سیاق، به عنوان چارچوب و فضایی که پیام الهی در آن صورت یافته، در رفع ابهام از ظاهر آیات، کارکرد اساسی دارد. کارکرد سیاق، بر اصول بنیادی وحدت پیکر و عدم تعارض آیات قرآن استوار است. در صورت فراهم بودن شرایط کارکرد (وحدت موضوع و وحدت جهت موضوع)، قرینه های متّصل و منفصل کلام بستر ظهور سیاق قرار می گیرند. با ظهور ابهام در کلام، یا قرینه ای دالِّ بر رفع آن وجود دارد و یا ندارد. در صورت وجود، یا متّصل است ...

چکیده یکی از قرائنی که در فهم آیات قرآن کریم و پی­بردن به مقصود خداوند نقش دارد، قرینه سیاق یا دلالت سیاق است. برخی اهمیت آن را تا حدی می­دانند که گفته­اند دلالت سیاق از بزرگ­ترین قراینی است که بر مراد متکلم دلالت دارد؛ هر که آن را نادیده انگارد، در دیدگاه خود گرفتار خطا خواهد شد. با این حال در تعریف و حدود و شرایط قرینه سیاق در علومی که بایسته طرح این موضوع در آن علوم است، به صورت روشن نقد و ب...

با بررسی تفاسیر در می یابیم که سیاق نقش به سزایی در تفسیر قرآن داشته است، اما گاه به تفاوت در موارد استفاده از سیاق در تفاسیر شیعی و سنی بر می خوریم. این پایان نامه بر آن است که ضمن شناساندن موارد استفاده از سیاق در تفاسیر المیزان و روح المعانی به این مهم بپردازد. در اینجا، به بررسی جایگاه سیاق در هر کدام از تفاسیر پرداخته و به داوری مناسب در تشابه و تفاوت استفاده موارد از سیاق درهر دو تفسیر...

چکیده علامه محمدتقی جعفری و آیت الله مکارم شیرازی با نگاهی هوشمندانه به جایگاه دین اسلام و تشیع در جهان معاصر، به شرح نهج البلاغه پرداخته اند؛ تأکید بر ویژگی های اخلاقی و تربیتی در این دو شرح، به همراه ویژگی های عام آن دو، مدنظر پژوهش پیش رو است. بر این اساس می توان گفت شرح علامه بر نهج البلاغه دارای مباحث استطرادی و موضوعی متنوع است و صبغه فلسفی دارد. علاوه بر این مولف آراء و اندیشه های دانش...

فریقین نقاط مشترک متعدّدی در تفسیر آیه تبلیغ دارند که راه را برای درک درست معنای آیه همواره می کند، لیکن در تعیین آنچه بر پیامبر خدا(ص) نازل شده در این آیه مأمور به تبلیغ آن بوده، دچار اختلاف نظر هستند. از یک سو، تهدید خداوند و از سوی دیگر، وعده برای حفظ پیامبر(ص)، به اهمیّت بررسی مورد نزول آیه می افزاید. این آیه یکی از ادلّه شیعه، به ولایت امام علی(ع) با استناد به دلیل های قرآنی و روایی است. این ...

این پژوهش، مروری است بر ارتباط سیاق و اسباب نزول؛ ارتباطی متقابل که گاه به تردید در یکی از این دو قرینه منجر می شود. این نوشتار، به بررسی موقعیت سیاق و اسباب نزول و رابطة این دو در تفسیر آیة احصار می پردازد.  در تعارض سیاق و اسباب نزول آیه، گاه سیاق منجر به تردید در سبب نزول منقول برای آیه می شود و گاه سبب نزول، باعث تردید در برقراری سیاق در آیه می گردد. در آیة احصار، از زاویه ای که ما به آیه ...

سیاق یکی از قرائن پیوسته در متن قرآن است که به مثابه ابزاری برای فهم بهتر قرآن به کار می‌رود. ابعاد گوناگون سیاق عبارتند از: سیاق کلمات، سیاق جمله‌ها، سیاق آیات و سیاق سوره‌ها. امام رضا، علیه‌السّلام، که از بزرگ‌ترین مفسران قرآن کریم هستند و قرآن در اندیشه، گفتار و کردار ایشان تجسّم و عینیت تمام یافته است، سیاق و روند کلی کلام را یکی از قواعد زبان‌شنا...

در روش تفسیر قرآن به قرآن، یکی از قراین مقالیّه برای فهم آیات، توجه به سیاق آن‌هاست. از این رو، علامه طباطبائی که در تفسیر المیزان به روش تفسیر قرآن به قرآن عنایت ویژه‌ای داشته، به سیاق آیات اهمیت فراوانی داده‌است، آن سان که بالغ بر 2111 بار قاعدة سیاق را در فهم و تبیین آیات و روایات به کار گرفته‌است. برخلاف پژوهش‌های پیشین که تنها بخشی از کارکردهای سیاق را در المیزان تحقیق کرده‌اند، این پژوهش ب...

درک اهداف و مقاصد آیات، توجه به سیاق، یعنی دقت در ماقبل و مابعد آیه و نگریستن به آهنگ کلی آیات را می طلبد.این پژوهش با عنوان«نقش سیاق در تفسیر فی ظلال القرآن»و با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی ملاک های سید قطب در سیاق و موارد به کارگیری آن پرداخته سپس این مبانی مورد بررسی قرار گرفته شده است.اما سوال اصلی این است که مبانی سید قطب در استفاده از سیاق چیست و در این راستا تا چه اندازه موفق بوده است؟ م...

یکی از مباحث تعیین‌کننده در فهم قرآن کریم، میزان توجّه به سیاق است. شکّی نیست که توجّه به بافت سخن و سایر اجزای کلام، در فهم مراد گوینده نقشی اساسی دارد. بر این اساس، توجّه به سیاق در ترجمة قرآن کریم نیز ضروری می‌نماید؛ چراکه هر ترجمه‌ای مستلزم فهم صحیح آیات است. امّا این موضوع که کدام یک از روش‌های ترجمة قرآن کریم به مقولة سیاق توجّه داشته است و از ظرفیّت لازم در این راستا برخوردار است، درخور تأمّل و ...