عوامل موثر بر پذیرش بلیت الکترونیکی در حمل و نقل عمومی درون شهری توسط شهروندان (مورد مطالعه: شهر یزد)

پیدایش و گسترش روزافزون فناور ی های اطلاعاتی، زندگی بشر امروزی را تحت تأثیر قرارداده و سرعت، بهره وری، انعطاف پذیری و نوآوری را به کاربران خود عرضه می نماید. موفقیت این پدیده در گرو پذیرش و استفاده از آن توسط جامعه هدف می باشد. عدم پذیرش و درنتیجه شکست فناوری، به اتلاف منابع منجر می گردد، از این رو شناسایی عوامل موثر بر پذیرش یک فناوری، بسیار اهمیت دارد. یکی از حوزه های کاربرد فناوری اطلاعات، حوزه حمل ونقل عمومی درون شهری و بلیت الکترونیک می باشد. بلیت الکترونیک یک قطعه کارت اعتباری حاوی یک ریزتراشه با امکان ذخیره سازی پول می باشد که قابلیت خواندن و ثبت اطلاعات را در هنگام استفاده از سیستم حمل ونقل عمومی فراهم می کند. همان گونه که بیان شد، پیاده سازی یک فناوری، به تنهایی نمی تواند سبب بهره گیری و استفاده ی کامل از مزایای آن شود، بنابراین لازم است کاربران هدف، آن فناوری را پذیرفته و مورد استفاده قرار دهند. هدف این پژوهش، بررسی عوامل موثر بر پذیرش بلیت الکترونیکی توسط شهروندان است. بدین منظور، پژوهش حاضر بر اساس تئوری ریسک ادراک شده، اثر ابعاد ریسک ادراک شده (شامل ریسک های زمانی، مالی، کارایی، اجتماعی، امنیتی و حریم خصوصی) را بر پذیرش بلیت الکترونیک در بین شهروندان شهر یزد مورد بررسی قرار داده است. این پژوهش، کاربردی و از نظر ماهیت و نحوه ی اجرا، توصیفی- پیمایشی می باشد. به منظور گردآوری داده های پژوهش، از منابع کتابخانه ای و همچنین مصاحبه با خبرگان و برای جمع آوری داده ها به منظور آزمون فرضیه ها، روش پرسشنامه انتخاب شده است که421 پرسشنامه ی تکمیل شده ی قابل قبول، حاصل شد. پس از جمع آوری و تلخیص داده ها، از نرم افزار spss به منظور تحلیل آمار توصیفی، از آزمون ضریب آلفای کرونباخ برای تعیین پایایی پرسشنامه، از مدل یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار آموس برای تحلیل داده ها، آزمون فرضیه ها و مدل ساختاری، از روش تحلیل عاملی تأییدی برای آزمودن مدل سنجش و بررسی اعتبار های تشخیصی و همگرایی سازه ها و در نهایت تحلیل مسیر به وسیله نرم افزار آموس و شاخص های برازندگی، برای آزمون فرضیه های اصلی پژوهش و تعیین نوع و شدت رابطه مستقیم و غیرمستقیم متغیرهای مستقل بر روی متغیر وابسته استفاده گردید. نتایج به دست آمده از به کارگیری مدل یابی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی تأییدی نشان دادند که ریسک های مالی، کارایی، زمانی، امنیتی و حریم خصوصی به ترتیب ریسک های اصلی کاهش دهنده ی نیت شهروندان برای پذیرش بلیت الکترونیک، می باشند و ریسک اجتماعی تأثیر منفی بر نیت پذیرش ندارد. بر اساس این نتایج، راهکارهایی درجهت کاهش ابعاد ریسک معنی دار در بین شهروندان شهر یزد به منظور پذیرش بلیت الکترونیک ارائه گردید. البته این راهکارها با توجه به مفاهیم هر کدام از شاخص های مورد استفاده در هر بعد از ریسک ارائه شده اند که دست اندرکاران حمل و نقل عمومی به ویژه شهرداری ها و سازمان های اتوبوسرانی می توانند بر اساس برنامه های استراتژیک و عملیاتی و همچنین با توجه به امکانات و تجهیزات موجود و محدودیت های سخت افزاری و نرم افزاری خود، هر کدام از این راهکارها را به کار گیرند.