تحلیل نقش عوامل مدیریتی روی عملکرد گندم آبی در بخش های نازلو و سیلوانای شهرستان ارومیه

افزایش عملکرد در واحد سطح به دلیل محدود بودن منابع آب و خاک کشور، تنها راه دستیابی به خودکفایی کشاورزی، مخصوصاً در زمینه محصولات مهم و استراتژیکی مانند گندم می باشد. استان آذربایجان غربی یکی از مناطق مستعد کشاورزی در ایران است و شهرستان ارومیه نیز در سال 1389 با حدود 24096 هکتار سطح زیر کشت گندم آبی، میانگین عملکردی در حدود 37/4 تن در هکتار داشته است، اما میزان عملکرد گندم آبی در کلیه مناطق و بخش های شهرستان ارومیه به یک میزان نبوده و بیشترین متوسط عملکرد گندم آبی مربوط به بخش نازلو (دهستان نازلوی شمالی) با 58/6 تن در هکتار و کمترین آن مربوط به بخش سیلوانا (دهستان مرگور) با 77/2 تن در هکتار بوده است. در بخش نازلو نیز تفاوت عملکرد از 46/4 تا 58/6 تن در هکتار گزارش شده است که نسبت به سایر بخش ها این تفاوت زیاد می باشد. لذا در این راستا، تحقیق حاضر با هدف تحلیل نقش عوامل مدیریتی روی عملکرد گندم آبی دربخش های نازلو و سیلوانای شهرستان ارومیه انجام گرفته است. بدین منظور با انتخاب 159 کشاورز با استفاده از فرمول کوکران از بخش های نازلو و سیلوانا، به روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی متناسب، آزمون های آماری و توابع عملکرد برای هر یک از دهستان ها، بخش ها و کل نمونه ها تخمین زده شد و با محاسبه کشش های تولیدی نهاده ها، نقش هر عامل بر روی عملکرد مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمون های آماری، تأثیر مثبت و معنی داری نوع خاک، محل سکونت و تأثیر منفی و معنی دار تعداد قطعات و فاصله از دریاچه ارومیه را روی عملکرد تأیید کردند. همچنین با توجه به نتایج توابع برآورد شده، شاخص های مدیریتی به عنوان عوامل مهم اثرگذار بر عملکرد گندم آبی در سال 1389 شناخته شدند. بیشترین کشش شاخص مهارت آموزشی (42/0) و شاخص مهارت برنامه ریزی (27/0) مربوط به بخش نازلو، و بیشترین کشش شاخص حفاظت خاک (5/0) و شاخص مهارت فنی (91/0) مربوط به دهستان مرگور بود. از لحاظ مصرف نهاده های فیزیکی، غیر از دهستان مرگور آب در ناحیه سوم تولیدی مصرف شده بود و مصرف کودشیمیایی در تمامی دهستان ها و مصرف سم در دهستان های نازلوی شمالی و مرگور در ناحیه سوم تولیدی بود. بنابراین با توجه به تأثیر معنی دار شاخص های مدیریتی روی عملکرد گندم آبی، توصیه می شود کشاورزان با آموختن شیوه های نوین و رعایت زمان مناسب در کاشت، داشت و برداشت گندم و رعایت اصول حفاظت خاک و افزایش سطح معلومات و شرکت در کلاس های ترویجی، عملکرد گندم را در منطقه افزایش داده و نسبت به مصرف اقتصادی تر نهاده های فیزیکی از جمله آب، کود و سم جهت جلوگیری از هدر رفت آن ها اقدام نمایند.