محمد تقی رضویان
استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید بهشتی
[ 1 ] - نقش شهرداری تهران در ارتقاء شاخص های اجتماعی زندگی شهروندان (نمونه موردی، منطقه 6 کلانشهرتهران)
هدف از این تحقیق ارزیابی نقش شهرداری تهران در ارتقاء شاخص های اجتماعی شهروندان می باشد. بر همین اساس روش تحقیق در این بررسی توصیفی- تحلیلی بوده که آمار و اطلاعات آن با استفاده از پرسشنامه بدست آمده است. جامعه آماری این پژوهش ساکنین منطقه 6 کلانشهر تهران می باشند که با استفاده از فرمول کوکران، نمونه ای به حجم 285 نفر از بین آنها با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب گردیده و در تحلیل های کمی از نرم اف...
[ 2 ] - تابآوری بافت فرسوده در مواجهه با سوانح طبیعی با رویکرد توسعه پایدار (مطالعه موردی: بافت فرسوده فیض‌آباد کرمانشاه)
تابآوری شدت اختلالی است که سیستم می‌تواند آن را جذب کند قبل از اینکه ساختار سیستم از طریق تغییر متغیرهاو فرایندهایی که رفتار آن را کنترل میکنند، به ساختار متفاوتی تبدیل شود. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و در قالب یک هدف کاربردی درصدد ارزیابی تابآوری در بافت فرسوده محله فیض‌آباد در شهر کرمانشاه می‌باشیم. سؤالات تحقیق در این پژوهش عبارتنداز: 1- مهمترین شاخص‌های تابآوری در ...
[ 3 ] - محله محوری، رهیافتی نوین در ایجاد مدیریت شهری پایدار (نمونه موردی: محله قیطریه تهران)
در طی چند دهه اخیر تأکید برنامهریزی و مدیریت شهرها، بیش از هر زمان دیگری به سطوح پایین‌تر و ابعاد ملموس زندگی شهری متوجه شده است. که به‌نوعی سیاست‌گذاری، برنامهریزی و مدیریت شهری را از خُردترین واحد، یعنی محله در شهر هدف قرار داده است. به‌عبارت‌دیگر، محلههای شهری به‌مثابه کوچک‌ترین واحد سازمان فضایی شهر، در پایداری شهری نقش اساسی ایفا میکنند. رویکرد محله محوری با مبنا قرار دادن محلهها درمد...
[ 4 ] - تحلیل و ارزیابی تابآوری اجتماعی بافت فرسودۀ منطقۀ 12 شهر تهران در مواجهه با سوانح طبیعی
امروزه، آسیب‌پذیری شهرها و به‌ویژه بافت‌های قدیمی و فرسوده در برابر سوانح طبیعی، بهعنوان مسئله‌ای جهانی پیشِ روی متخصصان رشته‌های گوناگون قرار گرفته است. با توجه به شرایط و موقعیتی که بافت فرسودة منطقة 12 شهرداری تهران در توسعة اقتصادی و فرهنگی کلانشهر تهران دارد، و عدم توجه و رسیدگی مناسب، شرایط در بعد اجتماعی تابآوری در منطقة مورد نظر در وضعیت نابسامانی است،سنجش میزان تابآوری اجتماعی به‌م...
[ 5 ] - تحلیل توسعه کالبدی شهرکاشمر به منظور دستیابی به توسعه پایدار
شهر پدیدهای است که به واسطه فعالیتهای انسانی و طبیعی مدام در حال تغییر در ابعاد مختلف است. دراین میان، تغییرات کالبدی شهر دارای اهمیت بالایی است که در دو الگوی اصلی پراکنده و فشرده رخ میدهد. هدف این پژوهش شناخت پایداری یا ناپایداری الگوی توسعه کالبدی شهر کاشمر میباشد. روش تحقیق مورد استفاده دراین پژوهش، توصیفی- تحلیلی است و برای سنجش رشد کالبدی شهر کاشمر، مدلهای کمی ضریب آنتروپی شانون، مو...
