در این تحقیق چاه 54 میدان نفتی منصوری اهواز مورد مطالعه قرار گرفته است. میدان نفتی منصوری با سنگ مخزن آسماری در ناحیه فروافتادگی دزفول شمالی در حدود 60 کیلومتری جنوب اهواز قرار گرفته است. این میدان از سمت شمال غرب به میدان اهواز و از سمت غرب در مجاورت میدان آب تیمور و از شمال شرق در مجاورت میدان شادگان قرار دارد. در فصل دوم مطالعات انجام شده در زمینه تعیین تنش در چاه و لاگهای تصویری مورد نیاز برای تعیین جهت تنش، روشهای تعیین مقادیر تنش های افقی و قائم و روابط تجربی در این زمینه مورد بررسی قرار گرفته است

سازند آب تلخ یکی از واحد های کرتاسه پسین مربوط به حوضه رسوبی کپه داغ (شمال شرق ایران) می باشد. در این مطالعه سازند مورد نظر در شرق حوضه در روستای پادها واقع است. این سازند دارای991 متر ضخامت بوده و لیتولوژی آن متشکل از شیل و مارن خاکستری تا خاکستری متمایل به آبی می باشد. مرز زیرین آن با سازند آبدراز به صورت تدریجی و هم شیب و مرز بالایی آن با سازند نیزار ناپیوسته است. در این مطالعه 42 گونه فرامینیفر پلانکتونیک از 17 جنس در قالب 6 بایوزون تحت عنوان dicarinella asymetrica, globotruncanita elevata, globotruncana ventricosa, radotruncana calcarata, globotruncanella havanensis and globotruncana aegyptica شناسایی شده است. بر اساس فرامینیفرهای پلانکتونیک شناسایی شده، سن سازند آب تلخ در برش پادها اواخر سانتونین پسین – ماستریشتین پیشین تعیین شده است. در ابتدای برش، نسبت فرامینیفرهای پلانکتونیک به بنتیک بیشتر است اما در قسمت بالای سازند افزایش تنوع و فراوانی فرامینیفرهای بنتیک مشاهده می شود. با توجه به فرامینیفرهای بنتیک شاخص عمق و نسبت فرامینیفرهای پلانکتونیک به بنتیک و همچنین بر اساس نمودار ارائه شده توسط برگرن 1998) (berggren,، بخش ابتدایی و میانی این سازند، عمق باتیال بالایی و بخش انتهایی آن عمق نریتیک را نشان می دهد. همچنین در این مطالعه بر اساس مورفوتایپ بنتیک اپی فونا به اینفونا (ep/in) و فرامینیفرهای بنتیک دو ردیفی، سازند مورد نظر به دو بخش تقسیم می شود: بخش پایینی که در آن نسبت مورفوتایپ (ep/in) فراوان و فرامینیفرهای دو ردیفی کاهش می یابند نشان دهنده شرایط محیطی اکسیژن بالا و مواد غذایی کم می باشد و در بخش بالایی فرامینیفرهای دو ردیفی افزایش و نسبت مورفوتایپ (ep/in) کاهش می یابد که نشان دهنده کاهش مقدار اکسیژن و افزایش مواد غذایی می باشد.

چکیده احداث مخازن نفت و گاز در چند دهه اخیر به دلایل گوناگون از جمله محیط زیست، استراتژیک، اقتصادی، تنظیم بازار عرضه و تقاضا و نیز تامین بازار در زمان اوج مصرف، در کانون توجه کشورهای مختلف بویژه کشورهای صنعتی و صادرکنندگان عمده نفت بوده است. از این جمله کشور ایران نیز به خصوص در چند سال گذشته مطالعات تحقیقاتی و امکان سنجی را در این موضوع شروع کرده است. این مغارها می توانند به صورت پوشش دار و بدون پوشش اجرا شوند. مغارهای بدون پوشش به دلیل حذف پوشش بتنی یا فلزی ناتراوا کننده، با توجه به کاهش هزینه های ساخت، بسیار مورد توجه بوده و اکثر مغارهای ذخیره سازی در سراسر دنیا به این صورت اجرا شده اند. اما گاهی اوقات با توجه به شرایط هیدروژئولوژیکی منطقه، امکان اجرای مغار به صورت غیرپوششی وجود ندارد که در این صورت، مانند شرایط مغار گچساران، آنرا پوشش دار احداث می نمایند. در این تحقیق با استفاده از نرم افزارهای عددی مانند flac، phase2 7.0، udec ابتدا پس از تعیین جهت داری بهینه مغار، اقدام به طراحی و آنالیز نتایج حاصل از سیستم نگهداری اولیه مغار شده است. سپس با عنایت به شرایط موجود و بارهای وارده، پوشش نهایی مغار همراه با در نظر گرفتن مسایل ناتراوا ساختن آن، طراحی شده و در انتها این پوشش در شرایط مورد انتظار در دراز مدت مانند خوردگی بولت ها، بالا آمدن سطح آب وغیره، با استفاده از قابلیت های برنامه های sap و phase2 7.0 مورد بررسی قرار گرفته است. یکی از نتایج حاصله عبارت است از اینکه با توجه به ذخیره سازی مواد به صورت مایع در مغار، ملاحظات در نظر گرفته شده در پوشش نهایی این مغار متفاوت از پوشش نهایی مغارهای ذخیره سازی گاز می باشد. از این رو لایه بیتومینی بین پوشش فلزی و بتن مسلح و ضخامت زیاد لایه بتن مسلح نیاز نبوده و علاوه بر این می توان از سیستم عایق بندی و زهکشی معمول برای تونل ها یعنی ژئوگرید و ژئوممبران برای کنترل فشار آب-های زیر سطحی بهره برد.

در این تحقیق7 عامل تاثیرگذار بر پایداری شیروانی ها ( ارتفاع شیب (h)، وزن مخصوص (?)، چسبندگی (c)، زاویه اصطکاک داخلی(?)، زاویه شیب (?)، ضرایب افقی و قائم زلزله (kv, kh)) انتخاب گردید، سپس یک بانک اطلاعاتی شامل 195 آنالیز پایداری با نرم افزار slide 5 ساخته شد و با استفاده از روش هاِی مختلف ساخت مدل رگرسیونِی (روش استاندارد، روش روبه جلو و روش حذف پس رو)، مدل هاِی مختلف رگرسیونِی جهت تعیِین مِیزان حساست فاکتور اِیمِنی نسبت به اِین 7 پارامتر، ساخته شد. از بین این 7 پارامتر، با استفاده از هر سه روش مختلف ساخت مدل رگرسیونی چند متغیره، وزن مخصوص و ضریب لرزه ای قائم غیر موثر و ضریب لرزه ای افقی، زاویه شیب، زاویه اصطکاک داخلی، چسبندگی و ارتفاع شیب موثر در مدل هاِی ساخته شده تشخیص داده شدند. از بین پارامترهای موثر، میزان حساسیت فاکتور ایمنی نسبت به زاویه شیب از همه بیشتر است و برای بقیه پارامترهای موثر به ترتیب: چسبندگی، زاویه اصطکاک داخلی، ارتفاع شیب و ضریب لرزه ای افقی می باشد.براِی پارامترهاِی غِیر موثر با استفاده از روش حذف پس رو حساسیت فاکتور اِیمنِی نسبت به ضرِیب لرزه ای قائم بیشتر از وزن مخصوص می باشد. همچنین در این تحقیق برای طراحی شیب دیواره ترانشه مارنی پل کاکارضا از روش عددی و نرم افزار flac2d استفاده شد. این ترانشه در مسیر جاده خرم آباد- الشتر واقع شده است و این جاده تنها مسیر ارتباطی این دو شهر می باشد. در حال حاضر ترانشه به صورت موضعی ریزش داشته و امکان ریزش کل آن وجود دارد. جهت تعیین پارامترها ی ورودی نرم افزار، مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی بر روی نمونه های اخذ شده از ترانشه انجام شد. همچنِین به منظور شناسایی وضعیت تحت الارضی ترانشه، یک گمانه به عمق 4 متر در بالای ترانشه حفر و نمونه های مورد نیاز اخذ شد. برای طراحی شیب ترانشه، شیب های با زوایای 30،35،40و45 در نظر گرفته شد، تحلیل پایداری برای این شیب ها با در نظر گرفتن فاکتور ایمنی حداقل یعنی 1.5 انجام گردید. بر این اساس این شیب ها به ترتیب دارای فاکتور ایمنی 1.64، 1.45،1.31و 1.19 می باشند. همچنین تحلیل شبه استاتیکی برای زوایای 30، 35 و 40 درجه با ضرایب لرزه ای افقی 05/0 و 15/0 انجام شد. تحلیل پایداری برای این شیب ها با در نظر گرفتن فاکتور ایمنی 1.2 انجام گردید. برای شیب های 30، 35 و 40 درجه و برای ضریب لرزه ای افقی 05/0، فاکتور ایمنی به ترتیب 21/1، 09/1 و 99/0 می باشد. بر اساس آنالیزهای انجام شده برای ضریب لرزه ای افقی 15/0، شیب های 30، 35 و 40 درجه به ترتیب دارای فاکتور ایمنی 96/0، 87/0 و 81/0 می باشد.

