بررسی تاثیر آللوپاتی عصاره و بقایای علف های هرز شیرین بیان و تلخه بیان بر روی جوانه زنی و رشد گیاهان ذرت و لوبیا در آزمایشگاه و گلخانه

به منظور بررسی اثرات دگرآسیبی عصاره آبی قسمت های هوایی علف های هرز شیرین بیان و تلخه بیان بر روی سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه گیاهچه های ذرت (رقم سینگل کراس 704) و لوبیا ( رقم اختر)، آزمایشی به صورت طرح فاکتوریل در قالب کاملا" تصادفی با 4 تکرار در شرایط آزمایشگاهی در آزمایشگاه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه باهنر کرمان، در سال 1387 انجام شد. از آنجا که بازدارندگی رشد ونمو توسط قسمت های مختلف گیاهان، از نظر قدرت و مقدار دگرآسیبی، در قسمت های مختلف گیاهان، با یکدیگر تفاوت دارند، به همین دلیل تیمارها شامل شاهد (آب مقطر)، 25 درصد،50 درصد، 75 درصد و 100 درصد غلظت های عصاره آبی اندام های هوایی شیرین بیان و تلخه بیان بود. در آزمایشات گلخانه ای به منظور بررسی اثر دگرآسیبی بقایای بخش های مختلف شیرین بیان و تلخه بیان بر روی ارتفاع بوته، کلروفیل، وزن تر و وزن خشک اندام های هوایی بوته های ذرت و لوبیا، آزمایشی به صورت طرح کاملا" تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 88-87 انجام گرفت. نتایج آزمایشگاهی نشان داد که اختلاف معنی داری بین سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و طول ساقه چه ذرت و لوبیا در زمان اعمال تیمارها وجود دارد. به طور کلی ، در شرایط گلخانه، بیشترین وزن خشک به گیاه ذرت و کمترین وزن خشک به گیاه لوبیا تعلق داشت و علف های هرز شیرین بیان و تلخه بیان اثر یکسانی را بر وزن خشک گیاهان مورد مطالعه داشتند و اثر متقابل نوع گیاه در اجزای علف هرز بر وزن خشک معنی داربود و بیشترین وزن خشک در اثر عدم استفاده از علف های هرز ایجاد شد و به گیاه ذرت و کمترین وزن خشک در اثر کاربرد ساقه علف های هرز ایجاد شد به گیاه لوبیا تعلق داشت. در میان اجزای مختلف علف های هرز، ساقه علف های هرز بیشترین نقش را در کاهش وزن خشک گیاهان مورد مطالعه داشت و وزن خشک در شرایط گلخانه با محتوی کلروفیل، ارتفاع بوته و وزن تر همبستگی مثبت و معنی داری داشت. بر اساس رگرسیون گام به گام، ارتفاع بوته و وزن تر به عنوان صفات اثر گذار بر عملکرد (وزن خشک) شناسایی شدند و توانستند 99 درصد از تغییرات عملکرد (وزن خشک) ذرت و لوبیا را کنترل نمایند. در شرایط آزمایشگاه، بیشترین سرعت جوانه زنی در اثر عدم کاربرد علف هرز و کمترین سرعت جوانه زنی در اثر کاربرد غلظت 100درصد ایجاد شد و بیشترین سرعت جوانه زنی به ذرت و کمترین سرعت جوانه زنی به لوبیا تعلق داشت. تفاوت معنی داری بین سرعت جوانه زنی گیاهان مورد مطالعه در اثر کاربرد علف های هرز شیرین بیان و تلخه بیان وجود نداشت. بیشترین سرعت جوانه زنی به گیاه ذرت تعلق داشت و در اثر کاربرد علف هرز شیرین بیان و گل علف هرز و کمترین سرعت جوانه زنی به لوبیا تعلق داشت که در اثر کاربرد ساقه علف هرز تلخه بیان ایجاد شد. در شرایط آزمایشگاه، سرعت جوانه زنی بیشترین همبستگی را با طول ریشه چه داشت و همچنین در رگرسیون گام به گام هم همین نتیجه حاصل شد و طول ریشه چه به عنوان صفت اثر گذار بر سرعت جوانه زنی شناسایی شد. لذا عدم مبارزه مکانیکی یا شیمیایی با این دو علف هرز و خارج ننمودن بقایای آنها از مزرعه باعث بروز اثرات دگر آسیبی خواهد شد. با توجه به اینکه شیرین بیان و تلخه بیان از علف های هرز رایج مزارع ذرت و لوبیا در منطقه کرمان می باشند و اثبات اثرات دگرآسیبی عصاره آبی اندام های هوایی و تأثیر منفی بقایای علف های هرز بر روی جوانه زنی و رشد گیاهچه ها، مبارزه با این علف های هرز در مزارع ذرت و لوبیا الزامی می باشد. زیرا رشد سریع اول فصل در گیاه زراعی اهمیت ویژه ای دارد و حضور مواد دگرآسیب سبب عدم جوانه زنی بذور و باعث کاهش رشد اولیه محصول می شود. کلمات کلیدی: شیرین بیان، تلخه بیان، ذرت، لوبیا، سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه، محتوی کلروفیل، ارتفاع بوته و وزن تر