دراین رساله سعی شده تا نقش سیاسی و فرهنگی و موقعیت اجتماعی موالی ایرانی از آغاز ظهور اسلام تا سقوط بنی امیه ، مورد بررسی قرار گیرد. به عنوان پیش درآمد نخست روابط میان ایرانیان و اعراب بررسی شده است. شناخت موضوع موالی در جامعه عرب پیش از اسلام به بحث بردگان در آن دوران بر می گردد. تغییر و تحول در پدیده اجتماعی مولی و موالی پیش از اسلام موضوعی است که اهمیت اصل و نسب را در جامعه قبیله ای عرب نشان ...

گسترش فتوحات مسلمانان در سرزمین‌های خارج از عربستان پس از رحلت پیامبر(ص) مسئله جدیدی به نام نومسلمانان غیرعرب در جامعه اسلامی پدید آورد.عصبیت خونی و قبیله‌ای که برآمده از بن‌مایه‌های جامعه عربی بود، با آموزه‌های پیامبر(ص) تضعیف شد؛ اما پس از رحلت ایشان، با برپایی خلافت قبیله‌ای برمبنای «الائمه من قریش» و تقسیم بیت‌المال بر اساس نسب و قبیله، دوباره احیا شد و با حمایت اولیای امور و تمایل اعراب و ...

در اواخر حاکمیت امویان، منطقۀ خراسان شاهد بروز قیام های مخالفان، علیه حکومت اموی بود. مخالفان از ظرفیت نارضایتی های مردم خراسان که نشأت گرفته از سیاست های اقتصادی حکمرانان عرب خراسان بود استفاده کرده و با تبلیغات و فعالیت های خود، پایه های رژیم را سست کرده بودند. بنابراین خلیفۀ سیّاس اموی، یعنی هشام بن عبدالملک، برای جلوگیری از سقوط حکومت یکی از افراد عاقل و وفادار به حاکمیت خویش، یعنی نصربن سیا...

چکیده با آغاز کشورگشایی های مسلمانان و سقوط امپراطوری ساسانی در ایران و سست شدن نفوذ امپراطوری روم در مرزهای شمالی شبه جزیره عربستان و سقوط حکومت های محلی در شمال آفریقا، کسان بسیاری در بند افتادند و به سرزمین های مسلمان نشین کوچانده و سپس مسلمان شدند بدین ترتیب یک لایه اجتماعی بسیار مهم و تاثیر گذار در جهان اسلام -به ویژه در عراق و شهرهای کوفه و بصره- شکل گرفت که موالی نام گرفتند-موالی اندک ...

فعالیّت و جایگاه علمی موالی «ایرانی نژاد» از جمله موضوعاتی است که نویسندگان فراوانی در مورد آن به نوشتن پرداخته اند. ایران یکی از کشورهایی بود که به دست مسلمانان افتاد. و تحت تاثیر این فتوحات ایرانیان زیادی در دو دوره اموی و عباسی از راه ولاء به فرهنگ عربی وارد شدند و توانستند به علت های گوناگون از لحاظ علمی از ملل فاتح پیشی بگیرند. موالی ایرانی با توجه به تمدن، پیشینه فرهنگی و علمی خود توانستند...

یکی از کتاب‌های انتشار‌یافته در حوزۀ تاریخ صدر اسلام اوضاع اجتماعیـ اقتصادی موالی در صدر اسلام جمال جوده است که حساس‌ترین مقاطع تاریخی، یعنی صدر اسلام، و موضوع بحث‌برانگیزِ برخورد امویان با موالی را مورد مطالعه و بررسی قرار داده است. با درنظرگرفتن اهمیت مقطع تاریخی و موضوع، این کتاب به‌دلیل نارسایی‌های متعدد، ازجمله فقدان نوآوری، ناهماهنگی عنوان و محتوا، نبود نتیجه در پایان، به...

ورود اسلام به ایران دگرگونی هایی در ساختار سیاسی و اجتماعی ایران به وجود آورد و بخشی از قشربندی اجتماعی ایران دستخوش دگرگونی شد. این پژوهش صرفاً تأثیر ورود دین اسلام بر قشربندی اجتماعی ایران را از سقوط ساسانیان تا سقوط امویان بررسی می کند. سؤال اصلی پژوهش آن است که ساخت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ـ فرهنگی ایران از ورود اسلام تا پایان دوران امویان، چه نقشی در تداوم یا تغییر قشر بندی اجتماعی ایران د...

گسترش فتوحات مسلمانان در سرزمین های خارج از عربستان پس از رحلت پیامبر(ص) مسئله جدیدی به نام نومسلمانان غیرعرب در جامعه اسلامی پدید آورد.عصبیت خونی و قبیله ای که برآمده از بن مایه های جامعه عربی بود، با آموزه های پیامبر(ص) تضعیف شد؛ اما پس از رحلت ایشان، با برپایی خلافت قبیله ای برمبنای «الائمه من قریش» و تقسیم بیت المال بر اساس نسب و قبیله، دوباره احیا شد و با حمایت اولیای امور و تمایل اعراب و ...

موالی جمع مولی است. و مولی، در اصل بنده آزادشده ای بود که به جهت فقدان جایگاه اجتماعی به سرور قبلی خود انتساب پیدا میکرد. همچنین در عرف مسلمانان، مولی مفهوم عام داشت و بر نو مسلمان غیر عرب اعم از فارس، رومی، آفریقای و ترک اطلاق می شد که در رساله حاضر هر دو معنا مورد نظر است. انگیزه های سیاسی، شرایط اجتماعی، در کنار حمایتهای همه جانبه اهل بیت(ع) به عنوان راهبران مذهب تشیع سبب شد تا عده ای از موا...

زبیر بن عَوّام ـ از اصحاب پیامبر (ص) ـ فرزندان، همسران و موالی ایشان احادیث نبوی و اطلاعات تاریخی رویدادهای صدر اسلام را روایت کرده‌اند. آگاهی‌های حدیثی و تاریخی آنان از این جهت اهمیت دارد که نه تنها مأخوذ از کسانی است که خود شاهد و دخیل در رویدادهای مذکور بودند بلکه به عنوان حافظان اطلاعات اختصاصی خاندان، آنها را به نسل‌های بعدی و موالی خود انتقال دادند تا با بکارگیری روش‌های خاصی که به مرور زما...