر گفتمان در زبان مقصد علاوه بر درنوردیدن مرزهای زبانی و ادبی بر اهمیت چگونگی این بازنمایی نیز تأکید دارد؛ زیرا رویکرد مترجم به عناصر سپهر گفتمانِ متن مبدأ و چگونگی ترجمة آن به زبان مقصد، نیازمند دقت و توجه­ای بایسته...

دهه 1990 میلادی با بازنگری در همه­ی زمینه های علمی، فلسفی و هنری همراه است، به همین علت نگاه نوسازی و مرمت شهری نسبت به دهه های پیش که نگاه  جزیی نسبت به مسائل مرمت شهری داشته اند، تغییر کرده و با در نظر گرفتن گذشته و هویت تاریخی دوره­های متفاوت، هویت جدید متناسب با شرایط زندگی امروز را در دستور کار خود قرار داده است. بر این اساس مرمت شهری مفهومی جامع پیدا می کند، مفهومی که بهبود و توان بخشی با...

حل مسألهء ارشمیدس باعث گردید تا ریاضی دانان ایرانی به حل معادله ای درجه سوم که به معادلهء ماهانی معروف است، از طریق تقاطع مقاطع مخروطی فائق آیند. خیام در رسالهء جبر و مقا بلهء خود حل و بحث همهء معادلات درجهء سوم را ارائه می دهد و با این نظریهء خود گام مهمی در حل این معادلات برمی دارد. در این مقاله نظریهء خیام را از نظر تاریخی و شناخت شناسی بررسی می کنیم.

رویکرد بینامتنی یکی از مباحث مهم و مورد توجّه نظریه پردازان معاصر در حوزه ی نقد ادبی است. بر اساس این رویکرد، متون مختلف از دیرباز با یک دیگر در تعامل بوده و تحت تاثیر آثار پیش از خود آفریده شده اند. هیچ متنی، جریانی یا اندیشه ای به طور دفعی و بدون گذشته ایجاد نمی شود از این رو هیچ اثر مستقلی را نمی توان یافت که از تاثیرپذیری و ورابط بینامتنی به دور بوده باشد. از جمله متونی که در این زمینه قابل...