بهره گیری بهینه از ذخایر انرژی هیدروکربوری از اهداف بسیار مهم در صنعت نفت محسوب می شود. یکی از عوامل تاثیر گذار در این بخش نحوه ی تکمیل و بخصوص مشبک کاری لوله جداری در چاه های نفت و گاز می باشد. امروزه استفاده از روش مشبک کاری جهت دار با هدف افزایش پایداری حفره های ایجاد شده و افزایش بهره دهی چاه گسترش زیادی پیدا کرده است. یکی از عمده عواملی که بر روی جهت بهینه حفره ها تاثیر فراوانی دارد، شرایط تنش های افقی در منطقه است. بطوریکه حفره ها هر چه اختلاف زاویه ای کمتری با تنش افقی حداکثر داشته باشند، پایدارترند. در این پروژه سعی شده تا با استفاده از اطلاعات امواج برشی بدست آمده از دستگاه عکسبردار دوقطبی صوتی به تعیین راستای تنش های افقی حداقل و حداکثر پرداخته شود. اطلاعات مورد استفاده مربوط به چاه 422 مخزن بنگستانِ میدان اهواز بوده است. به منظور ارزیابی صحت نتایج بدست آمده، از نمودارهای تصویری در این چاه استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که تنش افقی حداکثر دارای آزیموت 45 درجه است که این موضوع در تصاویر بدست آمده از نمودارهای تصویری تایید گردید. به منظور بررسی پایداری حفره ها نیز از نرم افزار flac3d استفاده شد. در نمونه هایی با قطر یک سانتیمترحفره ها از راستای تنش افقی حداکثر تا اختلاف 40 درجه حالت پایدار داشته و همچنین فاصله بهینه آنها از هم 4 سانتیمتر تعیین شده است.

براثر فرایندهای مختلف زمین شناسی، پل سنگ ها و ناپیوستگی ها در توده سنگ ایجاد می شوند. در حالتهای کمی این امکان وجود دارد که شکست ساختارهای سنگی به یک ناپیوستگی مجزا محدود گردد بلکه چندین ناپیوستگی ناهمسطح با یکدیگر اندرکنش داده و سرانجام سطح برش ترکیبی در توده سنگ گسترش می یابد. از اینرو علاوه بر ناپیوستگی ها، سگمنتهای سنگی بین آنها بیشترین تاثیر را بر مقاومت برشی سطح شکست دارند. همچنین شروع، گسترش و اتصال ترک در درزه های ناممتد پلکانی از فاکتورهای مهم در کنترل رفتار مکانیکی ساختارهای سنگی نظیر شیبها، پی سنگی و تونلها می باشد. بنابراین مطالعه رفتار شکست برشی درزهای ناممتد پلکانی می تواند درک خوبی را از ناپایداریهای موضعی و کلی در ساختارهای سنگی فراهم آورد و منجر به بهبود طراحی در پروژهای مهندسی سنگ گردد. در این تز تاثیر امتدادیافتگی پل سنگ، زاویه داری پل سنگ و تنش نرمال بر رفتار برشی پل سنگ آشکار شده است. برای دسترسی به این اهداف، مدلسازیهای عددی برش مستقیم روی درزه های ناممتد باز پلکانی توسط نرم افزار pfc2d انجام شد. قبل از انجام مدلسازی، بایستی مدل عددی برای یک سنگ مصنوعی کالیبره گردد. برای کالیبراسیون مدل عددی، تست های آزمایشگاهی تک محوره، سه محوره و برزیلین روی نمونه سنگ مصنوعی بکر (نوع i) انجام و سپس با استفاده از کالیبراسیون معکوس، نتایج آزمایشگاهی تک محوره، سه محوره و برزیلین برای تخمین میکروپارامترهای عددی مورد استفاده قرار گرفت. کالیبراسیون معکوس به این ترتیب است که آزمایش عددی تک محوره، سه محوره و برزیلین روی مدل اجرا و با تغییر میکروپارامترهای ورودی مدل، نتایج عددی با نتایج آزمایشگاهی تطبیق داده شد. بعد از تطبیق نتایج و کالیبراسیون مدل، میکروپارامترها برای مطالعه رفتار برشی درزه های ناممتد مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج حاکی از آن است که الگوی شکست پل سنگ توسط فاصله داری درزه ها، زاویه داری پل سنگ نسبت به جهت برش و تنش نرمال کنترل می شود مادامیکه مقاومت برشی سطح شکست و تنش شروع ترک، تحت تاثیر الگوی شکست پل سنگ قرار می گیرد. علاوه بر نتایج توصیفی فوق، با آنالیز داده های مدلسازی معیار مناسب برای اندازه گیری کمی مقاومت برشی درزه های ناممتد و تعیین ظرفیت باربری مجاز آنها ارائه شد. به منظور اعتبارسنجی نتایج عددی در پیش بینی رفتار برشی سنگ مصنوعی درزه دار نوع i، مجموعه ای از تست های آزمایشگاهی برش مستقیم روی نمونه مصنوعی حاوی درزه های ناممتد (سنگ مصنوعی نوع i) انجام و نتایج مدلسازی عددی با نتایج آزمایشگاهی اعتبارسنجی گردید. جهت بررسی اینکه الگوهای شکست پیش بینی شده توسط مدلسازی تا چه اندازه می تواند در پل سنگهای با خواص مکانیکی متفاوت تکرار پذیر باشد و همچنین ارزیابی میزان دقت معیار عددی در براورد مقاومت برشی پل سنگهای با خواص مکانیکی مختلف، مطالعه آزمایشگاهی برش مستقیم بر روی سه سنگ مصنوعی حاوی درزه های ناممتد (از جنسهای مختلف) انجام شد. با مقایسه الگوهای شکست در نمونه های آزمایشگاهی و نمونه عددی (نوع i)، میزان قطعیت در الگوهای شکست پل سنگ تعیین و با مقایسه مقاومت برشی نمونه های آزمایشگاهی و مقادیر پیش بینی شده توسط معیار عددی، توانایی معیار در تعیین مقاومت برشی پل سنگهای با خصوصیات مکانیکی مختلف ارزیابی شد.

ارزیابی استراتژیک عملکرد سازمان، را می توان یکی از اساسی ترین پیش نیازهای برنامه های بهبود سازمانی در عصر حاضر تلقی نمود، عصری که در آن شرکت ها با چالش های وسیعی برای بقا در بازارهای ناپایدار و رقابتی مواجه هستند. ضرورت بررسی میزان بکارگیری معیارهای نوین ارزیابی عملکرد توسط شرکت های ایرانی و میزان همسویی آنها با استراتژی های این شرکت ها محقق را بر آن داشت تا به بررسی رابطه بین میزان بکارگیری معیارهای کارت ارزیابی متوازن(به عنوان یکی از مدل های استراتژیک کارا در زمینه ارزیابی عملکرد) و میزان تاکید بر استراتژی مبتنی بر گونه شناسی مایلز و اسنو(به عنوان یکی از مشهورترین گونه های استراتژیک کسب و کار) بپردازد. در پژوهش حاضر، پس از بررسی های صورت گرفته، از روش نمونه گیری برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. ابزار گردآوری داده ها، روش پرسشنامه ای است. برای تجزیه و تحلیل داده های پرسشنامه از ضرایب همبستگی پیرسون و اسپیرمن، رگرسیون چندگانه و آزمون t برای مقایسه میانگین دو گروه استفاده شده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس آزمون ضریب همبستگی حاکی از آن است که تنها رابطه بین میزان تاکید بر استراتژی تحلیل گر و میزان بکارگیری معیارهای کارت ارزیابی متوازن و سازه های چهار گانه آن منطبق بر ادبیات پژوهش است. همچنین نتایج حاصل از آزمون t برای مقایسه میانگین دو گروه مستقل نیز نشان می دهد که میزان تحصیلات و تجربه مدیران هیچ گونه تاثیری بر میزان بکارگیری معیارهای کارت ارزیابی متوازن و نوع استراتژی های شرکت ها نداشته است.