[ 6 ] - ارزیابی مشارکت شهرداری در ارتقای شاخص های اقتصادی مسکن شهری از نظر شهروندان (نمونه موردی منطقه2 شهر شیراز)
مشارکت شهرداری همواره موضوع دامنهداری در حوزه برنامهریزی بوده و به همین دلیل برنامهریزان شهری تلاش کردهاند در تصمیم گیریهای شهری، از نظر شهروندان آگاه شده و با همکاری آنان، برنامهریزی خود را عملی کنند. این مقاله با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با استفاده از روشهای کتابخانهای و میدانی، به دنبال ارزیابی مشارکت شهرداری منطقهی2 شهر شیراز در ارتقای شاخص اقتصادی مسکن شهری است. ابزار اصلی تحقیق...
[ 7 ] - فضای شهروندمدار، رویکردی نوین در تحقق توسعۀ پایدار شهری (مطالعۀ موردی: شهر تهران)
تطور مفهوم فضا در دهههای گذشته و ایجاد درک مشترک از اینکه فضا یک سازۀ اجتماعی و اجتماع نیز یک سازۀ فضایی است، از یک سو و در نظر گرفتن حقوق شهروندان به‌مثابۀ اساس برنامهریزیهای اجتماعی در گفتمانهای شهروندی از سوی دیگر، اساس نظری تبلور فضای شهروندمدار است. مفهومی که شناخت ابعاد و نحوۀ عینیت یافتن آن موضوع بسیاری از پژوهشها، برنامهریزیها و طرحهای شهری در چند سال اخیر بوده است. این پژوهش به ...
[ 8 ] - ارزیابی کارکرد مدیریت محله‌ای در محلۀ آرارات تهران بر پایۀ نمایه‌های حکم‌روایی خوب شهری
امروزه، بزرگ‌شهرهای ایران همگام با کلانشهرهای گیتی با تنگناهایی پرشمار روبه‌رو شده‌اند که از آن میان، می‌توان به چالش‌های مدیریت شهری، به‌ویژه چالش مدیریت متمرکز، نمارش و اشاره کرد. پیرو همین، مدیریت شهری تهران پس از بنیان‌گذاری شورایاری محله، به راه‌اندازی الگوی نوین مدیریت محله‌ای روی آورد. این الگو هم‌پوش و منطبق با نمایه‌های حکم‌روایی خوب شهری است که بیشتر در کلان‌شهرها و برای مدیریت بهتر،...
[ 9 ] - کیفیت محیط کالبدی و حس مکان مورد شناسی: دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی تهران
حس مکان که از عوامل تعلّق به یک مکان و به ادراک کنشگران از محیط، اشاره دارد، از جمله مفاهیم مهم و کلیدی در جغرافیای انسانی به ویژه جغرافیای فرهنگی محسوب می‌شود.این پژوهش به بررسی وتحلیل کیفیت محیط کالبدی وحس مکان دانشجویان می‌پردازد. روش تحقیق از سنخ توصیفی–تحلیلی و جامعه آماری‌این تحقیق تعداد 5644 نفر از دانشجویان دانشکده‌های زیر مجموعه گروه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی تهران میباشد. چارچوب...
[ 10 ] - راهبردهای توسعه پایدر حمل و نقل شهری با استفاده از تحلیل شبکه (مطالعه موردی: ساختار مدیریت حمل و نقل کلانشهر تبریز)
حمل و نقل شهری یکی از مهمترین مسایل کلانشهرهای ایران است و علیرغم اهمیتی که این سیستم در کلانشهرهای ایران دارد، برنامهریزی راهبردی مدونی که راهنمای توسعه این سیستم باشد کمتر به چشم میخورد. شهر تبریز نیز بهعنوان یکی از کلانشهرهای کشور از مشکلات ناشی از سیستم حمل و نقل ناکارآمد مستثنی نمیباشد. و حمل و نقل این شهر نیز نیازمند یک برنامه جامع و راهبردی میباشد. مقاله حاضر با هدف ارایه راهبرده...
