مقاله حاضر قصد دارد پس از بررسی فشرده آراء مختلف در مود مفهوم طبقه به بررسی این مفهوم در مهمترین نحله متعلق به آن–نحله مارکسیستی– بپردازد.  بنابراین این مقاله سه هدف اساسی را دنبال خواهد کرد: ابتدا یک نوع شناسی از مفاهیم کلی طبقه به تبعیت از اریک الین رایت ارائه می گردد، دوم به بررسی این مفهوم در اندیشه مارکس پرداخته می شود و در ادامه چهار نحله اساسی همرا با زیر مجموعه‌های هریک در نحله‌های گونا...

هنری لوفور، جامعه شناس و فیلسوف مارکسیست فرانسوی، مُبدع نظریه تولید فضاست. تحلیل بقای نظام اقتصادی سرمایه داری از طریق فضا و همچنین تاثیرات دولت و مردم بر فضا، از جمله مسائلی هستند که لوفور را به نظریه پردازی درباره فضا به عنوان یک محصول اجتماعی رهنمون کردند. لوفور به دنبال بررسی این موضوع بود که دولت چگونه بر کاربران فضا، از طریق فضا، هژمونی خود را اعمال می کند و همچنین به دنبال تغییری در مفهوم...

سقوط اتحاد جماهیر شوروی و امپراتوری سیاسی و اقتصادی اش واقعه ای بسیار تاریخی، غیره منتظره، سریع و به لحاظ اقتصادی زیان بار بود. پس از گذشت بیش از دو دهه هنوز محققان بسیاری، چگونگی فروپاشی شوروی را مورد بحث قرار می دهند. هدف این پژوهش بررسی ریشه ها و دلایل فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی از زمان نیکیتا خروشچف با تاکید بر نقش محوری اقتصاد بوده است. نتایج بررسی ها نشان میدهد، تنگناهای اقتصادی و بن بست ...

پس از معرفی شیوه ‌تولید آسیایی توسط مارکس، مسئله تغییرات‌ سیاسی ـ اجتماعی در این جوامع ذهن شرق‌شناسان مارکسیست را به خود جلب کرد. مارکس خود تنها راه تغییر در این کشورها را ورود عناصر سرمایه‌داری از بیرون می‌دانست. این مسئله تا کنون حل‌ نشده و تغییر به‌واسطه نیروهای بیرونی به یکی از کانون‌های مهم توجه منتقدین نظریه‌هایی همچون شیوة‌ تولیدآسیایی و استبداد شرقی تبدیل شده است. جنبش‌های ‌اجتماعی یکی ...

موسسه تحقیقات اجتماعی در دانشگاه فرانکفورت، اصطلاح نظریه ی انتقادی را ابداع کرد که زاییده ی شرایط ویژه ی اجتماعی و فرهنگی آلمان پس از جنگ جهانی اول است. نظریه ی انتقادی را مکتب فرانکفورت نیز نامیده اند، هر چند این دو مفهموم به یک معنی نمی باشد اما رابطه ای که میان این دو وجود دارد عموم و خصوص مطلق است. هدف نظریه پردازان مکتب فرانکفورت، ایجاد تغییرات سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی برای جوامع سرمایه د...

انسان از دیرباز تا کنون براین باور بوده است که تقدیرش در دست نیرویی است برتراز اراده ی خود، نیرویی که خدایان نام دارد. جَدل یا دیالکتیک تاریخی، جَدل خدایگان و بنده است. مسئله بندگی از زمان ارسطو مطرح بوده است، او بندگی را برای زندگی اجتماعی ضروری می دانست. این تفکر بعدها در الهیات مسیحی نیز گنجانده شد، که بندگی نتیج? گناه نخستینِ بشر است. هگل بر این اعتقاد است که انسان در حالت ظهور خود، انسان محض ...

فرمالیسم و ساختارگرایی دو نظریه ی مهم در حوزه ی نظریه های ادبی برای بررسی، توصیف و تحلیل متون ادبی هستند که در قرن بیستم شکل گرفتند. خاستگاه اصلی فرمالیسم، اتحاد جماهیر شوروی بود. نظریه پردازان این مکتب برای نقد نگرش ایدئولوژیک و کارکردگرایانه ی نظریه پردازان مارکسیست به هنر و ادبیات، توجه به فرم و ظاهر متن را به دور از هر علّت برون متنی اعم از اجتماعی، روانی، تاریخی ، اخلاقی و...اساس توصیف و تح...

برخلاف پیش بینی نظریه پردازان لیبرال و مارکسیست، دهه های پایانی سده بیستم شاهد احیا و برجسته تر شدن فرهنگ یا آنچه در این پژوهش خاص گرایی فرهنگی نامیده می شود بوده است. گرچه خاص گرایی فرهنگی به صورت هایی گوناگون نمود می یابد، ویژگی هایی مشترک را در همه مصادیق آن می توان شناسایی کرد. خیزش ها و ستیزهای قومی، جنبش های ناسیونالیستی، بنیادگرایی دینی و نژادپرستی ها و قبیله گرایی های جدید، نمودهای برجس...

بدون شک اوضاع سیاسی و اجتماعی و شیوه زندگی مردم و آداب و رسوم آ ن ها، بر آثار ادبی تأثیر مستقیمی دارد. داستان های جلال آل احمد، آیینه تمام نمای جامعه عصر اوست زیرا وی به داستان نویسی به عنوان یک ابزار می نگریست نه هدف. او سعی دارد در آثارش به بیان مشکلات و رنج های جامعه بپردازد و از این طریق خواستار جامعه آرمانی خویش است. گذشته از این در غالب داستان های آل احمد، می توان تاریخ معاصر را مشاهده کر...

بر طبق عرف جامعه زنان مدیران داخلی خانه هستند و وقتی زن در یک خانواده به اعتیاد مواد مخدر روی می آورد ارکان خانواده بسیار آسیب پذیر می شود، در چنین خانواده ای فرزندان بخصوص دختران دچار انحراف و پیامدهای جبران ناپذیری خواهند شد که ناشی از الگوپذیری از مادر و همچنین نقصان روابط عاطفی متعارف بین آنان خواهد بود. هدف از این پژوهش، دست یابی به آسیب هایی است که اعتیاد زنان بر روی افراد خانواده خود می ...