ناپیوستگی ها یکی از مهمترین عواملی هستند که باعث ایجاد انیزوتروپی مکانیکی در سنگ شده و سبب کاهش مقاومت سنگ می شود، بنابراین طراحی صحیح و تحلیل پایداری سازه-های واقع در این گونه سنگ ها، نیازمند داشتن دانش کافی در مورد رفتار این سنگ ها می باشد. جهت توصیف رفتار سنگ، خواص مربوط به ناپیوستگیها و میزان تاثیری که ناپیوستگی ها بر روی مقاومت سنگ می گذارند، می بایست مورد توجه و بررسی قرارگیرد. برای بررسی اثر انیزوتروپی القائی بر مقاومت نمونه-های سنگی، آزمایش های مقاومت فشاری تک محوره، آزمایش برش، آزمایش برزیلی و آزمایش مقاومت فشاری سه محوره بر روی سه دسته از نمونه های سنگی انجام گرفته است. در این تحقیق از نمونه های درزه دار طبیعی استفاده شده است. این نمونه ها شامل سه نوع ماسه سنگ با خواص مکانیکی متفاوت می باشند. زبری سطح این نمونه های انیزوتروپ با استفاده از بعد فراکتال پروفیلی با استفاده از تکنیک جدایش مربعی تعیین شده است. در نهایت تاثیر خواص ناپیوستگی ها و فشار محصور کننده بر رفتار سنگ مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از آزمون های آزمایشگاهی با معیار رامامورتی و معیار اصلاح شده رامامورتی مقایسه شده است. نتایج حاصل از آزمایشها نشان می دهد که برخی از نمونه های مورد آزمایش به علت دارا بودن زبری های مختلف سطح درزه ها از فرم معمول منحنی انیزوتروپی مقاومت نسبت به زاویه درزه پیروی نمی کنند. همچنین این نتایج با رابطه های ارائه شده در این مورد (معیار رامامورتی و معیار اصلاح شده رامامورتی) همخوانی خوبی ندارند، این ناهمخوانی به علت دارا بودن زبری های مختلف نمونه های مورد آزمایش می باشد. کلید واژه: انیزوتروپی، فشارمحصورکننده، زبری سطح ناپیوستگی، اثر انیزوتروپی

شناخت رفتار خزشی سنگهای شکننده، در محاسبات مربوط به طراحی سازه های سنگی که در طولانی مدت تحت تنش ثابت قرار دارند، از اهمیت زیادی برخوردار است. علی رغم مطالعات متعددی که در زمینه مطالعه رفتار خزشی سنگها ارائه شده است، رفتار خزشی سنگهای شکننده نسبت به سنگهای نرم کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف از تحقیق حاضر، مطالعه رفتار خزشی سنگهای شکننده میباشد. همچنین در این تحقیق، تأثیر وجود ترک بر رفتار خزشی این سنگ ها مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور، ابتدا با انجام آزمون های ژئومکانیکی و مکانیک شکست، مقاومت شکست نمونه-های بدون ترک و ترکدار تعیین شد. مقدار بار اعمالی به نمونه، درصدی از مقاومت شکست نمونه ها بوده است. در این تحقیق، بارگذاری خزشی از نوع کشش غیر مستقیم (نمونه دیسکی)، در سه ضریب شدت بارگذاری 0/65، 0/75و 0/85 بر روی دو نوع سنگ با ضریب شکنندگی مختلف (ماسه سنگ قرمز قم و ماربل دهبید) انجام شده است. همچنین برای بررسی تأثیر ترک بر رفتار خزشی سنگ ها، از نمونه های دیسکی دارای ترک لبه ای (secbd) استفاده شده است. همزمان با انجام آزمون خزش، از سیستم ثبت انتشار آوایی نیز استفاده شده است تا روند ایجاد و گسترش ریزترک ها در نمونه های سنگی در حین بارگذاری خزشی مورد بررسی قرار گیرد. با انجام آزمون های خزشی، رابطه ای برای پیش بینی رفتار خزشی سنگ ها، در مرحله اول و دوم خزش ارائه شده است که با رابطه توانی hansen مطابقت بسیار خوبی دارد. همچنین در ادامه رابطه ای برای پیش بینی زمان شروع مرحله سوم خزش ارائه شده است. نتایج آزمایش-های انجام شده نشان می دهد که درصد کاهش زمان و کرنش شکست به واسطه وجود ترک در نمونه سنگ ماربل بیشتر از ماسه سنگ می باشد. این مسئله برای همه ضرایب شدت بارگذاری بررسی شده صادق می باشد.

اطلاع از خصوصیات ژئومکانیکی محیطی که سازه زیرزمینی در آن حفر می شود، مبنای اصلی و تعیین کننده در طراحی، ارائه سیستم نگهداری و تحلیل پایداری این قبیل سازه ها می باشد. برای آگاهی از خصوصیات ژئومکانیکی توده سنگ و شرایط تنش منطقه، کنترل پایداری و بهینه سازی سیستم های نگهداری موجود، از نتایج رفتارسنجی و تحلیل برگشتی به عنوان ابزاری برای تخمین مجدد داده های ورودی در حین اجرا و پس از حفر سازه استفاده می شود. تحلیل برگشتی زمانی مفید واقع می شود که رفتارسنجی مناسبی برای سازه، پیش بینی شده و نتایج آن بیان کننده رفتار واقعی ترکیب سازه و توده سنگ باشد. برای دستیابی به خصوصیات ژئومکانیکی توده سنگ و شرایط تنش در تونل های تحت فشار سد سیمره از دو روش تحلیل برگشتی معکوس (با فرض رفتار الاستیک توده سنگ) و مستقیم (الگوریتم جستجوی تک متغیره) استفاده شد. با استفاده از روش تحلیل برگشتی معکوس مقدار مدول تغییر شکل پذیری توده سنگ، برابر 2/9 گیگا پاسکال، محاسبه شده است. در روش تحلیل برگشتی مستقیم (الگوریتم جستجوی تک متغیره) مدول تغییر شکل پذیری توده سنگ، برابر با 10 گیگا پاسکال و نسبت تنش افقی به قائم (k) 2/1 محاسبه شده است. برای تحلیل پایداری تونل های تحت فشار سد سیمره از تکنیک کنترل مستقیم کرنش (dsct) به عنوان یک روش مشاهده ای استفاده شده است. نتایج تحلیل پایداری با استفاده از روش کنترل مستقیم کرنش، نشان دهنده پایداری تونل های تحت فشار سد سیمره می باشد.