[ 11 ] - ارزیابی وضعیت شاخص‌های اجتماعی مسکن مهر از نظر شهروندان (مطالعه مطالعه مسکن مهر شهرپرند)
مسکن از دیرباز مهمترین مسئله زندگی بوده است. داشتن سرپناهی مطمئن، ایمن و راحت از آرزوهای دیرینه هر انسانی میباشد که در این راه با توسل به انواع روش‌ها و تکنولوژی‌ها سعی در بهتر نمودن روند شکل‌گیری و توسعه این علم داشته است. شاخص‌های اجتماعی مسکن از مهمترین ابزارهای شناخت ابعاد مختلف مسکن است. هدف از این پژوهش تحلیل و ارزیابی ابعاد شاخص‌های اجتماعی مسکن مهر پرند میباشد. روش تحقیق در این پژوه...
[ 12 ] - ارزیابی وضعیت شاخص‌های اجتماعی مسکن مهر از نظر شهروندان (مطالعه مطالعه مسکن مهر شهرپرند)
مسکن از دیرباز مهمترین مسئله زندگی بوده است. داشتن سرپناهی مطمئن، ایمن و راحت از آرزوهای دیرینه هر انسانی میباشد که در این راه با توسل به انواع روش‌ها و تکنولوژی‌ها سعی در بهتر نمودن روند شکل‌گیری و توسعه این علم داشته است. شاخص‌های اجتماعی مسکن از مهمترین ابزارهای شناخت ابعاد مختلف مسکن است. هدف از این پژوهش تحلیل و ارزیابی ابعاد شاخص‌های اجتماعی مسکن مهر پرند میباشد. روش تحقیق در این پژوه...
[ 13 ] - ارزیابی شاخص های پایداری حمل ونقل شهری با رویکرد اقتصاد سبز (مطالعه موردی : شهر ساری )
پایش میزان اثر گذاری برنامه ریزی ها وسیاست گذاری های حمل و نقلی در بهبود شاخص های حمل و نقل شهری با رویکرد جدید اقتصاد سبز، از نیازهای ضروری متولیان حمل و نقل محسوب می شود که در سال های اخیر بسیار مورد توجه سازمان ملل، کشورهای توسعه یافته و تا حدودی در حال توسعه بوده است. بنابراین در این پژوهش با روش توصیفی– تحلیلی و بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای، میدانی (مصاحبه و پرسشنامه) و استفاده از مدل ...
[ 14 ] - تحلیل سیستم حمل و نقل عمومی درون شهری با تاکید بر اتوبوس درون شهری (مورد مطالعه شهر ایلام)
حمل و نقل به عنوان موضوعی که تمام نظریات مرتبط با حوزه شهر و مدیریت شهری را در دوره معاصر تحت تاثیر خود قرار داده است لذا در این زمینه تمام صاحب نظران و مدیران شهری به این نتجه رسیده اند که برای حل معضل ترافیک و حمل و نقل درون شهری راهکار صرفت توسعه شریان های ارتباطی نیسات بلکه نگاه توجه ویژه به بحث حمل و نقل همگانی می تواند به عنوان راهکاری برای برون رفت از این مشکل و افزایش سرعت تردد ...
[ 15 ] - تبیین نقش گردشگری در کارآفرینی نواحی روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان املش و رودسر)
اقتصاد روستایی بخشی از اقتصاد کشورها را در بر می‌گیرد که با توجه به تعداد ساکنین شاغل در محیط روستایی تأثیر به سزایی در میزان رشد اقتصادی کشورها داشته است. شناخت ویژگیهای اقتصادی و ابزارهای به کار رفته در فرآیند رسیدن به سطحی مطلوب از توسعه یافتگی بسیار با اهمیت است. گردشگری روستایی یکی از عناصر تأثیرگذار در رشد اقتصاد روستایی و محرک در رونق زندگی روستاییان شناخته شده است. <s...
