گورو در عرفان هندویی استاد و اصلی است که مراتب معنوی را پشت‌سر گذاشته، وادی‌های پر پیچ و خم آن را درنوردیده و به بالاترین مرتبۀ بینش معنوی یعنی مکشه نائل شده است. در طریقه‌های رهبانی هندویی، گورو تجسد خداوند، سنت، تعالیم طریقت و واسطۀ فیض الهی است که به سنت جان می‌بخشد، منشأ و بستر حیات نوین معنوی، کانون تقدس و رابط سالک با قوای متعالی‌تر است. بر همین اساس نقش وی در تعلیم و تربیت مرید واجب، و ا...

در میان ابعاد مختلف ادیان، می‌‌‌‌‌‌‌‌توان گفت بُعد عرفان از بیشترین ظرفیت همدلی پیروان ادیان برخوردار است و بیشترین همانندی‌‌‌‌‌‌‌‌ها از این رهگذر حاصل می‌‌‌‌‌‌‌‌شود؛ ازاین‌‌رو این نوشتار متکفل بررسی همانندی برخی آموزه‌‌‌‌‌‌‌‌های مهم عرفانی در مثنوی به‌‌عنوان نمونۀ برجسته‌‌ای از ادبیات اسلامی و اوپانیشادهای اولیه به‌‌مثابۀ یکی از کتاب‌‌های مهم دین هندویی است. موضوعات مهم این پژوهش عبارت‌‌اند از:...

عشق و معرفت از مهم ترین مباحث و مسائل عرفانی هستند که در بسیاری از متون سنت های مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند. در اندیشه ی اسلامی و هندویی نیز در بسیاری از آثار عرفانی از جمله در دو منظومه ی منطق الطیر و بگودگیتا به عنوان راه ها و منازل وصول به حق تبیین شده اند. در این دو منظومه از مفاهیم مختلفی برای تبیین راه ها و منازل وصول به حق سخن به میان آمده است، این مفاهیم بنا به گزارش منطق الطی...

هدف از این پژوهش بررسی مسأله ی عمل و انجام تکالیف دینی در دو منظومه ی مثنوی معنوی و بگودگیتا می باشد. عمل و انجام تکالیف دینی از طریقه های وصول به حق می باشد که در مثنوی و بگودگیتا به تصویر کشیده شده است. مولوی ضمن تأکید بسیار بر اهمیت معنی باطنی اعمال و تأثیر درونی آن ها و جنبه ی طریقتی به جنبه ی شریعتی نیز توجه کامل دارد ولی در بگودگیتا عمل بیشتر جنبه ی طریقتی دارد. در هر دو متن شواهد زیادی ب...

وصول به حق یکی از مهمترین مباحث و مسائل عرفانی است که در متون مختلفی در سنتهای مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در اندیشه اسلامی و هندویی چگونگی امکان وصول به حق در دو متن حدیقه الحقیقه و بهگودگیتا بیان شده است. در این دو متن از راههای مختلفی برای رسیدن به حق سخن رفته است. این راهها بنا به گزارش حدیقه عبارتند از: شریعت، طریقت و حقیقت. راه شریعت همان کارمه یوگه، طریقت همان جنانه یوگه و راه...

هدف از این پژوهش بررسی مفهوم فنا در منظومه ی مثنوی معنوی و مکتب جینیزم می باشد . موضوع فنا یک مقام بسیار والا برای وصول به حق است که در مثنوی و مکتب جینیزم بر آن بسیار تاکید شده است . مولوی با تاکید بر اهمیت دست یابی به این مقام و وصول به مرتبه ی کمال که آرزوی هر انسانی است ، مفهوم فنا را در مثنوی به روشنی بیان ساخته است اما در مکتب جین فنا صرفا برای خارج شدن از چرخه ی سمساره و حلول در حیاتی جد...

بهکْتی نزد هندوان اصطلاح عامی است به معنی "ستایش عاشقانه » این اصطلاح با توجه به مفهومگسترده اش، می تواند جزء جدایی ناپذیر هر دینی باشد، اما در سرزمین هند، اصطلاح بهکتی، به طورویژه، از چند سده پیش از میلاد مسیح به تدریج با مجموعه ای از خدایان، باورها و اعمال دینیخاص ارتباط یافت، تا آنجا که امروزه مهمترین مؤلفه در مذاهب عمدة هندویی به شمار می رود.هندشناسان اولیه همچون آلبرشت وبر و لورینزر دین مسح...

این نوشتار به نقد سه کتاب امیرحسین ذکرگو از مجموعۀ بزرگ «نمادشناسی شرق » منتشره توسط انتشارات فرهنگستان هنر م یپردازد، این سه کتاب عبار تاند از: فیل در شمایل های هندویی و بودایی، مار در هنرهای بودایی و هندویی و پرنده های اساطیری در هنرهای بودایی و هندویی. این کتاب ها درحالی که اطلاعات مناسبی را در اختیار مخاطبان و اسطوره پژوهان قرار م یدهد ولی اشکالاتی چون عدم شناسایی مخاطب، بررسی نمونه های محد...

کبیر نامی است که با نهضت بهکتی پیوند خورده است. در دوره ادبیات حماسی در قرن ششم پیش از میلاد، در دین هندویی سه راه فکری (معرفت، عبادت خالصانه، عمل) برای نجات و رستگاری انسان شکل گرفت که عبادت خالصانه، بهکتی، از اهمیت خاصی برخوردار است. از قرن پانزدهم به بعد عارفان بزرگی بهکتی را به عنوان مکتبی مستقل به جریان انداختند که به جنبش نوبهکتی معروف است. از این قرن به بعد بهکتی تنها یک راه برای عبادت خ...

در بعد آیینی ادیان مختلف از جمله دین هندویی، شعائر مربوط به مرگ از جایگاه برجسته ای برخوردار است. اهتمام مجدانه به این آیین ها بازتاب دهنده جایگاه مرگ و وضعیت روان درگذشته در این دین است. از این رو پژوهش حاضر به نحوه ی برگزاری آیین های مرگ و پس از مرگ و نیز مراحل مختلف آن پرداخته است و در بر دارنده ی موضوعاتی از قبیل آداب احتضار، تشییع، مرده سوزی و مراحل آن در آیین هندویی است.همچنین در صدد است ...