بررسی تأثیر خصوصیات مصرف کنندگان بر ترجیحات مصرفی شیر در شهر تبریز

شیر بعنوان یک کالای استراتژیک در هر کشور رابطه مستقیم با سلامت جامعه و امنیت غذایی آن کشور دارد. در سالهای اخیر تلاش دولت برای افزایش مصرف سرانه محصولات لبنی بویژه شیر موجب شده است تولید شیر کشور افزایش یابد، بطوریکه میزان تولید آن در ایران از 4035 هزار تن در سال 1370 به 11165 هزار تن در سال 1391 برسد. در مقابل، با توجه به افزایش قیمت این محصول در سالهای اخیر، مصرف سرانه شیر در کشور کاهش پیدا کرده است. بطوریکه مصرف سرانه شیر از 7/61 کیلوگرم (سالانه) در سال 1388 به 73/38 کیلوگرم (سالانه) در سال 1391 رسیده است. هدف اصلی این تحقیق، بررسی تأثیر خصوصیات مصرف کنندگان بر ترجیحات مصرفی شیر در شهر تیریز است. جامعه آماری تحقیق حاضر، خانوارهای شهر تبریز است. برای جمع آوری آمار و اطلاعات از ابزار پرسشنامه و با مصاحبه حضوری با سرپرستان 158 خانوار شهر تبریز به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب بهره گرفته شد. متغیر وابسته در مطالعه حاضر از نوع متغیر گسسته و به حالت غیرترتیبی می باشد. با توجه به ماهیت متغیر وابسته، جهت نیل به هدف تحقیق از مدل لاجیت چندگانه بهره گرفته شده است. نتایج توصیفی حاکی از آن است که 32/25 درصد از خانوارها پاسخ به مصرف بیشتر شیر فله ای داده اند و 36/49 و 32/25 درصد از آنان پاسخ دادند که به ترتیب تمایل بیشتر به مصرف شیر پاستوریزه و استریلیزه دارند. نتایج آزمون های هاسمن و هشیائو-کوچک نشان داد که گروههای مصرفی شیر مستقل از هم هستند و استفاده از مدل لاجیت چندگانه برای این مطالعه بلامانع است. همچنین با استفاده از آزمونهای نسبت راستنمایی و والد مشخص گردید که امکان ترکیب گروههای مصرفی شیر وجود ندارد. نتایج حاصل از محاسبه اثرات نهایی هر یک از متغیرها نشان می دهد که، متغیرهای سن سرپرست خانوار، اندازه خانوار، درآمد ماهانه خانوار، وجود فرزند زیر 6 سال در خانوار، میزان بهداشتی بودن شیر فله ای و استفاده غیر مستقیم از شیر اثر مثبت و متغیر میزان اهمیت مدت زمان ماندگاری شیر اثر منفی روی احتمال انتخاب شیر فله ای، متغیرهای سن سرپرست خانوار، میزان اهمیت مدت زمان ماندگاری شیر و استفاده غیر مستقیم از شیر اثر مثبت و متغیرهای اندازه خانوار، درآمد ماهانه خانوار، وجود فرزند زیر 6 سال در خانوار، میزان بهداشتی بودن شیر فله ای اثر منفی روی احتمال انتخاب شیر پاستوریزه و همچنین، متغیرهای اندازه خانوار، درآمد ماهانه خانوار، میزان بهداشتی بودن شیر فله ای و میزان اهمیت مدت زمان ماندگاری شیر اثر مثبت و متغیرهای سن سرپرست خانوار، وجود فرزند زیر 6 سال در خانوار و استفاده غیر مستقیم از شیر اثر منفی روی احتمال انتخاب شیر استریلیزه دارند.