[ 16 ] - تغییرات کاربری فضاهای سبز شهر کرمان، با استفاده از سری زمانی تصاویر لندست (2018 – 2000)
انفجار جمعیت و توسعه شهرها در قرن اخیر باعث ایجاد مشکلات فراوانی از جمله نابودی اراضی کشاورزی و فضای سبز که موضوع مورد بحث ما در پژوهش حاضر میباشد، گردیده است. شهر کرمان در سال‌های اخیر رشدی شتابان را در عرصه توسعه فیزیکی شهر به خود دیده است که بازتاب مستقیم آن از میان رفتن فضاهای سبز داخل و پیرامون شهر میباشد. با کمک تصاویر لندست و مقایسه نقشه‌های کاربری اراضی مشخص می‌گردد که این روند در فاص...
[ 17 ] - واکاوی موانع گردشگری روستایی برای رسیدن به توسعۀ پایدار اقتصادی سکونتگاه‌های روستایی با رویکرد کارآفرینانه (مورد مطالعه: شهرستان کیار- استان چهارمحال و بختیاری)
این پژوهش به بررسی و احصای مسائل و موانع گردشگری روستایی و بررسی جایگاه آن در توسعة پایدار اقتصادی سکونتگاه‌های روستایی شهرستان کیار با تأکید بر کارآفرینی پرداخته است. روش پژوهش، اسنادی و پیمایشی است. جامعة آماری این پژوهش، افراد ساکن در سکونتگاه‌های روستایی شهرستان کیار، مسئولان و کارشناسان در استان چهارمحال و بختیاری بودند. از افراد ساکن در روستاهای شهرستان کیار، 380 نفر، از بین کارشناسان با ...
[ 18 ] - تحلیل کارکردی سیستم اتوبوسرانی از نگاه شهروندان (مطالعۀ موردی: شهر ایلام)
رشد روز افزون جمعیت باعث به وجود آمدن مشکلات زیادی در شهرها شده است. بخشی از این مشکلات مربوط به حمل و نقل درون‌شهری است که چالش‌هایی همچون: افزایش زمان سفر، آلودگی زیست محیطی و مشکلات روحی - روانی را به دنبال دارد؛ لذا مدیران شهری به دنبال سیستم‌های جایگزین برای کاهش استفاده از خودروهای شخصی و تردد آسان و سریع در داخل شهر هستند که یکی از راهکارهای موجود، استفاده از حمل و نقل عمومی است. نحوۀ مط...
[ 19 ] - بافت فرسوده؛ فرصت یا تهدید مدیریت شهری (نمونه موردی: بافت فرسوده شهر نهاوند)
بهسازی و نوسازی در بافت‌های فرسوده شهری از جمله چالش‌های مهم فراروی مدیریت شهری در کشورهای درحال‌توسعه میباشد. شناسایی وضعیت کالبدی و عملکردی این بافتها به‌منظور برنامهریزی و مدیریت و نگهداری آنها از اقدامات اولیه و مهمی است که باید صورت پذیرد. بافت فرسوده شهر نهاوند با مساحت حدود 166 هکتار و متشکل از هفده محله از جمله این بافتها میباشد. محدوده مورد نظر، علیرغم وجود قابلیت‌هایی در زمینه‌ه...
[ 20 ] - سنجش نابرابری فضایی شاخص‌های سلامت محیط‌زیست شهری . نمونۀ موردی : نواحی کلانشهر تهران
زیستن در یک محیط‌زیست سالم و دسترسی عادلانه به فضاهای سالم شهری ازجمله مؤلفه‌های اصلی عدالت فضایی و عدالت محیط‌زیستی در شهر به‌حساب می‌آید. امروزه همراه با افزایش دگرگونی در فضاهای شهری و رشد ناهماهنگ و ضد محیط‌زیستی کلانشهر تهران، فرصت‌های نابرابر جهت زندگی در فضاهای سالم شهری نیز به وجود آمده است و به‌نوعی عدالت در شهر را از این منظر با چالش روبه‌رو ساخته است. هدف این پژوهش بررسی نابرابری فض...
