قراردادهای تئاتری در نمایشهای سنتی ایران (با تاکید بر تعزیه و روحوضی)

پژوهش در زمینه قراردادهای تئاتری در نمایشهای سنتی ایران، با مشکلات و نقایص بسیاری همراه بوده است ، به شکلی که تاکنون هیچ تحقیق جامع و قابل تاملی که قراردادهای مشترک میان اشکال نمایشهای سنتی را معرفی نماید، صورت نگرفته است . همچنین بازیگران، کارگردانان، طراحان، نمایشنامه نویسان و منتقدانی که در زمینه نمایشهای ایرانی فعالیت می کنند، در مورد شکل اجرا و معنای قراردادهای تئاتری در نمایشهای سنتی همواره با مشکلات بسیاری روبرو هستند. این رساله تلاشی است ، در پاسخگویی به این نیاز، یعنی معرفی قراردادهای تئاتری مشترک میان اشکال نمایشهای سنتی ایران که در پنج شاخه اصلی شامل: تعزیه (بعنوان نمایش سوگ)، روحوضی (بعنوان نمایش شاد)، نمایشهای شفاهی (مانند نقالی، پرده خوانی و معرکه گیری)، نمایشهای آئینی (مانند میرنوروزی، کوسه گردی و ...) و بالاخره نمایشهای عروسکی (بطور مشخص خیمه شب بازی) مورد بررسی قرار گرفته اند. در این پژوهش ، بدنبال تعریف قراردادهای تئاتری و مثالهایی از این قراردادها در شرق و غرب ، عناصر و مولفه های نمایشهای ایرانی در قالب حدود یکصد قرارداد از نظر شکل و معنا تجزیه و تحلیل شده اند. در واقع بخش عمده این پژوهش معرفی قراردادهای حاکم بر مکان، زمان، اشخاص ، بازیگری، اداء و اشاره، حرکت ، لباس ، اشیا، رنگ ، نور، چهره آرایی، موسیقی و آواز، گفتار و بیان، رویدادها، ساختار و تماشاگران در نمایشهای سنتی ایران می باشد. قراردادهایی که در ریشه فرهنگ ملی و مذهبی ایران داشته و بهره مندی یا نوبهرمندی از آنها می تواند راهگشای هنرمندان در آفرینشهای هنریشان باشد.