هدف این مقاله، معرّفی رویکردی تازه در مطالعات نقدی متن است که در حوزۀ قصّه‌های پریان، روایت‌های عامیانه، بسیاری از افسانه‌ها و داستان‌های اسطوره‌ای کارآمد است. رویکرد روانشناسی اسطوره، به‌کارگیری نظریّه‌های نوین روانشناسی در این روایت‌ها برای تبیین خاستگاه‌های روانی پدیدآورندگان است. رؤیاها و قصّه‌ها نیز، چنان‌که روانکاوان جدید اذعان می‌کنند، مانند اسطوره با ناخودآگاه آدمی سر و کار دارند و محتوای ن...

چیستی ضمیر ناخودآگاه و جایگاه و چگونگی عملکرد آن در زندگی انسان، بحثی پیچیده و مبهم است؛ اما با اعتقاد به اینکه هر چیز ناشناس و غیرطبیعی در رفتار مختص این قسمت از ذهن است، ناآگاهانه بر این باوریم که ناخودآگاه را می‏دانیم. به بیان دیگر ناخودآگاه را همه‏ی آنچیزی می‏دانیم که نمی‏دانیم و به فکر انکار اصل بحث ناخودآگاه و رد نظریات یونگ و فروید نیستیم، چراکه اعتقاد داریم ناشناخته‏ها همیشه وجود دارند ...

ده? آغازین قرن بیستم با ظهور مکتب روان کاوی آفرینش " زیگموند فروید" (1856-1939م) و همراهی نو روان کاوانی چون آلفرد آدلر، کارل گوستا یونگ، کارن هورنای، اریک فروم، به منزل? انقلابی بزرگ در نگرش به ماهیّت و شخصیّت انسان بود.مکتب روان کاوی وآراء فروید به صورت گسترده بر هم? عرصه های هنر و دانش بشری تأثیر داشت. در ادبیات و رمان نویسی نیز، نویسندگان برای بازتاب ذهن و روان شخصیت های داستان به روان کاوی و...

چکیده سال هاست که سایه و غبار تکرار و کهنه پرستی بر چهره تحقیقات در زمینه ادبیات فارسی سنگینی می کند.مطالعه و تحقیقات تنها در زمینه ادبیات محض بوده و مباحث تحقیقات معمولاً در زمینه معانی و بیان و بدیع بوده و مطالعات از شرح متون و موضوعات سنتی و معمول فراتر نمی رود. این ها همه با هم دست به یکدیگر داده اند تا ادبیات ما بسی کمتر از آنچه مورد انتظار است،محل نقد و تحلیل های جدید قرار بگیرد. از آن...

جهان شمولی واژه ای کلیدی در دو مکتب کهن الگویی و اسطوره شناسی است. این موضوع توسط کارل کوستاو یونگ در ناخوداگاه جمعی او پرورش پیدا کرد. یونگ (????-????) دراین فرضیه خود بشر و پیشینه او در همه زمان ها و همه مکان ها به هم پیوند داده است. او معتقد است که همواره ایماژها، سمبل ها، و الگوهایی وجود دارد که در میان انسان ها مشترک است و این الگوها راه خود را برای ظهور در ادبیات پیدا کرده اند. بعد از یون...

مطابق تئوری ادراک بوم شناختی « گیبسون » جهان مادی متشکل از پهنه های گوناگونی است که یکی دیگری را پوشانده و مخفی می دارد وتنها هنگامی ادراک این پهنه ها میسر است که شخص ملزم به حرکت در محیط باشد. نگارنده این پهنه ها را « پهنه های فضایی » محیط مینامد. ا ز آنجا که هیچ حرکتی بدون گذشت زمان برای انسان امکان پذیر نمی باشد و با توجه به ارتباط نزدیک بین مفهوم های مکان و زمان در علوم جدید به گونه ای که ز...

ضمیر ناخودآگاه به دلیل رابطه‌ای که با فطرت آدمی دارد، راهی برای نزدیک شدن به «حقیقت برتر» به‌شمار می‌آید. در تلاش‌های مبتنی بر جست‌وجوی ناخودآگاه، «عقلانیّت» به‌عنوان بزرگ‌ترین مانع ظهور ناخودآگاه، کنار گذاشته می‌شود تا راه برای فعالیّت این ضمیر باز شود. عرصه‌هایی از زندگی آدمی که خالی از نیروهای اراده و عقل و آگاهی است، بهترین جولانگاه ضمیر ناخودآگاه است. چنانکه به‌عنوان نمونه خواب و رویا یکی از...

پژوهش حاضر یک تحقیق تخصصی با رویکرد میان رشته ای از نوع «روان کاوی ادبی» است که به تقابل و تبادل ادبیات و روان کاوی می پردازد و از دید مکاتب روان پویایی (psychodynamics)، روان گردآفرید را بررسی می کند. در بخش اول؛ تمامیتِ روان گردآفرید با تأثیر جنسیت زنانه اش، طبق نظریة عقدة اختگی فروید روان کاوی می شود. در بخش دوم؛ پارة نرینة روان گردآفرید طبق نظریة آرکی تایپ آنیموس یونگ واکاوی می گردد؛ و در بخ...

«تا جزایر ناخودآگاه» نوشتاری است تحلیلی دربارۀ پنج داستان مهم از دفتر اول مثنوی مولوی. تأویل این پنج داستان («شاه و کنیزک»، «وزیر و شاه جهود متعصب مسیحی کش»، «شیر و نخچیران»، «طوطی و بازرگان»، «پیر چنگی و عُمر») دربرگیرندۀ ساختار مشترکی از دیدگاه تأویل است. تأویل، با توجه به نشانه های موجود در متن، می تواند پلی باشد از جهان صورت به عالم معنا. درحقیقت در تأویل، معنا کشف نمی شود، بلکه بازآفرینی می...

شاید اگر ما متوجه شویم انگاره های ظاهراً منظمی که در خلال زندگی روزمره ما را به خود مشغول کرده است، بسیار کمتر از انتظار ما دقیق هستند، در واقع اگر از نزدیک انگاره های روزمره خود را موشکافی کنیم، پی خواهیم برد مفهوم آنها و اهمیت عاطفی آنها برای ما زیاد هم دقیق نیستند و درست از همین روست که ممکن است تمامی آنچه که شنیده یا احساس کرده ایم، نیمه خودآگاه شوند و به ناخودآگاهمان راه یابند و حتی آنچه که...