[ 21 ] - ارتقای سطح تابآوری کلانشهر تهران در برابر سوانح طبیعی با تأکید بر زلزله (مطالعۀ موردی: منطقۀ 12 شهر تهران)
احتمال رخداد بلایا و سوانح طبیعی بهعنوان پدیده‌های غیرقابل‌اجتناب همواره سکونتگاه‌های انسانی را تهدید می‌کند؛ از این‌رو وظیفة برنامهریزان و مدیران شهری تنظیم الگوهای مناسب و مدون برای کاهش آسیب‌پذیری سکونتگاه‌های انسانی به‌ویژه شهرهاست که محل تجمع انسان، فعالیت و سرمایه به‌شمار می‌آید. این فرایند تابآوری شهری نام دارد. براین‌اساس، پژوهش حاضر با هدف معرفی و کاربست رویکرد تابآوری شهری در مقاب...
[ 22 ] - سنجش پایداری و ارزش زیبایی‌شناسی چشم‌انداز (LAV) در فضاهای سبز شهری (مطالعۀ موردی: منطقۀ 22 تهران)
وقتی از زیبایی‌شناسی صحبت می‌کنیم، به‌‌دنبال ابعاد عمیق چشم‌انداز جغرافیایی هستیم. رویکرد اساسی NWHS حفظ طبیعت در کنار نشان‌دادن زیبایی‌شناسی چشم‌اندازهای طبیعی است. مفهوم پایداری اکولوژیکی نیز محصول زیبایی‌شناسی بصری، جغرافیا و بوم‌شناسی است. هدف این پژوهش، ارزیابی توصیفی و عینی (برای شاخص‌های NWHS و اکولوژیکی) و ادراکی (ترجیحات عموم) فضاهای سبز شهری است. این پژوهش کلی‌نگر و جامع و شامل ادغام ...
[ 23 ] - بکار گیری مدل شبکه عصبی پرسپترون چند لایه (M .L.P) در پهنه بندی آسیب پذیری شهری با تاکید بر زلزله(مورد مطالعه منطقه٢٠ شهرداری تهران)
منطقه 20 (شهرری ) جنوبی ترین منطقه شهری، شهرداری تهران با 453740 نفر جمعیت و وسعت 22 کیلومتر مربع داخل محدوده شهری و 178 کیلومترمربع خارج محدوده است.خطر زمین لرزه در این منطقه به دلیل موقعیت جغرافیایی و زمین ساختی، وجود گسل های متعدد در اطراف آن، وقوع زلزله های مخرب تاریخی متعدد در محدوده آن و سایر شواهد تکتونیکی و زمین شناختی بسیار بالا ارزیابی می شود. این پژوهش بابررسی وضع موجود و تحلیل وسطح ...
[ 24 ] - بازآفرینی سکونت گاه های غیررسمی با بهره گیری از الگوی توسعه مبتنی بر حمل و نقل TOD نمونه موردی : شهر همدان
موضوع بازآفرینی سکونت گاه های غیررسمی همواره به عنوان یکی از مهمترین چالش های مدیران و برنامه ریزان شهری مطرح بوده است، تاکنون طرح های مختلفی جهت مدیریت و ساماندهی این گونه بافت ها صورت گرفته که در به جز ارائه برخی از زیرساخت های شهری نتیجه ای قابل توجه در پی نداشته اند، با توجه به اینکه حدود یک سوم از جمعیت شهری ما در این بافت ها زندگی می کنند لذا لازم است به منظور ارتقای کیفیت زیست...