اندازه گیری و یا تخمین درست تنش برجا یکی از مهم ترین مراحل آنالیز و طراحی سازه های زیرزمینی می باشد. روش های متداول اندازه گیری تنش برجا مانند روش شکست هیدرولیکی دارای دو ضعف عمده ی زمان بر بودن و هزینه بر بودن می باشند. از این رو اندازه گیری تنش برجا به روش های غیر مستقیم در حال گسترش می باشد. از جمله روش های غیر مستقیم اندازه گیری تنش برجا روش های انتشار آوایی و آنالیز سرعت تغییر شکل می باشند. این دو روش بر مبنای تئوری اثر کایزر استوار می باشند. در این تحقیق سه موضوع تحقیق مطرح شده است. موضوع اول بررسی نتایج روش های ae و dra در نواحی مختلف نمودار تنش-کرنش بوده است. موضوع دوم بررسی اثر زمان تاخیر در حافظه تنش در سنگ بوده است. موضوع سوم، به عنوان مطالعه موردی، اندازه گیری تنش برجا در محدوده ی تونل آبرسان سد سیمره به روش dra و ae و مقایسه با نتایج روش شکست هیدرولیکی بوده است. در خصوص موضوع اول نتایج نشان دهنده این است که در محدوده بسته شدن ترک ها، روشهای ae و dra مقدار تنش پیشین را بیشتر از مقدار واقعی نشان می دهند. در ناحیه الاستیک خطی مقدار تخمین زده شده برابر مقدار تنش پیشین می باشد و در مورد محدوده پلاستیک مقدار تنش تخمینی از روش های مذکور کمتر از مقدار تنش پیشین است. در خصوص موضوع دوم تحقیق، نمونه سنگ های آهک مربوط به محدوده تونل آبرسان سد سیمره آزمایش شده اند. طبق نتایج بدست آمده، زمان تاخیر بر اندازه گیری تنش به روش ae و dra تاثیر گذاشته و مقدار واقعی را ارائه نمی نماید. در مورد موضوع سوم تحقیق، طبق نتایج حاصله مشخص شد که مقدار تنش های افقی حداکثر و حداقل در روش ae و dra با نتایج روش شکست هیدرولیکی مطابقت خوبی دارد. اما تنش قائم در روش ae و dra با روش شکست هیدرولیکی متفاوت است. براساس تحقیقات انجام شده، برای تخمین تنش قائم برجا روش ae و dra توصیه می شود. کلمات کلیدی: تنش برجا، انتشار آوایی، آنالیز سرعت تغییر شکل، زمان تاخیر، شکست هیدرولیکی

انتخاب روش استخراج یکی از مهمترین تصمیم هایی است که بایستی توسط مهندسین و مدیران اتخاذ شود. انتخاب روش استخراج به منظور استخراج یک کانسار کاملا مرتبط با مسائل اقتصادی، ایمنی و ظرفیت تولید آن معدن می باشد. هدف اصلی از انجام این تحقیق ارائه یک روش ترکیبی به منظور انتخاب بهترین روش استخراج با استفاده از معیارهای موثر و نظر افراد خبره می باشد. مدل پیشنهاد شده بر اساس روش تحلیل سلسله مراتبی فازی و روش شباهت به گزینه ایده آل بنا نهاده شده است. از روش تحلیل مراتبی فازی به منظور وزن دهی معیارها استفاده شده است. وزن های محاسبه شده در روش تاپسیس به منظور انتخاب مناسب ترین روش استخراج مورد استفاده قرار گرفته است. کانسار انگوران از نظر کیفی یکی از کانسارهای شاخص جهان به شمار می رود. این کانسار از سه بخش اکسیدی، سولفوری و مخلوط تشکیل یافته است. بخش اکسیدی در بالاترین قسمت کانسار، بخش سولفوره در پائین ترین قسمت و بخش مخلوط (مخلوط اکسید و سولفور) بین آن دو قرار گرفته است. کانسار انگوران از سطح زمین در تراز حدود 2980 متر رخنمون داشته و عمق آن در حدود تراز 2700 متر است. تعیین حد بهینه استخراج روباز و زیزمینی با توجه به فعالیت همزمان استخراج در این دو بخش انجام گرفته و پیشنهاد گردیده است که حد استخراج زیرزمینی تراز 2770 متر در نظر گرفته شود. مدل پیشنهاد شده در انتخاب روش استخراج بخش زیرزمینی معدن سرب و روی انگوران مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد روش کندن و پرکردن بهترین روش استخراج این معدن می باشد. با توجه به انتخاب روش کندن و پرکردن، تحلیل پایداری کارگاه های استخراج با استفاده از روش عددی تفاضل محدود و کاربرد نرم افزار flac2d انجام گرفته است. نتایج نشان دهنده پایداری کارگاه های استخراج در بخش سولفور و وجود ناپایداری در کارگاه های استخراج بخش اکسید می باشد. کلمات کلیدی: انتخاب روش استخراج، تحلیل سلسله مراتبی فازی، تاپسیس، کندن و پرکردن، تحلیل پایداری

شکست هیدرولیکی یکی از تکنیک های تحریک مخازن می باشد که برای افزایش تولید هیدروکربن ها مورد استفاده قرار می گیرد. در این تحقیق، رفتار تراوشی سیال، نحوه گسترش شکست و همچنین اندرکنش بین شکست هیدرولیکی و ناپیوستگی ها مورد بررسی قرار گرفت. به منظور انجام تحلیل ها از نرم افزار pfc2d استفاده شد. از آنجایی که این نرم افزار در تخمین مقاومت کششی دارای دقت کافی نمی باشد، در این مطالعه سعی بر آن شد تا این مشکل حل شود. برای رفع این مشکل، از مطالعات آزمایشگاهی و میکروسکوپی نمونه سنگ گرانیت برای کالیبراسیون استفاده شد. پس از اعتبارسنجی این روش با نمونه سنگ گرانیت، کالیبراسیون مدل مجدداً با استفاده از داده های حاصل از آزمون های آزمایشگاهی سنگ کربناته انجام شد. سپس مدل های مکانیکی سنگ کربناته با جریان هیدرولیکی کوپل شدند، تا مدل هیدرومکانیکی برای شکست هیدرولیکی ساخته شود. نتایج حاصل از مدل سازی شکست هیدرولیکی در ویسکوزیته های مختلف نشان داد که ویسکوزیته پایین موجب تراوش وسیع تر سیال شده و در این حالت پدیده شکست و تراوش همزمان رخ می دهند. اما با افزایش ویسکوزیته سیال، اگرچه شروع شکست همزمان با تراوش سیال بوده، اما گسترش شکست جلوتر از منطقه تراوش سیال ادامه می یابد. الگوی رشد شکست در حالت نفوذپذیری پایین به صورت خطی- شاخه ای و در نفوذ پذیری بالا خطی با ضخامت زیاد می باشد. در مدل های دارای ناپیوستگی اولیه، به طور کلی سه نوع اندرکنش بین شکست هیدرولیکی و ناپیوستگی مشاهده شد که عبارتند از: الف- عبور شکست هیدرولیکی از ناپیوستگی، ب- توقف موقت شکست هیدرولیکی با بازشدگی و اتساع ناپیوستگی، ج- توقف شکست هیدرولیکی به دلیل لغزش های برشی. در این مدل ها، با افزایش اختلاف میان تنش های محصورکننده، فشار شکست آنی کاهش می یابد. به علاوه تفاوت بین فشار شکست آنی در هر یک از سه نوع اندرکنش بین شکست هیدرولیکی و ناپیوستگی کم می باشد.

محدودیت های موجود در استفاده از روش سوارخکاری با لیزر، انجام مطالعات و تحقیقات گسترده برای شناسایی مکانیزم عمل لیزر در سنگ را اجتناب ناپذیر کرده است. از آنجا که در بررسی های آزمایشگاهی، امکان مطالعه و تحلیل تمام پدیده های ناشی از لیزر مانند تنش های مکانیکی و حرارتی و توزیع گرما در نمونه سنگ وجود ندارد، بهره گیری از روش های تحلیل عددی و مدل سازی مکانیزم عمل لیزر در کنار مطالعات آزمایشگاهی ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق، از روش عددی برای درک تنش های حرارتی و مکانیکی ناشی از سوراخکاری با لیزر nd:yag در نمونه سنگ های مخازن هیدروکربوری استفاده شده است. برای این منظور از نرم افزار آباکوس (abaqus) در تحلیل های حرارتی و مکانیکی استفاده گردید و در آن، خصوصیات حرارتی سنگ مخزن از قبیل هدایت حرارتی، چگالی و ظرفیت گرمایی در نظر گرفته شد. پس از اعمال نرخ حفاری و مدلسازی لیزرکاری بر اساس شرایط آزمایشگاهی و بررسی اثر فشارهای جانبی مختلف، تأثیر نوع اشباع بودن سنگ بر روی لیزرکاری، عمل شبیه سازی ایجاد سوراخ با قطر واقعی، یعنی قطر 2 سانتیمتر در نرم افزار انجام شد. پس از شبیه سازی حفاری سوراخ های 3 میلی متری و 2 سانتی متری تحت فشارهای جانبی یکسان و مقایسه آنها با یکدیگر، اقدام به مدلسازی حفاری تحت شرایط تنش واقعی زمین گردید. نتایج نشان داد مدل عددی به کار گرفته شده تطابق خوبی با شرایط واقعی دارد. در اطراف سوراخ ایجاد شده، تنش حرارتی ناشی از لیزرکاری نسبت به تنش های مکانیکی ناشی از فشار جانبی کمتر است. همچنین با بیشتر شدن قطر سوراخ، تمرکز تنش در اطراف آن افزایش چشمگیری یافته و در فاصله کمی از سوراخ، باعث ایجاد ترک و شکستگی در سنگ می شود.

