انعکاس پدیده های اجتماعی در هنر و ادبیات ـ که یگانه منبع بازگو کننده ی کنش های اجتماعی است ـ بیش از متون علمی و تاریخی می تواند، بازگویی هر پدیده ی جمعی و انسانی را به صورت آشکار هموار و میسر سازد، بدون آنکه ملاحظات سیاسی و اخلاقی را که بر متون رسمی سایه افکنده­اند، در نظر بگیرد. در این میان ادبیات نانوشته و شفاهی و متون شنیداری، بیش از سایر نوشته ها توان آن­ را دارند که بگویند و حقایقی پنهان ر...

بلاگردانی یعنی انتقال غیرمستقیم شر و دور ریختن آن برای مدت معین یا زمان نامحدد. بشر فلسفه­های گوناگونی برای مبارزه با شر داشت و برای مبارزه با آن از ابزارهای رایجی همچون انسان، اشیاء، حیوان و ... استفاده می کرد. در این مقاله سعی شده­ است با مراجعه به شاهنامۀ فردوسی، روش های بلا گردانی بررسی شود. برای روشن شدن این امر، پس از ذکر مقدمه ای دربارۀ بلاگردانی، دلیل روی­آوری بشر به بلاگردان­ها ­و انوا...

آشنایی با فرهنگ عامیانه در فهم متون ادبی و ظرایف آن‌ها مدخلیت دارد. همین نکته لزوم پرداختن به این مهم را مسلّم می‌کند. بنابراین ضروری است که روند تأثیرپذیری شاعران از فرهنگ عامیانه قبل از خود و تأثیرگذاری آثار ایشان بر فرهنگ و ادب عامّه بعد از خود بررسی و بیان شود. این امر موجب درک بهتر و فهم درست­تر آثار ادبی می‌شود. در این مقاله به بررسی تطبیقی ضرب المثل‌های فرهنگ عامیانه مشاغل و طبقات اجتماعی ...

درد و دردمانگری از بن‌مایه‌های رایج در قصّه‌‌های عامیانه است. دردها، درمانگران و درمانگری، اشکال، صورت‌ها و شیوه‌های متعدّدی در قصّه‌ها دارند. شناخت آنها درک عمیق‌تری از مفاهیم درد و درمان نزد عامّه آشکار می‌سازد. برای شناخت تجلّی‌های درد و درمانگری در مجموعۀ چهار جلدی قصّه‌های ایرانی انجوی شیرازی از شیوۀ توصیفی- تحلیلی بهره برده شده و صورت‌های درد، درمانگران و شیوه‌های درمانی استخراج، دسته‌بندی و تح...

جمالزاده یکی از نویسندگان پیشرو در زمین? ادبیات داستانی است که کتاب ها و یادداشت های پراکنده قابل توجهی از او به جا مانده است. اولین نکته ای که در مطالع? هر اثر جمالزاده جلب توجه می کند، زبان و سبک خاص نویسندگی اوست که سرشار از کنایات و ضرب المثل هاست و به قول دکتر محجوب یکی از نویسندگانی است که همراه با صادق هدایت در جمع آوری و حفظ فرهنگ عامیانه تلاش کرده است. دربار? جمالزاده و آثار و افکار او...

چکیده در میان قصه های بلند عامیان? کهن فارسی، ابومسلم نامه (و پیش درآمد آن جنیدنامه)، اسکندرنامه و فیروزشاه نامه پیرامون یکی از شخصیت های تاریخی یا حماسی شکل گرفته اند و به مرور زمان و با انگیزه های مختلف گویندگان و ناقلان آنها از سرگذشت واقعی و تاریخی اشخاص مذکور دور شده اند و به قصه بدل گردیده اند. چهار رمانس مورد بررسی، حاصل نزاع ها و درگیری های عقیدتی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی ایرانیان با...

طومارهای نقالی بخش مهمی از اسناد مکتوب روایت‌های عامیانه‌ی حماسیِ این سرزمین را دربرمی‌گیرند، بخشی که گاه امکان روشن شدن پاره‌هایی مبهم از سنت حماسی ایران را فراهم می‌سازد. حجم عظیم این روایت‌ها، بررسی ورق به ورق آن‌ها را تا حدودی دشوار ساخته است. یکی از شیوه‌هایی که می‌تواند به مطالعه‌ی روشمند این روایت‌ها کمک کند، فهرست کردن بن‌مایه‌های آن‌هاست. به یاری این فهرست، متون روایی به عناصر سازنده‌شا...

یکی از وجوه مطالعه در فرهنگ عامه مطالعه و بررسی نوع باورها و چگونگی عقاید مردم درمواجهه با بیماری‌هاست. ازسویی در گذشته(و حتی اکنون در مناطقی)درکنار طب سنتی، طب عامیانه رواج دارد. طب عامیانه آمیزه‌ای از خرافات و باورهای نادرست و گاه نشانه‌هایی از طب سنتی است. وجود بیماری‌های فراوان به دلیل نبود سواد و بهداشت و دردسترس نبودن پزشکان چیره دست، زمینه‌های رشد این باورها را بیشتر می‌کرد. هدف از این م...

فرهنگ عامیانه هر قوم و شهری، گنجینه گران سنگی از آداب و سننی است که سینه به سینه و نسل به نسل به ما رسیده، که لازم است در باب آن تحقیقات وسیع و دقیقی انجام شود تا بتوان از این گنجینه بهره برد و آن را حفظ کرد. شوش با سابقه تمدنی کهن خود، فرهنگ و ادبیات عامیانه غنی و ارزشمندی را در خود جای داده است، لذا در این تحقیق بعد از پرداختن به مقدماتی در مورد ادبیات، فرهنگ عامیانه و اطلعاتی در مورد وضعیت ج...