پهنه بندی آلودگی خاک و درختان چنار (platanus orientalis) به سرب، نیکل و کادمیوم در شهر رشت

فلزات سنگین یکی از مهم ترین و شناخته شده ترین آلاینده ها هستند که ورود آن ها به محیط زیست سبب بروز صدمات و بیماری های مختلفی می شود. این عناصر در غلظت های مشخصی سمی بوده و برای برخی موجودات زنده از جمله انسان مضر می باشند. بنابراین شناخت منابع و تعیین ریسک آلودگی یک منطقه برای اعمال مدیریتی دقیق و کارآمد حائز اهمیت می-باشد. با توجه به هزینه های بالای نمونه برداری و تجزیه های آزمایشگاهی خاک ها، استفاده از روش های جدید نظیر زمین آمار جهت تسریع و تسهیل تعیین ریسک آلودگی خاک ها مفید خواهد بود. این تحقیق با هدف تعیین وضعیت آلودگی خاک ها و برگ درختان چنار، تخمین و پهنه بندی فلزات سرب، نیکل و کادمیوم در سطح شهر رشت به کمک روش زمین آمار انجام شد. برای نیل به این هدف 126 نمونه مرکب از خاک سطحی (0 – 30 سانتی متری) و 76 نمونه برگ از درختان چنار از خیابان های شهر جمع آوری شد. پس از آماده سازی نمونه ها، غلظت کل عناصر سرب، نیکل و کادمیوم در خاک ها و برگ ها توسط دستگاه جذب اتمی تعیین و درصد ذرات رس، سیلت و شن، درصد ماده آلی و ph خاک ها اندازه گیری شد. میانگین غلظت های سرب، نیکل و کادمیوم خاک به ترتیب 62/86، 59/35 و 6/0 میلی گرم بر کیلوگرم و میانگین غلظت های سرب و نیکل گیاه به ترتیب 99/8 و 7/2 بود، که در بین آن ها از کل داده های سرب خاک 3/33 درصد بالاتر از حد مجاز، سرب گیاه تمام داده ها به جز دو مورد بالاتر از حد مجاز و در حدود 2/9 درصد از داده های نیکل گیاه بالاتر از حد مجاز و بقیه متغیرها پایین تر از حد مجاز بودند. تغییر نمای تجربی با استفاده از مدل های کروی و خطی مدل سازی شدند. برای سرب ، نیکل و کادمیوم خاک، سرب گیاه و ph مدل کروی و برای نیکل گیاه مدل خطی به روش سعی و خطا برازش داده شد. سپس با توجه به ساختار مکانی آن ها از تخمین گر کریجینگ جهت درون یابی استفاده شد. سپس نقشه های تخمین و خطای تخمین توسط نرم افزارهای arc gis 9.2و(version 5.1) gs+ ترسیم شدند.