استفاده از انتشار آکوستیک در علوم مهندسی و در مکانیک سنگ با توجه به جنبه های مختلف آن در حال گسترش می باشد. سنگ وقتی تحت تنش قرار می گیرد، از خود سیگنال های آکوستیکی منتشر می-کنند، این پدیده انتشار آکوستیک نامیده می شود. یکی از کاربردهای این روش اندازه گیری تنش برجا با استفاده از پدیده اثر کایزر می باشد. اثر کایزر به عنوان فقدان انتشار آکوستیک در سطوح تنش پایین تر از تنش ماکزیمم اعمال شده قبلی تعریف می شود. تنش سنجی با استفاده از این روش در آزمایشگاه و با هزینه کم، نسبتاً آسان و سریع انجام می شود. جنبه های مختلف اندازه گیری تنش برجا با استفاده از اثر کایزر هنوز به خوبی شناخته شده نیست. با توجه به مزایای مذکور مطالعات جامع تری در این زمینه لازم است. در دو دهه اخیر مطالعات بیشتری در این زمینه انجام شده و عوامل موثر بر اثر کایزر بررسی شده است. با توجه به اینکه فابریک سنگ و تخلخل در مکانیزم اثر کایزر می تواند موثر باشد، در این تحقیق به بررسی تاثیر تخلخل در نمونه های مختلف و با درصد تخلخل های مختلف پرداخته شد. برای بررسی حافظه پذیری، سنگ در محدوده الاستیک پیش بارگذاری شده و در مرحله بازیابی از داده های انتشار آکوستیک و از پارامتر های هیت، کانت، انرژی و b-value استفاده شد. همچنین برای تایید اثر کایزر از نسبت فلسیتی استفاده شد. انتشار آکوستیک بر روی سنگ های تراورتن، آهک، آهک متخلخل، ماسه سنگ و فیلت با درصد تخلخل های مختلف و با پیش بارگذاری در محدوده الاستیک انجام شد. پدیده حافظه ی تنش در سنگ های مذکور مشاهده شد. نتایج تحقیق مشخص نمود نوع تخلخل بر اثر کایزر تأثیر دارد و در صورتی که تخلخل به صورت همگن باشد، اثر کایزر قابل بازیابی می باشد. در صورتی که تخلخل به صورت ناهمگن باشد بازیابی تنش با خطای بسیار زیاد همراه است.

از زمان کشف اثر کایزر در سنگها، همواره بحث استفاده از این پدیده در بازیابی حافظه تنش بعنوان روشی ساده، سریع و ارزان مطرح بوده است. در این ارتباط اندازه گیری تنش توسط روش انتشار اکوستیک، در حالت آزمایش تک محوره انجام می شود، در حالیکه سنگها در پوسته زمین در معرض حالت سه محوره تنش قرار دارند. از این رو تحقیق حاضر به منظور بررسی تاثیر محصور شدگی و بارگذاری سه محوره بر روی اثر کایزر با انجام مطالعات آزمایشگاهی و عددی در شرایط مختلف بارگذاری انجام پذیرفته است. در این راستا ابتدا یکسری آزمونهای آزمایشگاهی اولیه برای شناخت تأثیر پارامترهای سطح تنش و اثر زمان تاخیر بین چرخه های پیش بارگذاری و بارگذاری مجدد و مدت زمان ثابت نگهداشتن بار ثابت در پیش بارگذاری انجام شده است. در ادامه مطالعات آزمایشگاهی وسیعی برای ارزیابی تاثیر پذیری اثر کایزر نسبت به بارگذاری سه محوره و تنشهای جانبی بر اساس نتایج آزمایشها انجام شده طی مسیرهای مختلف بارگذاری بر روی ماسه سنگ، مورد تحلیل واقع شده است. در این تحقیق همچنین اثر کایزر با استفاده از نرم افزار سه بعدی pfc3d مبتنی بر روش المان مجزا با نگرش خاص بر بررسی اثر تنشهای جانبی و بارگذاری سه محوره شبیه سازی و مطالعه گردیده است. همچنین روش جدیدی مبتنی بر شناسایی الگو برای انتخاب دقیقتر نقطه اثر کایزر، از نتایج بدست آمده از روشهای مختلف متداول توسعه داده شده است. نتایج حاصل شده نشان می دهند که از تکنیکهای روشهای شناسایی الگو و روش پیشنهادی میتوان برای تعیین و شناسایی نقطه اثر کایزر با دقت قابل قبولی استفاده نمود. نتایج بدست آمده از مطالعات آزمایشگاهی و عددی نیز مبین آنست که اثر کایزر از فشار جانبی تاثیر پذیرفته و با افزایش آن تنش تخمین زده شده از اثر کایزر کاهش می یابد. همچنین اثر کایزر حافظه ای در دومین سیکل در جهت متعامد با جهت بارگذاری قبلی مشاهده نمی شود. در مطالعه موردی انجام شده در ساختگاه تونل آب بر سد سیمره، تنشهای تخمین زده شده با استفاده از اثر کایزر، در قیاس با مقادیر بدست آمده از روش متداول شکست هیدرولیکی توافق خوبی داشته در حالیکه در ساختگاه سد بختیاری دومین مورد مطالعاتی، مقدار تنشی از اثر کایزر بدست نیامده است.

