ادبیّات ایران همواره به مردان توجّه کرده است، به طوری که، قهرمانان تاریخ، شخصیّت های حماسی، شاعران، دانشمندان و... را بیشتر مردان تشکیل می دادند و این مسأله به دلیل شرایط اجتماعی آن دوران بوده است. حتّی در ادب غنایی، صرف نظر از ماجراهای عاشقانه ای نظیر: ویس و رامین، خسرو و شیرین و امثال آن ها که نام معشوق به ضرورت نام عاشق ذکر شده، در بقیّه ی موارد همچون غزل، معشوق کلّی و بدون نام است. دیدگاه اجتما...

تحلیل گفتمان از اندیشه¬های زبان شناسان، نشانه شناسان، محققان هرمنوتیک و آرای میشل فوکو1 (1926- 1992م) سرچشمه گرفته است. با اینکه این شیوه از تحلیل در رویکردهای نقد ادبی با ساختارگرایی، فرمالیسم و هرمنوتیک بیشتر پیوند دارد، برخلاف رویکردهای یادشده بر هر دو جنبه صورت و معنای متن توجه می¬کند؛ از این رو، رویکردی جامع در تحلیل متن است. صاحب نظرانی چون نورمن فرکلاف2، روث وداک3، تئون ون دایک4، راجر فا...

شخصیّت (character) رکن اصلی و ستون بنای داستان است و هم چنان که بنا بر ستون استوار است، داستان نیز بر شخصیّت های داستانی استوار است و بقیّه ی عوامل مانند ذرّاتی بر قطب آن می چرخند. شخصیّت پردازی نیـز یکی از عناصر اصلی داستان است که نویسنده از طریق آن می تواند به قهرمانان داستانش چهره ای واقعی ببخشد. رفتار و گفتار هر شخصی باید مطابق با نقشی باشد که در داستان برعهده دارد؛ از این رو واقعی و ملموس جلوه ...

سیمین دانشور و سحر خلیفه، دو نویسنده مشهور ایرانی و فلسطینی از جمله افرادی هستند که در آثارشان از نماد استفاده کرده اند. در این مقاله سعی شده است تا جنبه های نمادین مضامین مشترکی که هر دو نویسنده در اثر خود «جزیره سرگردانی» و «حبی الأول» از آن ها به عنوان نماد استفاده کرده اند و برخی معانی آن ها استخراج گردد. اینگونه برمی آید که هر دو نویسنده در آثار خود، موضع گیری صریحی نسبت به قضایای سیاسی و ...

اسطوره ها در طول تاریخ همواره از رخدادهای سیاسی - اجتماعی تأثیر می پذیرند و در برابر آنها واکنش نشان می دهند. در حوزه داستان نویسی معاصر یکی از اصلی ترین حوادثی که بر ساختارهای سیاسی، اجتماعی،فرهنگی و ادبی تأثیر عمیقی گذاشت، واقعه کودتای 28 مرداد است. این حادثه باعث اجتناب نویسندگان از بیان انتقادی صریح و پناه بردن به درون و بهره¬گیری از زبان مبهم، نمادین و اسطوره ای در انعکاس مسائل جامعه و جهت...

این مقاله به روش تطبیقی به بررسی ویژگی­های اجتماعی، کنش­های معنادار فاعلان جمعی، درون مایه­های اجتماعی تکرارشونده، شناخت جایگاه طبقاتی نویسنده و بازتاب آن بر پیرنگ و شخصیت­های رمان، ارتباط و تناظر میان ساختار ادبی و ساختار اجتماعی ­در رمان های دانشور پرداخته است. دانشور دو نوع زندگی را از دو طبقه­ی مختلف تجربه­کرده­است، اما همواره با تحصیل‌کردگان، روشنفکران و بزرگان علم و ادب هم­نشین بوده است، ...

ادبیات تطبیقی حوزه ای از پژوهش های ادبی است که درآن آثار دو یا چند نویسنده ازدو زبان وملیت متفاوت با یکدیگرمقایسه می شوند.دراین مقاله آثار داستانی سه نویسندۀ زن، یعنی «ویرجینیا وولف»، «سیمون دوبووار» و «سیمین دانشور» از زاویۀ دید ادبیات فمینیستی و مکاتب فکری تأثیر‌گذار بر اندیشۀ آنان بررسی شده است. مطالعه و تحلیل آثارشان نشان می‌دهد که وجه مشترک ادبیات فمینیستی، تلاش برای احیای حقوق و نمایاندن ...

سیمین دانشور و احمد محمود دو تن از نویسندگان نامی معاصرند که در آثارشان به عناصر فرهنگ مردم ایران و ادبیات شفاهی بسیار توجه کرده اند؛ به گونه ای که حتی نام برخی از آثار دانشور مثل سووشون و بخت گشایی برگرفته از مضامین فرهنگ مردم است. البته در آثار هر دو نویسنده مضامین مشترک فرهنگی فراوانی وجود دارد که با روشی متفاوت بیان شده­اند. دقت در شیوۀ زندگی، جنسیت، تحصیلات و آگاهی و به طورکلی، شخصیت های م...

بررسی موضوع استعمار در رمان‌های دانشور، رویکرد و راه‌کارهای وی را برای هویت‌یابی و شیوه‌ی مبارزه با استعمار مشخص می‌کند. هدف در این پژوهش نیز واکاوی این موضوع در رمان‌های جزیره‌سرگردانی، ساربان‌سرگردان و سَووشون با روش تحلیل محتواست. از نظر بسامد، دانشور بیشتر سلطه فرهنگی استعمار را به خصوص در زمینه‌ی خانواده برجسته کرده است و این که کشورهای استعمارگر از طریق آموزش زبان، هنر و معماری، می‌کوشند م...

چکیدهاین مقاله به بررسی تطبیقی تاریخ‌مداری در رمان‌های «سووشون» اثر سیمین دانشور و رمان «سباق المسافات الطویلة» از عبدالرحمن منیف می پردازد. در این بررسی برخی از عناصر داستانی مانند شخصیت پردازی، زاویه ی دید، درون مایه و سبک مورد تحلیل قرار گرفته و چگونگی بهره‌گیری از این عناصر در جهت روایت تاریخی بررسی شده است. همانندی و تفاوت ها در زمینه پرداختن به رویدادهای تاریخی با محوریت استعمار، با توجه ...