با بررسی ریشه‌شناختی واژه نماز در ایران و تاریخ کاربرد آن می‌توان به اهمیت این فریضه به عنوان فعلی عبادی در میان ایرانیان پی برد. واژه نماز در اصل از ریشه هندو اروپایی nem به معنای تعظیم‌کردن آمده است. نماز در اوستا به صورت اسم خنثی از ماده nəmah که در اصل از اسم خنثی námas در سنسکریت به معنای تعظیم، کرنش گرفته شده که همراه با ریشه kṛi فعل نماز کردن در مفهوم سر تعظیم فرودآوردن، احترام کردن است....

با بررسی ریشه‌شناختی واژه نماز در ایران و تاریخ کاربرد آن می‌توان به اهمیت این فریضه به عنوان فعلی عبادی در میان ایرانیان پی برد. واژه نماز در اصل از ریشه هندو اروپایی nem به معنای تعظیم‌کردن آمده است. نماز در اوستا به صورت اسم خنثی از ماده nəmah که در اصل از اسم خنثی námas در سنسکریت به معنای تعظیم، کرنش گرفته شده که همراه با ریشه kṛi فعل نماز کردن در مفهوم سر تعظیم فرودآوردن، احترام کردن است....

پَژوهش یا پِژوهش  من در این نوشته کوشیده ام بنابر استدلال های موجود و شواهد زبانی، کاربرد یا استعمال واژه ی پژوهش را، از کهن ترین زمان تا عصر حاضر، تا آن جا که مقدور بوده است، بررسی و ارزیابی کنم. در این راه آن چه مسلم می نماید، این است که واژه ی پژوهش، در زبان فارسی باستان و فارسی میانه، به هیچ روی پِژوهش(pežohesh) نبوده است؛ اما در روند دگرگونی های آوایی، بنابر نشانی هایی که در برخی از فرهنگ ها،...

در پژوهش حاضر به بررسی زبانشناختی و کارکردی ایزد رشن در دین زرتشتی پرداخته شده است. رشن یا رشنو یکی از ایزدان زرتشتی است که در متون فارسی میانه نقش برجسته‌ای به عنوان یکی از سه ایزد داوری روان بر عهده دارد. رشنو در نوشته‌های پارسی میانه به صورت «رشن» با صفت «راست» آمده است. در این مقاله ابتدا اشتقاق ریشه‌شناختی رشنو مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه به کارکردهای گوناگون این ایزد و سایر ایزدان هم...

موضوع این پژوهش بررسی تطبیقی تغییرات آوایی گویش کردی ایلامی با زبان های اوستایی و فارسی میانه می باشد. گویش کردی ایلامی گویش غالب مردم کرد زبان استان ایلام می باشد که در شهر های ایلام، مهران، ملکشاهی، سیروان، چرداول و بخش هایی از آبدانان، دهلران و دره شهر تکلم می شود. این گویش دارای واژگان مشترک و هم ریشه بسیاری با زبان های اوستایی و فارسی میانه می باشد که به شکل معنی داری دچار تغییر آوایی شده ...

در زبان فارسی میانه، مانند بسیاری از زبان‌های دیگر، یکی از وجوه فعل التزامی است که هم در زمان مضارع و هم در زمان ماضی کاربرد داشته، ولی در متون موجود فقط از بعضی صیغه‌های آن شواهدی در اختیار است. ماضی التزامی در فارسی میانه کم‌کاربردتر از مضارع التزامی است و ظاهراً محدود است به بعضی افعالی که از ماده یا بن ماضی فعل و فعل معین hād ساخته شده‌اند. با این حال، صورت دیگری از افعال التزامی هم در متون ...

دربارة تعیین زمان زردشت و دین هخامنشیان توافق هایی نسبی به دست آمد، اما آن چه هم چنان مورد بحث است دین ایرانیان پیش از زردشت است. عمده ترین مسئله در بررسی تاریخ دین زردشتی، ناپیوستگی میان سه پیکرة اساسی منابع است که عبارت اند از: اوستا، سنگ نبشته های هخامنشی، و ادبیات زردشتی که هیچ یک انعکاس دهندة دین عامة مردم نیست و گه گاه پاره ای از عقاید مردم در آن ها بازتاب یافته است. اما به هر حال منطقی ت...

در نوشته‌های فارسی میانه زردشتی یا پهلوی، چند واژه دربارة خانواده محل بحث و جدل است. در مقالة زیر، طرحی برای بررسی آنها و ارتباط این واژه‌ها با یکدیگر و با ساحت خانوادة ساسانی می‌آید.

مرگ‌ارزان بر اساس متون فارسی میانه به گناهی اطلاق می‌شود که مجازات آن مرگ است. در فهرست پایه‌های گناه، مرگ‌ارزان سنگین‌ترین گناه است. در چندین متن از فارسی میانه دربارۀ گناهان مرگ‌ارزان و مجازات آن سخن رفته است. در این میان، برخی فهرستی از گناهان مرگ‌ارزان را در یک بخش مستقل ارائه می‌دهند و در برخی نیز به طور پراکنده دربارۀ این گناه سخن گفته شده است. در این پژوهش، گناهان مرگ‌ارزانی که در متون پ...

در نوشته های فارسی میانه زردشتی یا پهلوی، چند واژه دربارة خانواده محل بحث و جدل است. در مقالة زیر، طرحی برای بررسی آنها و ارتباط این واژه ها با یکدیگر و با ساحت خانوادة ساسانی می آید.