بی شک تحقیقات و پژوهش های عظیمی در زمینة حافظ و اشعارش (حافظ پژوهی) توسط شارحان و حافظ پژوهان زیادی صورت گرفته که هر یک به نوبة خود تأثیر به سزایی در تکریم مقام حافظ داشته که به زعم خود توانسته اند خوانشی نو و برداشتی تازه از اشعارش ارائه دهند. به این اعتبار می توان گفت که اشعار وی به لحاظ ابعاد پیچیدة ذهنی او، به دلیل درون مایه های پر رمزوراز و خوانش های گوناگون بیشتر به منشوری هزارپهلو همانند...

چکیدهدر مطالعات تاریخی و ادبی، دوره بندی ایده ای سامان بخش به شمار می رود که اطّلاعات تاریخی- ادبی را در محور درزمانی طبقه بندی می کند امّا کاربست آن در تاریخ ادبی، انتقادهایی نیز برانگیخته است.این نوشته، به طرح و بررسی نقدهای وارد بر دوره بندی در تاریخ ادبی و بازاندیشی آن می پردازد. مباحث انتقادی مربوط به دوره بندی در دو دسته جای می گیرند: گروهی اصل عمل دوره بندی را زیر سؤال می برند و آن را فاقد...

چکیده: از دیدگاه آلتوسر در نظام ها ی ایدئولوژیک دستگاه هایی که بتوانند ایدئولوژی را در اذهان توده های مردم درونی کنند از اهمیت بالایی برخوردار هستند، به همین دلیل است که دانشگاه به عنوان یکی از دستگاه های ایدئولوژیک نظام آموزشی در این نظام ها به شدت مورد توجه قرار می گیرد. به واقع انتظارات دولت از دانشگاه در این گونه از نظام-های سیاسی معطوف به ابقای ایدئولوژی نظام سیاسی از طریق تحقق دو کارک...

در چند دهۀ اخیر «نقد روان کاوانه» از پویاترین و پرکاربردترین رویکردهای نظریۀ ادبی معاصر بوده است. فروید، یونگ و لکان مهم ترین چهره های روان کاوی در قرن بیستم بودند که با استفاده از مفاهیم رایج در نظریۀ روان کاوی خود، در خوانش متون ادبی تحولی بزرگ پدید آوردند؛ اما در عرصۀ نقد ادبی، پژوهشگران ما از یک سو، کمتر به نقد روان کاوانه پرداخته اند، و از سوی دیگر، تحقیقات محدود آنها بیشتر به آثار ادبی در...

تألیفات معاصر به‌عنوان کتب اعلام در معرفی چهره‌‌های ادبی و سبک آنان بسیار حائز اهمیت‌اند و برای پژوهش‌گران کتب مرجع محسوب می‌‌شوند. بنابراین، باید در محتوای خود به‌نحو شایانی مؤلفه‌‌های صوری و محتوایی لازم را گرد آورند. این جستار با خوانش یکی از آثار العشماوی، مطرح در حوزة نقد ادبی، درنظر دارد تا مؤلفه‌‌های شکلی و محتوایی کتاب أعلام الأدب العربی الحدیث واتجاهاتهم الفنیّة را بررسی کند و ...

نقد تاریخی حقیقت اثر را در برون­متن یا همان انگارة مؤلف ­می­جست­. نگاه این رویکرد به مرحلة آفرینش اثر گرایش داشت و نیت­ مؤلف را تنها معنای قطعی و یگانه حقیقت اثر می­انگاشت. ناکارآمدی آن در بررسی برخی از آثار، نبود توجه کافی به متن و بهره­گیری از دستاوردهای رشته­های گوناگون علوم انسانی در پژوهش­های ادبی زمینه را برای پیدایش رویکردهای نو فراهم کردند که هر یک معنایی متفاوت از اثر، معنایی ناخودآگاه...

کشف بینامتنیت در قرن بیستم، نگرش نوینی در افق مطالعات علوم انسانی و هنر فراهم آورد. از گرایش‌های مهم بینامتنی، بینامتنیت خوانشی است که نخستین بار رولان بارت مطرح کرد. مقالۀ پیش رو، به مطالعۀ مجسمۀ سفالین «سلطان طغرل‌بیک سلجوقی» متعلق به هنر دورۀ اسلامی ایران با رویکرد بینامتنیت خوانشی پرداخته است. هدف اصلی نوشتار حاضر، آشنایی مخاطبان با یکی از شیوه‌های مهم نقد ادبی و هنری معاصر، یعنی بینامتنیت ...