جریان سیال در توده سنگ ناپیوسته یکی از مباحث مهم در مهندسی معدن، عمران، محیط زیست و انرژی می باشد. شبکه ناپیوستگی مسیرهای اصلی جریان را تشکیل داده و نفوذپدیری توده سنگ توسط نفوذپذیری ناپیوستگیها کنترل می شود. مطالعه آزمایشگاهی درزه های تکی اساس درک رفتار هیدرولیکی و مکانیکی توده سنگ می باشد. جریان سیال در یک درزه توسط بازشدگی وابسته به تنش درزه(تابعی از تنش خارجی، امتداد بارگذاری نسبت به امتداد درزه، فشار سیال، خصوصیات هندسی درزه و همچنین مواد پرکننده)، مسیرهای جریان(پیچ و خم) در درزه، اتساع و ایجاد گوژ در اثر برش، زبری، سطح تماس، سختی درزه، امتداد ناپیوستگی و رفتار بارگذاری-باربرداری درزه کنترل می شود. تنش اعمالی بر ناپیوستگی را می توان به دو مولفه نرمال و برشی تجزیه نمود. در مجموع، اثرات این دو مولفه بشدت بهم وابسته بوده و تغییرشکل حاصل از نیروی برشی به بزرگی نیروی نرمال وابسته است. با افزایش تنش نرمال بازشدگی درزه کاهش یافته و مساحت نسبی سطح تماس درزه افزایش می یابد. با افزایش جابجایی برشی، درزه اتساع نموده و گذردهی هیدرولیکی افزایش می یابد. در طی برش درزه، دندانه ها دچار آسیب شده و مسیرهای جریان تغییر می یابند. در این شرایط مقادیر گذردهی حاصل از قانون مکعبی دارای بیش تخمینی خواهند بود. لذا نیاز است به منظور استفاه از قانون مکعبی در محاسبه نفوذپذیری درزه، بازشدگی اصلاح شده و بازشدگی معادل(هیدرولیکی) تعیین شود. در این رساله تلاش شده است رفتار هیدرومکانیکی درزه در طی جابجایی برشی بررسی شده و اثر توسعه آسیب بر رابطه بازشدگیهای مکانیکی و هیدرولیکی مطالعه شود. با توجه به پیچیدگی فرآیند توسعه آسیب و اثر آن بر رفتار هیدرومکانیکی درزه، پیش از مطالعه رفتار هیدرولیکی درزه در طی جابجایی برشی، تلاش شد با درنظر گرفتن پارامترهای هندسی سطح درزه، میزان جابجایی برشی، تنش نرمال و مشخصات مقاومتی درزه، فرآیند آسیب در آزمایشهای برش مکانیکی بررسی و کمّی سازی شده و سپس ارتباط بازشدگیهای هیدرولیکی و مکانیکی با استفاده از پارامتر آسیب تعیین شود. به منظور بررسی اثر آسیب بر رفتار هیدرومکانیکی درزه ها، مطالعه آزمایشگاهی برروی رفتار مکانیکی و هیدرومکانیکی درزه های کششی انجام شد. بدین منظور 150 آزمایش برش مستقیم مکانیکی تحت شرایط بار نرمال ثابت و در جابجاییهای برشی و نیروهای نرمال مختلف انجام شده و براساس آن رابطه ای جهت پیش بینی رشد آسیب برحسب پارامترهای هندسی و مکانیکی درزه ارائه شد. در بخش بعد با انجام 9 آزمایش هیدرولیکی تحت نیروهای نرمال مختلف و محاسبه بازشدگی هیدرولیکی معادل و بازشدگی مکانیکی تلاش شد، رابطه بین این دو پارامتر برحسب مشخصات هندسی سطح درزه و پارامتر آسیب تعیین شود. علاوه بر بررسیهای فوق براساس نتایج بدست آمده در بخش آزمایشهای مکانیکی، معیاری جهت محاسبه مقاومت برشی درزه ارائه شد. براساس مطالعات انجام شده مشخص شد که مقاومت برشی درزه به هندسه درزه وابسته بوده و در ارائه معیار مقاومت برشی علاوه بر پارامترهای زاویه ای، پارامترهای ارتفاعی نیز باید لحاظ شود. در طی جابجایی برشی، گذردهی افزایش یافته و تغییرات گذردهی با زبری درزه در ارتباط می باشد. در طی آزمایش برش-جریان و با افزایش بازشدگی مکانیکی، نسبت بازشدگی هیدرولیکی به بازشدگی مکانیکی(eh/em) به دلیل آسیب دندانه های درزه و تولید مواد گوژی و در نتیجه مسدود شدن مسیرهای جریان و افزایش پیچ و خم مسیر جریان کاهش یافته و در مقادیر بالای بازشدگی مکانیکی، نسبت eh/em به سمت عدد ثابتی که به هندسه درزه وابسته می باشد میل می کند. براساس تحقیق انجام شده مشخص شد که در ناحیه پس از مقاومت برشی حداکثر، استفاده از پارامتر بازشدگی متوسط جهت محاسبه نفوذپذیری درزه مناسب نبوده و نیاز است از پارامترهای دیگری استفاده شود. بدین منظور پارامتر آسیب درزه در محاسبه بازشدگی اعمال شده و بازشدگی معادل برحسب حاصلضرب بازشدگی متوسط مکانیکی و پارامتر آسیب(پارامتر آسیب توسط تنش نرمال اعمالی بر درزه و جابجایی برشی اوج نرمالسازی شده است) بیان شده و معیاری جهت تعیین بازشدگی معادل(بازشدگی هیدرولیکی) ارائه شد. معیار ارائه شده به طور مناسبی توانایی پیش بینی بازشدگی هیدرولیکی را در نمونه های مختلف و جابجاییهای برشی مختلف دارا می باشد.

مقدار تنش برجا یکی از مهمترین پارامترها در طراحی سازه های زیرزمینی می باشد. روش های متداول اندازه گیری تنش برجا مانند روش شکست هیدرولیکی دارای دو ضعف عمده ی زمان و هزینه بر بودن می باشند، از این رو اندازه گیری تنش برجا به روش های غیر مستقیم در حال گسترش می باشد. از جمله روشهای غیر مستقیم اندازه گیری تنش برجا روش های انتشار آوایی بوده که بر مبنای تئوری اثر کایزر استوار است. سنگ وقتی تحت تنش قرار می گیرد، از خود سیگنال های صوتی منتشر می کند. این پدیده انتشار آکوستیک نامیده می شود و اثر کایزر به عنوان فقدان انتشار آکوستیک در سطوح تنش پایین تر از تنش ماکزیمم اعمال شده قبلی تعریف می شود. به عبارت دیگر تا زمانی که سنگ به سطح تنش پیشین خود نرسد، انتشار آکوستیکی قابل توجهی از خود نشان نمی دهد. عوامل متعددی در اثر کایزر موثر است که از جمله آنها می توان به زمان تاخیر، دما، فابریک سنگ، تخلخل، سطوح درزه و ناپیوستگی و به طور کلی ساختار های زمین شناسی نام برد. در این تحقیق بررسی اثر زمان تاخیر در اثر کایزر مورد توجه قرار گرفته است. به زمانی که بین عملیات گرفتن مغزه و آزمایش انتشار آوایی سپری می شود، زمان تاخیر اطلاق می شود.12 نمونه سنگ آهک برای مطالعه انتخاب و پس از پیش بارگذاری، آزمایش انتشار آکوستیک با زمان تاخیرهای مختلف بروی این نمونه ها انجام شد. در ادامه تحقیق مقادیر و جهات تنش های اصلی در مغار مربوط به نیروگاه تلمبه ذخیره ای با استفاده از روش انتشار آوایی که بر روی 18 نمونه ماسه سنگی انجام شد، تخمین و نتایج حاصل برای بررسی اثر زمان تاخیر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که نسبت تنش بازیابی شده به تنش پیشین با گذشت زمان، روند ثابتی نداشته بلکه مقدار آن در یک محدوده زمانی، کمتر از یک و بعد از آن روند افزایشی داشته تا اینکه این نسبت از یک بیشتر می شود.

آب یکی از مهمترین عوامل تاثیر گذار بر طراحی و کارایی سیستم نگهداری سازه های زیر زمینی است. این مسأله در مورد سازه های حفاری شده در محدوده تاثیر مخازن سدها به دلیل ارتفاع زیاد آب پشت مخزن سد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. سد و نیروگاه تلمبه ذخیره ای رودبار لرستان در هنگام اجرا با توجه به نزدیکی مغار نیروگاه به مخزن سد پایین، تاج مغار نیروگاه در حدود 50 متر پایین تر از تراز دریاچه سد پایین دست و در شرایط اشباع کامل قرار خواهد گرفت. نیروگاه تلمبه ذخیره ای رودبار لرستان در استان لرستان در 92 کیلومتری جنوب شهر الیگودرز و در محدوده سد رودبار لرستان واقع شده است. مغار اصلی با ابعادی به طول 120متر، عرض 26 متر و ارتفاع 49 متر و همچنین مغار ترانسفورمر با ابعادی به طول 113 متر، عرض 19 متر و ارتفاع 22 متر مورد مطالعه قرار خواهند گرفت. سنگ بستر مسیر تونل آب بر و محل قرار گیری مغار نیروگاه را سنگ های آهکی- دولومیتی متعلق به سازند دالان به سن پرمین تشکیل داده است. در تحقیق پیش رو بیشتر به بررسی تأثیر آب بر شرایط طراحی وتحلیل پایداری پرداخته خواهد شد. بر این اساس در ابتدا میزان آب ورودی به مغار با توجه به مراحل حفاری مغار با وجود پرده آب بند و بدون پرده آب بند با استفاده از نرم افزار udec که بر مبنای روش عددی المان مجزا(dem) می باشد، تخمین زده شده است و در ادامه به بررسی پایداری مغار در حالت خشک و همچنین در شرایط اشباع پرداخته شده است. با توجه به معیار ساکورایی مغار ترانسفورمر و مغار اصلی نیروگاه ناپایدار می باشند. بنابراین سیستم نگهداری مناسب و همچنین زمان نصب سیستم نگهداری تعیین می شود. در شرایط اشباع زمان نصب سیستم نگهداری نشان می دهد که بایستی نگهداری نسبت به حالت خشک در زمان زودتری نصب گردد و میزان آزادسازی تنش در این حالت کمتر می باشد. با توجه به روشهای تجربی و روابط موجود میزان نگهداری تعیین، در مدلهای عددی اعمال گردید. در پایان تأثیر ورود آب به محیط بر پایداری مغار در مراحل مختلف مورد بررسی قرار گرفت. در صورتی که آب به محیط وارد شود با پیشروی به کف مغار میزان تأثیر آب بر ناپایداری مغار بیشتر شده است. با ورود آب به محیط بیشترین تأثیری که بر اجزای سیستم نگهداری داشته بر روی سیستم بولت ها بوده است.

