ایجاد ارتباط از اهداف اصلی زبان است. ارتباط زبانی معمولاً با سایر شیوه‌های ارتباطی مانند رفتارهای حرکتی همراه می‌شود که به آن ارتباط غیرکلامی یا برون‌زبانی می‌گویند. رفتارهای غیرزبانی افراد سبک ارتباطی و ویژگی‌های شخصیتی آنان را نشان می‌دهد، از این رو داستان‌پردازان و تاریخ‌نگاران تلاش می‌کنند تا کمیت و کیفیت ارتباطات غیرکلامی شخصیت‌ها را در روایت خود بازتاب دهند. این مقاله بر آن است تا با روش ت...

در «تاریخ بیهقی» به اشعار فراوانی استشهاد شده است. از مجموع 459 بیت که در این کتاب نقل شده، 249 بیت (چهار قصیدة کامل) از بوحنیفة اسکافی است که سخت مورد توجّه بیهقی بوده است. از این چهار قصیده، دو قصیده به سفارش بیهقی سروده شده که بعضی از ابیات آنها اندکی تصنّعی می نماید. در یکی از این قصاید، اسکافی سفارشی که مربوط به درگذشت محمود غزنوی و پادشاهی کوتاه مدّت امیرمحمّد و سلطنت امیرمسعود است، در وصف شم...

ادبیات تصویر یک جهان یا گستره یک جهان بینی است. خواننده یک متن ادبی می تواند تصویری را که مولف از جهان و جهان بینی خود ارائه می دهد، در متن کشف نماید. حوزه پژوهش ما در این تحقیق، بررسی شیوه های بیانی بیهقی در تحلیل بی اعتمادیهای دربار مسعود غزنوی است. بیهقی از جمله نویسندگانی است که با استفاده از امکانات بیانی، تصویری از محیط غیرقابل اعتماد پیرامون خود ارائه می دهد. با مطالعه فضای غیرشفاف دستگ...

گفتمان تقدیری، گفتمانی است که روشن‌ترین آغازگاهش در ایران قبل از اسلام، عصر تفکر زروانیستی بوده، پس از اسلام نیز با قدری تفاوت اما با ماهیتی هم‌سان، گسترش متنابهی یافته است. نفوذ و گسترش دامنه‌دار این اندیشه در بنیان‌های تفکر و باور ایرانی، بازتاب وسیعی نیز در آثار تاریخی و ادبی ایران داشته است. یکی از این آثار، تاریخ بیهقی است که این باور در آن گفتمانی ویژه را شکل داده که در سطح ظاهری اثر نیز ...

چکیده: ادبیّات آیینه‌ای گویا از دیدگاه‌ها، افکار، عقاید، باورها و در یک کلام ایدئولوژی حاکم بر اذهان نسل‌های متمادی است که خواسته یا ناخواسته در آثار هر دوره بازتاب می‌یابد. گزارش بیهقی از داستان بردارکردن حسنک نیز از این بازتا‌ب‌ها خالی نیست. هدف این مقاله آن است که بازتاب انگاره‌های ذهنی و قلبی بیهقی را در این داستان برجسته-سازی کرده و مورد ارزیابی قراردهد در این راستا مسأله‌ی بنیادی مقاله این...

تاریخ مسعودی یا بیهقی در بردارندۀ دورة حکومت یک دهه­ای مسعود غزنوی و شرح به پادشاهی رسیدن مسعود و ضبط سرزمین­های تحت حکم وسپس ظهورو بروز اختلاف­ها وکشته شدن مسعود است. بیهقی ضمن نقد مسعود وکارکردش، از دیدگاه ویژۀ خودش که پادشاهی را به عنوان حاکمیّت چیره، مستولی و درست­ می­بیند، به گزارش­اعمال مسعود می­پردازد و در لابه­لای تاریخی که در برگیرندۀ جهان­بینی اوست، نظریۀ حکومتی خودش را که بنیاد دینی- ...

مفهوم خردمندی در متون فلسفی، دینی و ادبی نظیر اوستا، مینوی خرد، شاهنامه، گلستان، بوستان، کلیله‌ودمنه، دیوان ناصرخسرو، تاریخ بیهقی و... قدمتی دیرینه دارد. پیچیدگی مفهوم خرد بر اساس فرهنگ‌ها به این منجر شده که تاکنون تعریف جامعی از سوی نظریه‌پردازان بیان نشود؛ با وجود این، در این زمینه که خردمندی مشتمل بر دانش، بینش،...

این نوشتار، به بررسی و تحلیل «درگذشت» شخصیت های تاریخ بیهقی و بحث درباره مسائل پیرامون آن اختصاص دارد. همان گونه که نقش آفرینان این تاریخ از لحاظ شخصیتی با یک دیگر متفاوتند، مرگ و درگذشت آنان نیز از جهات مختلف چون حسّاسیّت، کیفیّت و پیامدهایی که به دنبال دارد، از یک دیگر متمایز است. در بخش نخست تحت عناوین: «مرگ های ویژه و حساس»، «مرگ های معمولی»، «مرگ های حماسی» و «مرگ های سیاسی ـ مذهبی» مورد بررس...

با توجه به گسترش نقد ادبی در سال های اخیر، می توان به بازبینی دوباره ی آثار ادبی در نظرگاه های جدید پرداخت. هدف این رساله بررسی جامعه ی عصر بیهقی و نگاهی جامعه شناختی بر نوشتار بیهقی است تا سیاست های حاکم بر ایران قرن پنجم و در زمان حکومت غزنویان از آن دریافته شود. پس از شناخت جامعه ی عصر غزنوی از تاریخ بیهقی و منابع دیگر، سعی شده است تاثیر جامعه و قدرت حاکم بر آن مورد بررسی دقیق تر قرار گیرد. ...

هدف: این مقاله به بررسی شیوة نگارش نامه­های اداری در دورة غزنوی و ویژگی­های خاص آن، براساس منابع مکتوب٬ به­ویژه تاریخ بیهقی پرداخته است. همچنین، مقایسه­ای بین مکاتبات دورة غزنوی با دوره­های قبل و بعد از آن صورت گرفته و نیز به موضوع تشابه نثر و مکاتبات غزنوی از لحاظ دستوری با نثر عربی یا فارسی قدیم پرداخته شده است. روش/رویکرد تحقیق: نوع تحقیق، بنیادی-کتابخانه­ای بوده و روش آن توصیفی است که با مر...