پس از ترجمة آثار باختین در ایران و استقبال روزافزون از نظریة منطق مکالمه و چندآوایی او، دیده می‌شود که متون ادبی کلاسیک و معاصر با رویکرد باختینی بررسی می‌شوند. در مواردی، کلی‌گویی و ساده‌انگاری این نظریه در تحلیل روایت، باعث شده است که زوایا و ژرفای نظریة باختین به‌درستی نمایانده نشود و تحلیل روایت در بیش‌تر موارد، به نقدی توصیفی یا برجسته‌کردن موارد صوری فروکاسته شود. در این نوشتار، نگارنده ...

نظریّة منطق گفتگویی باختین به بررسی زمینه‌های ایجاد گفتگو و چندصدایی در متون می‌پردازد. مطابق دیدگاه باختین، از آنجا که گفتگومندی در ذات یک اثر هنری نهفته است، در این مقاله، فضای گفتگویی حاکم بر مجموعة اشعار قیصر امین‌پور به عنوان یک شاعر برجستة معاصر مورد توجّه قرار گرفته است. حیات شعری قیصر امین‌پور به سال‌های 1386ـ1357 برمی‌گردد و اندیشة حاکم بر اشعار او، سه دورة مختلف آرمانگرایی، سرخوردگی و د...

پس از اعلام سیاست‏های مبتنی بر گسترش مناسبات سرمایه‏داری و سرکوب سیاسی مخالفان، همگام با آغاز مدرنیزاسیون پهلوی دوم و هم‌زمان با آغاز برنامه‏های توسعة اقتصادی و اجتماعی در دهه ‏های 1330 و 1340 خورشیدی، برخی از سینماگران ایرانی فرم و مضامین متفاوت با جریان فیلم‌سازی تجاری را تجربه کردند. دلایل گوناگونی برای این تحول می‏توان برشمرد؛ از جمله شرایط اجتماعی، ارتباط سینماگران با محافل ادبی، و تحولِ اد...

کارناوال ها، جشن های عامیانه و عمومی هستند که در آن ها، طبقات اجتماعی واژگونه می شوند . دلقک ها، پادشاه؛ احمق ها ،خردمند ومقدّسین، مسخره می شوند . به این ترتیب،نسبی بودن همۀ ادعاها با طنزی شیرین به نمایش گذاشته می شود.میخائیل باختین، منتقد بزرگ قرن بیستم،نخستین بار،نظریۀ کارناوال گرایی را که زیر مجموعۀ فرهنگ عامه و طنز می شود، در ادبیات مطرح کرد.با این فرض که می توان خوانشی دیگر مبتنی بر نظریۀ ک...

مطالعه گفتگو یکی از رویکردهای مطالعه تصاویر در زمان معاصر است و از جمله موضوعاتی است که به طور عمده مورد مطالعه و بازاندیشی انتقادی واقع شده است. حضور انسان در آثار هنری در همه دوره‌ها از موضوعات هنری بوده است. مطالعه انسان و نقش انسان در تقابل با گفتمان زیبایی‌شناسی در آغاز قرن بیستم از نظریه‌های میخاییل باختین است. او شیوه مطالعاتی خود را بر مبنای انسان، خود و دیگری و گفتگوی مابین آن‌ها قرار ...

این پژوهش از نظریات گونه گون طنز و نظریه زبان باختین (گفتگو گرایی) سود می جوید تا تصویری تازه از طنز در ترانه های بیگناهی و تجربه بلیک ارائه دهد. نظریه باختین برای بررسی طنز در اثر بلیک در آغاز وسیله ای نامعقول می نماید. اما منتقدان عصر حاضر از نظریه گفتگوگرایی حتی برای بررسی شعر رمانتیک, که از دیدگاه باختین تصویرگر اوج حاکمیت و ذهن گرایی شاعر است, نیز استفاده می کنند. استفاده از این نظریات غزل...

رمان حکایت ندیمه مارگارت اتوود تصویری حرمان شهر مانند از یک رژیم توتالیتر بنیاد گرا را ارائه می کند که در آینده ای نزدیک به روی کار آمده است. دنیای داستان که بستری مناسب برای ظهور بسیاری از ایده های مایکل فوکو نظیر دنیای سراسربین را فراهم می آورد. در دنیای داستان، قدرت انضباطی آن در تلاش است تا بدن را به عنوان منبع تولید و تکثیر تبدیل کند؛ بدنی که بوسیله فرآیند مطیع سازی فرمانبردار شده است. در ...

نقد ادبی در دوران معاصر راهکارهای گوناگونی را برای فهم و خوانش متون ارائه داده است. یکی از آن ها، فهم متون از طریق خوانش گفتگویی است. این رویکرد که در آن بر وجود رابطه ی دیالکتیکی میان چهار عنصر: متن، آفریننده، خواننده و جهان پیرامون تأکید می گردد، به عنوان بحثی معرفت شناسانه در مورد تمایز علوم انسانی و علوم طبیعی مورد توجّه قرار گرفت. این نظریّه توسّط میخاییل باختین نظریّه پرداز معروف روسی مطرح شد...

از دوره قاجار به بعد، ظرف یک قرن و نیم گذشته، تجدد و نحوه مواجهه با آن از مسایل عمده فرهنگ ایران بوده که البته در فرآیند تحول مفهوم هنر و چگونگی خلق آثار هنری تاثیرات خاص خود را به جا گذاشته است. پژوهش حاضر به بررسی فرایند خلق اثر هنری، در دوره گذار از سنت به مدرنیته در ایران می پردازد. برای این منظور، از آراء میخاییل باختین، نظریه پرداز روس، استفاده شده است. علت انتخاب باختین، وجود مفاهیمی مان...

جهان امروز ،جهان حضور صداهای گوناگون و تاثیر گذار بوده و افراد همواره در تلاش برای به گوش رساندن صدای خود از طریق بر قراری گفتگو با یکدیگر می باشند. صدا نمودی از ذهنیت و دیدگاه گوینده اش می باشد ، که هستی و حضور هر فرد را تاکید می کند.برقراری مکالمه به نوعی تخریب منیت مطلق است .من به تنهایی فاقد ارزش و معنا بوده و شناخت هر فرد از خود در ارتباط با دیگران شکل می گیرد.میخائیل باختین اندیشمند روسی ...