در این پایان نامه به بررسی ویژگی های حلقه سری های هرویتز و حلقه سری های هرویتز اریب روی یک حلقه (نه لزوما جابجایی) با عنصر همانی می پردازیم. همچنین به بررسی ساختار این حلقه ها می پردازیم، به ویژه مشاهده می کنیم که حلقه سری های هرویتز شباهت زیادی به حلقه سری های توانی صوری دارد. به خصوص خواص حلقه تمیز، هرمیتی، معکوس پذیری، ‎$ps$‎ ، حلقه موضعی و شبه موضعی را برای حلقه سری های هرویتز دسته بندی می کنیم همچنین روی خواص ‎$pp$‎ و ‎$fs$‎ در ‎$hr$‎ حلقه سری های هرویتز و زیر حلقه آن ‎$hr$‎ چند جمله ای های هرویتز متمرکز می شویم. حلقه ‎$r$‎ را آرمنداریز از نوع سری های هرویتز اریب یا به طور مختصر ‎$sha$‎ می نامیم، هرگاه برای هر سری‎$ f$‎و ‎$ g$‎در ‎$f.g=0‎, ‎(hr,a)$‎ اگر و تنها اگر برای هر ‎$ m,n‎ ، ‎f(m)g(n)=0‎. ‎$‎

ساختار حاکمیت شرکتی قوی منجر به نظارت بهتر بر مدیریت، تولید اطلاعات حسابداری به موقع، و افزایش سرعت شناسایی اخبار بد برای مطلع ساختن هیأت مدیره و انجام اقدامات لازم خواهد گردید (گارسیا و همکاران، 2005). در سوی دیگر، محافظه‏کاری ایجاد کننده سیستمی است که از اضافه پرداخت به مدیران جلوگیری کرده و مانعی برای هرگونه خوشبینی افراطی مدیران خواهد بود (واتز، 2003). اگر محافظه‏کاری واقعاً نقشی در اداره مشکلات نمایندگی ایفا کند، آنگاه انتظار می‏رود با افزایش تضاد منافع مدیران و مالکان، تقاضا برای محافظه‏کاری افزایش یابد. به این ترتیب شرکتهایی با ساختار حاکمیت شرکتی مناسبتر، درجه بالاتری از محافظه‏کاری را نیز نشان می‏دهند (گارسیا و همکاران، 2005). این بدین معنی است که انتظار می‏رود حساسیت بازده به اخبار بد نسبت به اخبار خوب در بین شرکت‏هایی با ساختار حاکمیت شرکتی قوی تر، بیشتر باشد (باسو، 1997). در این تحقیق با بررسی اطلاعات 179 شرکت حاضر در بورس اوراق بهادار تهران در طی دو سال 89 و 88 و با استفاده از رگرسیون چندگانه و داده‏های مقطعی، ارتباط بین مکانیزم‏های میزان سهام بزرگترین سهامدار، شخصیت اصلی بودن، میزان تمرکز سهام، حضور مدیر عامل در هیات مدیره، مالکیت و نفوذ دولت، رتبه کیفیت افشا، میانگین سهام تحت تملک اعضا هیات مدیره، درصد سهام شناور آزاد شرکت، حضور متخصص مالی غیرموظف در هیات مدیره، نسبت مدیران غیرموظف و بزرگی مرجع حسابرسی از مکانیزم‏های حاکمیت شرکتی که نقش مهمی در این خصوص ایفا می‏کنند با محافظه‏کاری حسابداری مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان می‏دهد که به غیر از میزان تمرکز سهام شرکت و کیفیت افشا و اطلاع‏رسانی بین سایر مکانیزم‏های حاکمیت شرکتی و محافظه‏کاری حسابداری روابط معنی‏داری وجود دارد.

زمینه و هدف: با وجود استفاده گسترده از ویبراسیون کل بدن (wbv) بویژه در سال های اخیر، مکانیسم نوروفیزیولوژیک درگیر در آن بخوبی درک نشده است و نتایج مطالعات انجام شده در رابطه با اثرات تسهیلی و یا مهاری آن و همینطور اثرش بر قدرت عضله و عملکرد متفاوت است. هدف این مطالعه بررسی اثر 12جلسه ای ویبراسیون کل بدن بر منحنی فراخوانی رفلکس h و گشتاور حداکثر عضله سولئوس در افراد سالم بود. روش بررسی: 30 مرد جوان سالم غیر ورزشکار(با میانگین سنی 03/3±53/25) داوطلبانه در این مطالعه شرکت کردند. افراد در جلسات شم در وضعیت نیمه اسکوات روی ویبراسیون خاموش ایستادند و سپس با فاصله دوهفته ای تمرین ویبراسیون در همان وضعیت نیمه اسکوات با فرکانس 30 هرتز و دامنه 3 میلی متر در وضعیت روشن دستگاه انجام شد. جلسات تمرین(شم و ویبراسیون)12 جلسه (3 جلسه در هفته) و هر جلسه شامل 4 ست 1 دقیقه ای بود که هر هفته 1 ست به برنامه تمرینی اضافه شد. منحنی فراخوانی رفلکس h، گشتاور حداکثر عضله سولئوس و تست های عملکردی قبل و بعد از جلسه اول و دوازدهم در هر دو برنامه تمرینی شم و ویبراسیون ثبت شد. یافته ها: اثر آنی ویبراسیون در جلسه دوازدهم، سبب کاهش معنی دار دامنه آستانه رفلکس و افزایش معنی دار شدت لازم برای ثبت دامنه قله شد(05/0p=).تمرین کوتاه مدت ویبراسیون، سبب کاهش معنی دار شدت لازم برای ثبت آستانه منحنی فراخوانی سولئوس شد(01/0p=). تمرین کوتاه مدت ویبراسیون سبب افزایش معنی دار گشتاور حداکثر و توان عضله گردید(05/0p?). نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده اثر مهاری تمرین آنی ویبراسیون کل بدن روی منحنی فراخوانی است. به نظر می رسد تمرین کوتاه مدت ویبراسیون در تسهیل منحنی فراخوانی موثر است ویا سبب افزایش حساسیت دوک های عضلانی شده است.

تخمین تنش برجا از پارامترهای مهم در طراحی سازه¬های زیر زمینی می¬باشد و روشهای مختلفی برای نیل به این منظور وجود دارد که روشهای غیر مستقیم با استفاده از مغزه حفاری نیز از جمله آنها است. از طرفی امروزه استفاده از انتشارآوایی (ae) در مکانیک سنگ در حال گسترش می-باشد. سنگها وقتی تحت تنش قرار می¬گیرند، از خود سیگنالهای آکوستیکی منتشر میکنند، این پدیده انتشار آوایی نامیده می¬شود. استفاده از انتشار آوایی در تنش سنجی درآزمایشگاه با توجه به هزینه کم و سهولت انجام در آزمایشگاه، مورد توجه صنعت واقع شده است. در روش تخمین تنش به کمک انتشار آوایی، از پدیده اثر کایزر استفاده می¬شود. اما هنوز جنبه های مختلف و تاثیر پارامترهای گوناگون در این روش نیازمند توجه و تحقیق بیشتر می¬باشد. در این تحقیق به بررسی تاثیر پارامتر تخلخل به عنوان یکی از خواص فیزیکی نمونه در تخمین تنش به روش انتشار آوایی پرداخته شده است. وجود تخلخل، با ایجاد محیط ناهمگن در نمونه سبب تاثیر در انتشار امواج فشاری و سیگنالهای آکوستیکی می¬شود. از این رو جهت عدم تداخل تاثیر پارامترهای دیگر از نمونه های سنگ مصنوعی )بتن( با دانه بندی ثابت و بدون حافظه تنش قبلی با ساختار یکنواخت استفاده شده است که تنها عامل متغیر درصد حفرات هوا در نمونه ها می¬باشد. در این تحقیق با القای تنش معین به نمونه در آزمایشگاه و بازیابی آن به کمک روش انتشار آوایی به بررسی تاثیر تخلخل بر اثر کایزر پرداخته شده است که در نهایت تاثیر منفی تخلخل به عنوان یکی از خواص فیزیکی بر دقت تخمین تنش به روش انتشار آوایی دیده شد.

