قو یکی از پرندگانی است که در بسیاری از فرهنگ­ها جلوه و معانی نمادین خاصی دارد. در شعر معاصر فارسی، دکتر حمیدی شیرازی با نگاهی شاعرانه به نحوة مرگ قو، این موضوع جدید برای شعر فارسی را در شعر مشهور «مرگ قو» تجلی داده است. در شعر دورة مشروطه، پشتوانة فرهنگی شاعران از طریق ترجمه­ها گسترش می­یابد و علاوه بر فرهنگ سنتی ایران، شامل آثار اروپایی و به طور کلی فرهنگ اروپایی نیز می­شود. در سیر این انتقال ...

چکیده دوره ی مشروطه یکی از دوره های بسیارمهم تاریخ است که درآن برای اولین بار در تاریخ ایران اندیشه هایی مانند رهایی از استعمار و استبداد،حکومت قانون،آزادی و برابری درجامعه مطرح شد. یکی ازابزارهای بسیار مهم روشنفکران در این دوره برای نشر و رواج افکار مترقیانه سرودن شعر و نشر آن در بین توده های مردم بود.یکی از انواع این اشعار شعر طنزآمیز بود. هرچند طنز از دیر باز در شعر و ادب فارسی سابقه داشت...

ادبیات مقاومت از مهم­ترین سنگرهای فرهنگی ملت­های تحت سلطه است. این واژه همواره با ظلم­ستیزی عجین شده و آن را تداعی می­کند. این نوع از ادبیات از پیشینه­ای طولانی در طول تاریخ بهره­مند است که به علت ظلم و ستم حاکم در کشورهای مسلمان از جانب بیگانگان و نیز جنگ‌هایی که بر آنان تحمیل شده است از نمود خاصی برخوردار است. کشورهای ایران و فلسطین دو نمونه والا از این کشورها هستند. علی فوده از شاعر...

نهضت بازگشت ادبی در نیمه دوم قرن دوازدهم به همّت و اشارت شاعرانی از قبیل مشتاق (ف 1165ق) و شعله اصفهانی (ف1160ق) پدید آمد. انگیزه بنیانگذاران نهضت بازگشت، احیای شعر فارسی و نجات دادن آن از انحطاط و ابتذال سبک هندی بود . با این همه، پیشنهاد سخنوران اصفهان تنها در ایران مورد استقبال واقع شد و در سایر حوزه­های زبان و ادبیات فارسی نظیر هند، افغانستان و سرزمین­های فرارود اقبالی نیافت؛ امّا حرکتی شبیه ...

در دنیای کنونی آزادی یکی از مهمترین مفاهیمی است که توجه بشر امروز را به خود جلب کرده است و در واقع امروزه انسان بیش از آن که به مفاهیم دیگر بیندیشد ، به آزادی می اندیشد . در ایران نیز از دیر باز آزادی مورد توجه قرار گرفته است . اما در گذشته ، آزادی معنا و مفهومی دیگر برای ایرانیان داشته است . از نظر عرفی آزادی به معنای رهایی از قید اسارت بوده است . همچنین رهایی از قید نفس که در ادب عرفانی ما نی...

ادبیات مقاومت از مهم­ترین سنگرهای فرهنگی ملت­های تحت سلطه است. این واژه همواره با ظلم­ستیزی عجین شده و آن را تداعی می­کند. این نوع از ادبیات از پیشینه­ای طولانی در طول تاریخ بهره­مند است که به علت ظلم و ستم حاکم در کشورهای مسلمان از جانب بیگانگان و نیز جنگ‌هایی که بر آنان تحمیل شده است از نمود خاصی برخوردار است. کشورهای ایران و فلسطین دو نمونه والا از این کشورها هستند. علی فوده از شاعر...

دوره مشروطیت عصر رویدادهای مهم سیاسی وتحولات سریع اجتماعی در کشور ایران به شمار میرود. ادب فارسی نیز در این عصر از تاثیر چنین تحولاتی برکنار نمانده است. شعر فارسی در دوره مشروطه ، برای نخستین بار به جای آنکه به مدح قدرتمندان یا بیان احساسات ، عواطف و تجربه های شخصی شاعر بپردازد، سرنوشت مشترک افراد جامعه را مدنظر قرار داد و موضوعات سیاسی و اجتماعی جامعه را بیان کرد. آزادی ، وطن، ظلم حکام و محروم...

شعرِ عرفانی و صوفیانه در دوره‌ی مشروطیّت   احمد رضی*         هادی قلی‌زاده** دانشگاه گیلان چکیده در دوره‌ی مشروطیت به دلیل رواج تجددگرایی و فراگیری تفکرات اجتماعی ِمتأثّر از غرب، تصوف و به پیروی از آن، شعر عارفانه به گوشه‌ای خلوت از جامعه پناه برد؛ اما به رغم به حاشیه رانده شدن عرفان و تصوف، در آثارِ سرایندگانِ این دوره، شعرهای عارفانه‌ی بسیاری وجود دارد. این مقاله بر آن است تا وضعیت شعرِ عرفانی را در...

رمانتی¬سیسمِ سیاه، گرایشی است که در ادبیات فارسی تحت تأثیر تحولات سیاسی و اجتماعی در ایران پدید آمد، از وقایع مهم تأثیرگذار در بروز این پدیده می¬توان به انقلاب مشروطه و پس از آن کودتای 28 مرداد سال 1332 اشاره کرد. از ویژگی¬های این گرایش باید به مرگ¬طلبی، توجه به فضاهای ناشناخته، شب، گورستان، حضور مردگان و اشباحِ سرگردان در شعر و... اشاره کرد. تکوین این مضامین در شعر فارسی به دوران مشروطه بازمی¬گر...

شعر آیینی به گونه­ای از شعر متعهّدانه گفته می­شود که از جهت معنایی و محتوایی صبغه کاملاً دینی دارد و از آموزه­های وحیانی، فرهنگ عترت و ولایت سرچشمه می­گیرد. در شعر آیینی دورۀ مشروطه با توجه به شرایط زمانه، مضامین جدیدی همچون ستم­ستیزی، برقراری عدالت و نیز مبارزه با استبداد و  استعمار، تحت تأثیر نهضت عاشورا رواج می­یابد. شاعران آیینی­سرای این دوره نیز دو دسته هستند: یکی شاعرانی که در کنار مسائل دی...