پس از فروپاشی شوروی در سدة بیستم، مناسبات ژئوپلیتیک در مقیاس جهانی سرشتی ژئواکونومیک­محور یافت؛ بدین معنا که کارکرد اقتصادی مکان‌ها به آن‌ها وزن ژئوپلیتیک داد. خلیج چابهار فضای جغرافیایی واجد نقش‌آفرینی ژئوپلیتیک است که در کانون توجه قدرت‌های اقتصادی دنیا قرار گرفته است؛ زیرا دسترسی به پهنه‌های اقیانوس هند را فراهم می‌کند و به‌منزلة محل اتصال فضای درونی و میانی با فضای بزرگ می‌تواند در ساختار ن...

مفهوم رقابت در جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک، یکی از بنیادهای اساسی این دانش است که پویایی و تحرک ژئوپلیتیک با توجه به این مفهوم خواست‌های متفاوت و متعارضی را نمایش می‌دهد. به‌نظر می‌رسد خواسته‌ها و نیازهای انسان سیری‌ناپذیر است؛ بنابراین، برای تأمین قدرت و منزلت ژئوپلیتیکی به اقدامات رقابتی دست می‌زند؛ همچنان‌که فلسفة قانون رقابت، استیلا، برتری و دست‌یابی به فرصت‌هاست. رقابت که مقیاس‌های متفاوتی ...

الگویرفتاریقدرت‌هایبزرگدرمدیریتبحران‌هادراثرتغییرساختارنظامبین‌المللوپیچیدهشدنآنپسازجنگ سردازمسائلمهمدرخورپژوهشاست.ر...

چکیده موقعیت ژئوپلیتیک کشورها در طول زمان و تحت‏تأثیر عوامل مختلفی همچون جنگ­ها، انقلاب­ها، تحولات نظام بین­المللی و نظام جهانی و تغییر در موازنه­های قدرت همواره در حال تغییر و تحول می­باشد. ایران یکی از کشورهایی بوده است که ژئوپلیتیک آن در طول چهار دهه­ی گذشته دچار تغییر و تحولات زیادی شده است که علل آن را می­توان در طیف مختلفی از عوامل ژئوپلیتیک داخلی و خارجی جستجو کرد.  این مقاله با استفاده...

فدراسیون روسیه به‌عنوان قدرتی برآمده از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی همواره تلاش داشته تا جایگاه خود به‌عنوان یک قدرت بزرگ در معادلات سیاست جهانی را احیا نموده و این گزاره را با تمام توان پیگیری نماید. این موضوع سبب شده تا رویکرد ژئوپلیتیک روسیه در بحران‌های مختلفی نظیر بحران سوریه قابل توجه و دقت نظر باشد. در واقع، روسیه با عنایت به فرهنگ استراتژیک خاص خود پای در آوردگاه سوریه نهاده و تلاش د...

تصویرسازی ژئوپلیتیکی عبارت است از رقابت قدرت¬ها بر سر شکل¬دهی به ادراک و ذهنیت اشخاص، نهادها و بازیگران سیاسی از موقعیت، ویژگی¬ها و محتوای فضای جغرافیایی بر اساس منافع مورد نظر خود. بر این اساس، پژوهش حاضر در صدد شناخت فرایند تصویرسازی ژئوپلیتیکی است. استدلال تحقیق حاضر بر این است که تصویر ژئوپلیتیکی در چارچوب گفتمان قدرت/دانش شکل گرفته و عمل می¬کند؛ به این معنا که کارگزاران قدرت، معناها و تصور...

با گذشت نزدیک به یک قرن از استقلال افغانستان در سال 1919، هنوز هم موضوع استقلال و ابتکار عمل در سیاست خارجی این کشور در قرن بیستم از ‌‌موضوع‌های بحث‌برانگیز در این کشور است. افغانستان پس از استقلال در ‌‌تأثیر رقابت قدرت‌های بزرگ جهانی در وضعیتی خاص به سر برده است. تحولات ژئوپلیتیک در سدۀ گذشته بر وضعیت داخلی و خارجی این کشور ‌‌تأثیر مستقیم داشته است. این نوشتار کوششی است برای پاسخ به این پرسش ک...

چکیده حوزه ژئوپلیتیک عراق دارای نیروهای همگرا و واگرایی است که تحت شرایط خاص عمل می‌کنند و دائم با یکدیگر در حال رقابت هستند. عراق با تحولاتی روبه‌رو بوده که به تغییر و تحول در ساختار قدرت و هویت آن منجر شده و نتیجه‌ای جز دگرگونی‌ در ژئوپلیتیک و رویکردهای بازیگران و کنشگران منطقه‌ای نداشته ‌است. گروه‌های قومی و مذهبی، هیدروپلیتیک، هویت ملی و هویت عربی، منابع نفتی و درآمده...

تأثیر عوامل جغرافیایی و اقلیمی بر رفتارهای سیاسی، گرایشی است قدیمی که ریشه در تاریخ بشر دارد. نظریه پردازان ژئوپلیتیک استدلال می کنند که عوامل جغرافیایی، به ویژه موقعیت جغرافیایی هر کشور نقش تعیین کننده ای در قدرت ملی و جهت گیری سیاست خارجی آن دارد. آن‌ها رفتار سیاست خارجی کشورها را تابعی از شرایط و وضعیت جغرافیایی آنان می‌دانند و تصمیم گیری سیاست گذاران ملی را در چهارچوب الزامات ژئوپلیتیک تحلی...