جذب سطحی و کینتیک تجزیه اکسادیارژیل و تیو بنکارب در خاک های شالیزاری آهکی

علف کش ها، از جمله آلاینده های مهم منابع آب و خاک هستند. انتقال علف کش ها به آبهای سطحی و زیر زمینی و زنجیره غذایی برای محیط زیست و سلامتی انسان زیان آور است، بنا براین، بررسی سرنوشت و واکنش های آنها در اکوسیستم های طبیعی ضروری می باشد. در این تحقیق، کینتیک تجزیه علف کش های تیوبنکارب و اکسادیارژیل در آب و خاک شالیزارهای دو ایستگاه تحقیقات کشاورزی دشت ناز و قراخیل مازندران و نیز اثرات باقیمانده این دو علف کش بر روی گیاهان تناوبی اسفناج و کاهو بررسی گردید. همچنین ایزوترم های جذب سطحی و رها سازی آنها روی نمونه های خاک این دو ایستگاه تعیین و در نهایت امکان جذب این علف کش ها توسط برنج، اسفناج و کاهو بررسی شد. تیمارهای مزرعه ای علاوه بر شاهد، شامل تیوبنکارب با غلظت های 16/3 و 33/6 و اکسادیارژیل با غلظت های 15/0 و 3/0 کیلوگرم ماده موثر در هکتار بود که در سه تکرار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اعمال گردید. از آب کرت های آزمایشی در حالت تعادل نسبی با خاک در یک دوره 60 روزه و از خاک در یک دوره 315 روزه نمونه برداری و غلظت تیوبنکارب و اکسادیارژیل در آنها اندازه گیری شد. ایزوترم های جذب سطحی تیوبنکارب و اکسادیارژیل در نمونه های خاک به ترتیب در دامنه غلظت تعادلی 0 تا 26 و 0 تا 10 میلی گرم در لیتر اندازه گیری گردید. ایزوترم رهاسازی علف کش ها نیز در سه غلظت تعادلی آنها تعیین گردید. بعد از برداشت برنج، در اوایل مهر در نیمی از سطح کرتها اسفناج کشت گردید. در آذرماه در نیم دیگر از کرت ها کاهو نشاء گردید. نتایج نشان داد که غلظت تیوبنکارب و اکسادیارژیل در آب شالیزار ها با گذشت زمان بسرعت کاهش می یابد و پس از حدود 30 و20 روز به تعادل نسبی می رسد. از آنالیز داده های آزمایشی با معادله کینتیک مرتبه اول، نیمه عمر تیوبنکارب در آب شالیزار دشت ناز و قراخیل به ترتیب 7 و 10 روز و نیمه عمر اگزادیارزیل 48 و 52 روز بدست آمد. نیمه عمر تیوبنکارب و اکسادیارژیل در خاک های دشت ناز و قراخیل به ترتیب 94 و 114 روز، و 170 و 83 روز محاسبه گردید. ایزوترم های جذب سطحی در هر دو خاک دشت ناز و قراخیل نشان داد که تیوبنکارب و اکسادیارژیل بشدت جذب سطحی ذرات خاک می گردند. حداکثر رها سازی تیوبنکارب از خاک ها حدود نه درصد و این مقدار برای اکسادیارژیل کمتر از 5/0 درصد بدست آمد که مبین پسماند شدید است. محاسبات نشان داد که بدلیل جذب سطحی شدید و ضریب هیدروفوبیکی بالا، تیوبنکارب و اکسادیارژیل در خاک پایدار و غیر متحرک هستند. در ایستگاه دشت ناز عملکرد تر اسفناج بطور معنی داری تحت تاثیر بقایای خاکی اکسادیارژیل قرار گرفت. اثر هر دو علف کش در کاهش عملکردتر کاهو در این ایستگاه معنی دار بود. در قراخیل عملکرد تر کاهو کاهش معنی داری نشان نداد. نتایج آزمایش ها نشان داد که خصوصیات خاکی بویژه مقدار ماده آلی، از عوامل اصلی کنترل کننده بقایای تیوبنکارب و اکسادیارژیل است. بعلاوه اکسادیارژیل رشد رویشی و عملکرد برنج و عملکرد تر اسفناج را بیشتر از تیوبنکارب تحت تأثیر قرار داد. از آنجا که هیچگونه تفاوت معنی داری در عملکرد برنج، اسفناج و کاهو در دو غلظت بکار رفته تیوبنکارب مشاهده نشد، با توجه به ملاحظات زیست محیطی و اقتصادی، غلظت پایین تیوبنکارب برای استفاده در اراضی شالیزاری شمال ایران توصیه می شود. نتایج همچنین نشان داد که تیوبنکارب و اکسادیارژیل توسط برنج، اسفناج و کاهو جذب و در اندام های هوایی آنها ذخیره می گردند. در برنج، غلظت تیوبنکارب به ترتیب از سبوس به کاه و برنج سفید کاهش یافت. افزایش دوز مصرفی تیوبنکارب و اکسادیارژیل در مزرعه برنج باعث افزایش غلظت آنها در برگ اسفناج و کاهو گردید.