در دوران سلطنت 50 ساله(1264-1313 ه.ق( ناصرالدین شاه ایران برای اولین بار به صورت جدی با غرب مواجه می شود و تحولات زیادی در راستای مدرن شدن شیوه حکومتی درکشور ودر بین توده مردم رخ می دهد. حضور روشنفکران آزادی خواه که اندیشه اصلاح طلبی حاصل مبارزات سیاسی آنها بوده علاوه برنقادی وضع موجود به طراحی وضع مطلوب خودنیز پرداخته اند،آنها باترویج وتفهیم فکراندیشه اجتماعی و فرهنگی جدید در ذهنیت دستگاه حاکم...

اسلاوگرایی تجلی خودآگاهی ملی در سطح جامع? روشنفکری روسیه در نیم? نخست سد? نوزدهم بوده است. فرضی? مقاله این است که شکل گیری اسلاوگرایی به عنوان برآیندی از تلاش گروهی از دانش آموختگان برای غلبه بر بحران هویت جامع? روشنفکری روسیه بوده است. برای تبیین این موضوع، ابتدا زمینه های سیاسی، اجتماعی و فکری این بحران و پیدایش اسلاوگرایی در چارچوب نظریه‏‏های نوسازی مورد تبیین قرار گرفته است. سپس استدلال می ...

هدف پژوهش حاضر، بیان مولفه های آرمانشهری روشنفکران عصر مشروطه ایران است. دگرگونی رابطه ایران با مغرب زمین در عصر مشروطه و ظهور و بروز اندیشه های تجدد خواهانه روشنفکری، سبب دگرگونی در اندیشه های آرمان ورز ایرانی در رویکرد به مفهوم آرمانشهر گردید. در پژوهش حاضر، مولفه های اساسی نگرش به آرمانشهر در آرای هشت تن از مشهورترین روشنفکران عصر مشروطه- میرزا فتحعلی آخوندزاده، میرزا ملکم خان ناظم الدوله، م...

سرگذشت کندوها نوشته‏ای است تمثیلی در قالب یک قصة عامیانه که شرایط هیچ یک از قالب های داستان و رمان کوتاه و رمان را ندارد. نویسنده بیش از اینکه در قیدوبند ساخت قالب باشد، درصدد طرح یک آرمان‏شهر یا لااقل طرح یک زندگی مستقل و آزاد است بر مبنای اصول فرهنگی و شرایط محلی ایران. انگیزة نوشتن این قصه احساس رسالت نویسنده و دغدغه‏های فکری او از وابسته شدن حکومت و فرهنگ ایرانی به صنعت و تمدن غرب است به عل...

تصور غالب درباره روشنفکری در ایران ، آن را پدیداری وارداتی و  برآمده از خلاء توصیف می نماید.این تصور، مانع توجه به شرایط امکان درونی تفکر روشنفکری می گردد؛مدعای اصلی نویسندگان مقاله این است که هویت روشنفکری تنها با توجه به تجربه فکری ایران پیشاروشنفکری (عالم قد...

هدف در این پژوهش بررسی اندیشه و عملکرد سید فخرالدین شادمان در حوزه روشنفکری معاصر است. سید فخرالدین شادمان در 1286 شمسی در تهران از پدری به نام سید ابوتراب تهرانی و مادری تبریزی الاصل به دنیا آمد او درآغاز نوجوانی معمم بود و پس از چندی لباس روحانیت را کنار گذاشت او دکتری حقوق خود را از دانشگاه سوربن پاریس دریافت کرد و در 1326 پس از 15 سال به ایران بازگشت و مهمترین اثرش یعنی تسخیر تمدن حکومت فر...

هدف این مقاله بررسی موقعیت میدان روشنفکری و موضع آن در مواجهه با فرآیند دموکراتیزه­شدن فرهنگ در سطوح فرمال و محتوایی و نوع این رابطه براساس میانجی­گری میدان طبقات اجتماعی و میدان قدرت است. بدین منظور از نظریه میدان­های بوردیو به­عنوان چارچوب مفهومی و برخی شاخص‏های دموکراتیزه­شدن فرهنگ از منظر کارل مانهایم استفاده ­شده­ است. لذا ابتدا ویژگی های میادین قدرت، روشنفکری و طبقات اجتماعی توصیف شده است...

در دوران معاصر، ضرورت پاسخ گویی به چالش سنت، خصوصاً فربه ترین بخش آن یعنی دین، و مدرنیته جریان های فکری عدیده ای را در سرزمینهای اسلامی موجب شده است. یکی از مهم ترین و در عین حال بحث انگیزترین این جریان ها، روشنفکری دینی است. روشنفکری دینی نوعی فعالیت روشنفکرانه در عرصه دین است و از این حیث از یک سو، جریان مطرحی در هر دو عرصه روشنفکری و نواندیشی دینی به حساب می آید و از سوی دیگر، امکان پذیری دار...

آغاز انقلاب مشروطیت مقارن با حکومت ناصرالدّین شاه قاجار بود . نقش شعر و ادبیّات در این تحوّل عظیم ، انکار ناپذیر است . با دگرگون شدن چشم اندازهای نظری و شیوه های اندیشه در کشور ، موضوعات مربوط به ادبیّات نیز به طورکلی متحوّل شد و ادبیات فارسی در خدمت این حرکت سیاسی - فرهنگی قرار گرفت و یکی از فعاّل ترین ادوار خود را در تاریخ ادبیات فارسی آغازکرد . ادیبان ، شاعران و فرهیختگان ، زمینه را از طریق مطرح ک...

هدف این پژوهش، سنجش میزان «گرایش به آموزه های گفتمان روشنفکری» و شناسایی عوامل مؤثر بر آن در میان زنان شهر شیراز است. چارچوب تبیینی پژوهش متأثر از نظریه های هویت محور در تبیین جنبش های اجتماعی است. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و تصادفی، پس از انتخاب 400 نفر از میان زنان 18 تا 40 سال شهر شیراز، پرسش نامه تحقیق میان آن ها توزیع گردید. میانگین «گرایش به آموزه های گفتمان روشنفک...