در این پژوهش منظومه گل و نوروز در سطح ادبی و زبانی پرداخته شده است.منظومه های داستانی بخش قابل توجهی از آثار ادب فارسی محسوب می شوند. از میان این قبیل آثار غالبأ آنهایی که از بن مایه ی عشق برخوردارند و در واقع جزو داستان های منظوم عاشقانه به شمار می آیند در نزد مردم دارای جایگاه ویژه ای بوده اند. خواجوی کرمانی یکی از چهره های برجسته در عرصه ی ادب فارسی است که غالب اشعارش گواه قدرت و مهارت وی ...

عطار، یکی از بزرگ ترین عارفانه­نویسان زبان و ادب فارسی است که توجه ویژه­ای به حکایت در مثنوی­هایش و هم چنین در کتاب ارزش مند تذکره الاولیاء دارد. عدم توجه به داستان­پردازی و حکایت­نویسی در متون کهن فارسی موجب شده که حکایت­های عرفانی و عناصر داستانی آن نیز مورد بی­توجهی قرار گیرد. در این مقاله تلاش شده تا ساختمان و پیرنگ حکایت­های تذکره الاولیاء بررسی شود. عطار با زبانی ساده، حکایاتی کوتاه و موج...

بسیاری موارد تصدیق می کنند که ارتباطات زبانی (شفاهی) وسیله ای برای انتقال اطلاعات ، افزون بر برقراری ، ادامه و پایان دادن به روابط اجتماعی با افراد دیگر می باشد. یکی از جنبه های فرهنگی ،قوانینی که رفتارهای مناسب را تعیین می کنند می باشد که بطور واضحی در زبان منعکس می گردد.رابطه کاربردی ، سن شان موقعیت و بسیاری دیگر از عوامل اجتماعی بر استفاده زبان مستقیماً تأثیر می گذارند. در حالیکه مطالعات گست...

هرچند بین ملت ایران و تاجیکستان ریشه‌های عمیق تاریخی و اشتراکات فرهنگی و ادبی و زبانی وجود دارد، متأسفانه رشد این مشترکات در طول تاریخ برای تاجیکان یکسان نبوده است. در دوران حاکمیت شوروی، رهبران وقت کشور با تغییر الفبای فارسی به لاتینی و سپس سیریلیک تیشه بر ریشۀ فرهنگ و علم و ادب مردم تاجیک زدند و به جدایی آن‌ها از میراث گران‌سنگ کهن خود منجر شدند؛ بنابراین، زمانه ایجاب می‌کرد تا راه‌های برون‌ر...

افصح‌المتکلمین، سعدی شیرازی، از بزرگ‌ترین ارکان ادب پارسی است. بخشی از صیت و شهرت سعدی در گرو سعدی­نامه یا همان بوستان است که از مثنوی­های اخلاقی برجسته و باارزش حوزۀ زبان و ادب پارسی است. این کتاب بی­مانند،زبان سخته و پیراسته­ای دارد که نظر هر مخاطبی را به خود جلب می­کند. این میزان از شایستگی در گرو ِشگردهای هنری و زبانی فراوانی است که شیخ اجل به­کار بسته است. از ویژگی­های دستوری آن، استفادۀ گس...

حافظ یکی از شاعران بزرگ و مضمون آفرین در ادب فارسی است که اندیشه های دقیق و ذهن خلّاق و طبع بدیع و نکته سنج های وی،او را در میان شاعران ادب فارسی ،ممتاز و برجسته ساخته است.از آن جایی که قالب شعری وی غزل است و در آن، مضامین نو و اندیشه های بدیع و مفاهیم تازه موج می زند ،به دلیل ویژگی های ذاتی غزل،با مکتب باروک دارای نقاط مشترک ومتشابهی است.افزون براین،ویژگی هایی مانندعدم تقلید وتکرار، پرداختن به ...

بعضی از حروف الفبای فارسی در تشکیل کلمه و در نتیجه در املای آن تاثیری استثنایی دارند که ندانستن قواعد مربوط به آنها باعث اشتباهاتی می‌شود که انسان را در معرض تهمت بی‌‌سوادی قرار می‌دهد؛ در این مقاله که به دنبال مقالة دکتر احمد تمیم‌داری در شمارة پنجم فصلنامة پژوهش‌های ادبی تحت عنوان شناسه‌ها و روش‌های نگارش آنها در خط فارسی نوشته می‌شود، دربارة طرز نوشتن همزه، الف، واو، هاء، یاء و تغییرات آنها ...

لطائف التفسیر که به سال 519 هجری قمری به رشته تحریر درآمده ، از میراثهای ارزشمند فرهنگ اسلامی و زبان وادب پارسی است ؛ و غنای زبانی حوزه آن ، فرارود (ماوراءالنهر) ، به گونه ای است که قدیمترین نمونه های زبانی ادب پارسی را در برمی گیرد . « قدمت » ، «دوره » ، « زبان » و « سبک » این متن هرکدام به تنهایی عاملی است درخور برای جلب نظر پژوهشگران حوزه های مطالعات تاریخ زبان پارسی ، سبک شناسی ، تاریخ ترجم...

یکی از حوزه‌های بسیار فعال ادب پارسی، شاخة ادب عرفانی است که پیشینة بسیار استواری دارد و بخش گسترده‌ای از ادبیات ما را به خود اختصاص داده است. برای بررسی سیر تحوّل تصوف و عرفان و وضعیت آن در دوره‌ها و جاهای گوناگون نیاز است که آثار خلق شده در این حوزه بررسی و تحلیل شوند. ملا محسن فیض کاشانی از شخصیت‌های برجسته و تأثیرگذار عصر صفویه است که بیش از 200 اثر را بدو نسبت داده‌اند. از این حکیم و عارف ب...

در ادب روایی، عناصر برجسته ای دیده می شوند که مایه برتری متن های این نوع از ادب از سایر متون به شمار می روند و بررسی آن ها پژوهش مستقلی می طلبند و عنصر «گفتگو» از این مقوله است. این مقوله در زبان قرآن نیز بسیار پر بسامد و شایان توجه بوده و حکایت از آن دارد که قرآن کریم توجه ویژه ای به ابعاد نهفته این عنصر دارد، چه بخش عمده دعوت انبیای الهی به وسیله اسلوب گفتگو طرح و برخی از دستورات الهی نیز در ...