در سال های اخیر، تحلیل و طراحی سازه های سنگی و بتنی بر مبنای معیار های معمول تنش و مقاومت، سبب بروز حوادث بسیاری شده است. این حوادث به دلیل عدم در نظر گرفتن تاثیر ساختارهای ضعف به ویژه میکروترک ها در نحوه توزیع تنش و شکست نمونه ها می باشد. بررسی های مکانیک شکستی مصالح با رفتار ترد و شکننده مانند سنگ و بتن منجر به توسعه تئوری و روش-های مختلف در تشریح رفتار اینگونه مصالح شده است. روش های مختلفی برای رفتارنگاری شکست مصالح توسعه و بسط داده شده است. از میان این روش ها، روش انتشار آوایی به دلیل داشتن ویژگی های منحصر بفرد و توانایی یک رفتارنگاری جامع و در لحظه در سال های اخیر مورد توجه محققین بسیاری قرار گرفته است. در این مطالعه با برشماری روش های مختلف رفتارنگاری شکست به تشریح کامل روش انتشار آوایی در بررسی های مکانیک شکستی پرداخته شده و عوامل موثر بر این روش بررسی شده است. بدین منظور 25 نمونه مکعب مستطیلی از جنس ملات سیمان برای انجام آزمایش خمش سه نقطه ای مورد استفاده قرار گرفته و با تشریح روش های تحلیلی مختلف پارامترهای آوایی به رفتارنگاری شکست پرداخته شده است. به جهت انجام تحلیل مکان یابی و بررسی گسترش ترک، روند و فلوچارتی ارائه گردید. نتایج بدست آمده از روش های تحلیلی مختلف اعم از تحلیل پارامتری، تحلیل مقدار ib-value، تحلیل تعیین مود شکست و تحلیل مکان یابی کاربرد این روش را در رفتارنگاری شکست و گسترش ترک را نشان داد. همچنین کاربرد روند و فلوچارت پیشنهادی نیز بر اساس نتایج تحلیل مکان یابی تایید گردید. همچنین در بررسی پارامتر های هندسی موثر نمونه در نتایج داده های آوایی، نسبت های مختلف عمق ترک و عرض نسبت به ارتفاع نمونه و همچنین نرخ بارگذاری به منظور رفتارنگاری مناسب شکست مورد بررسی قرار گرفت و تاثیر این پارامترهای بر روی نتایج آوایی مورد تحلیل قرار گرفت.

تعیین مقدار جابجایی تونل و مقدار بار روی سیستم نگهداری قسمت اصلی طراحی یک تونل است. از مدل¬های مرکب الاستیک و الاستوپلاستیک در تعیین تنش ها و کرنش های ظاهر شده در توده سنگ اطراف تونل و طراحی نگهداری استفاده می¬شود. عیب این مدل ها این است فاکتور زمان را در بسیاری از موارد که بیش از 70% جابجایی کلی را شامل می¬شود، در نظر نمی گیرد. جابجایی وابسته به زمان توده سنگ در اثر حفر فضای زیرزمینی را می توان ناشی از خزش توده سنگ، زمان نصب و خصوصیات سیستم نگهداری و پیشروی سینه کار دانست. روش های متعددی از جمله تحلیلی و تجربی استفاده می¬شود تا جابجایی ها و تنش های اطراف تونل را با توجه به فاصله از سینه کار پیش¬بینی نماید. مدل های تحلیلی انجام شده برای به دست آوردن جابجایی نسبت به زمان در شرایط ساده کننده همچون دایره¬ای بودن تونل، تنش هیدرواستاتیک بوده است. به دلیل اینکه مدلی برای به دست آوردن جابجایی وابسته به زمان در شرایط تنش ناهمسانگرد وجود ندارد، در این پژوهش روابط برای محاسبه جابجایی وابسته به زمان در شرایط تنش ناهمسانگرد در سنگ با رفتار ویسکوالاستیک تعیین خواهد شد. براساس روابط موجود، روابط برای مقدار جابجایی وابسته به زمان در دیواره تونل با رفتار ویسکوالاستیک جسم برگر در حالت تنش برجای ناهمسانگرد قبل و بعد از نصب سیستم نگهداری تعیین شد. روابط پیشنهادی مقدار جابجایی با گذشت زمان را در حالت تنش برجای ناهمسانگرد محاسبه می¬نماید. مقدار تغییر شکل اطراف یک تونل دایره¬ای از روابط پیشنهادی بدست آمد. برای مقایسه تغییر شکل محاسبه شده از کارهای انجام شده و روش عددی استفاده شد. مقایسه مشخص نمود که تفاوت دو روش کمتر از 5 درصد می¬باشد.

انجام عملیات شکست هیدرولیکی سهم قابل توجهی در افزایش تولید نفت و گاز در دنیا داشته است. اگرچه بیش از 60 سال است که در صنعت نفت دنیا شکست هیدرولیکی با موفقیت اجرا می شود، اما در ایران گزارشی از اجرای موفق این عملیات ارایه نشده است. همین امر لزوم توجه هر چه بیشتر دانشمندان ایرانی به این مهم را آشکارتر می سازد. در مدل ایجاد شده توسط نرم افزار آباکوس، مدل سازی چاه به صورت استوانه ای درون بلوک سه بعدی انجام پذیرفت و با در نظر گرفتن المان چسبناک به عنوان ترک فرضی و قرار دادن آن در جهت عمود بر تنش حداقل، از این مدل برای بررسی پیشرفت شکاف در عملیات شکست هیدرولیکی استفاده گردید. پارامترهایی که مورد بررسی قرار گرفتند به دو دسته پارامترهای مربوط به محیط سنگی از جمله تنش های افقی، مدول الاستیک، مقاومت کششی و پارامتر های مربوط به سیال تزریقی از جمله ویسکوزیته سیال تزریقی و دبی سیال تزریقی تقسیم بندی شدند. همچنین، مشکل جریان سیال کوپل شده و توسعه شکاف حل شده است. بخش جریان سیال، با استفاده از روش المان محدود گالرکین حل گردید. متدولوژی کوپل کردن معادله روان سازی با مدل fem برای مدل اثر تقابلی جریان سیال درون شکاف و سنگ های تغییرشکل یافته، توسعه یافته است که نتایج مدل fem تطابق مناسبی با مدل kgd دارد. کلیدواژه ها: شکست هیدرولیکی، لایه شکافی هیدرولیکی، المان چسبناک، اجزا محدود توسعه یافته، مکانیک شکست، آباکوس، جریان سیال کوپل شده، سیال نیوتنی، سیال غیرنیوتنی، شاخص پاورلا، هندسه شکاف. keywords: hydraulic fracturing, extended finite element method, xfem, fracture mechanics, coupled fluid flow, newtonian fluid, non-newtonian fluid, power-law index, fracture geometry, cohesive element.

رفتارسنجی سد در مرحله ساخت و پس از آن، روشی برای کنترل طرح و یا بهینه کردن و تصحیح آن و نیز فراهم آوردن تمهیدات لازم در حین ساخت و یا پس از تکمیل پروژه به منظور جلوگیری از صدمات و خرابی های احتمالی می باشد. بدین منظور با نصب ابزار های اندازه گیری پارامترهای موثر در پایداری و عملکرد سد در مقاطع و قسمت-های مختلف آن، رفتار سد در مقاطع مختلف زمانی مورد بررسی قرار می گیرد. با کمک ابزاربندی و رفتارنگاری و تجزیه و تحلیل آنها میتوان به ناهنجاری های احتمالی موجود پی برد. معمولاً، رفتارنگاری مداوم، تشخیص بموقع هر گونه نقص و پدیده های منفی که ممکن است به گسیختگی منجر شود را امکان پذیر می سازد. در این تحقیق کمیت های اندازه گیری شده توسط ابزار دقیق های موجود در بدنه و پی سد مخزنی کالپوش تا تاریخ 93/3/17 در سیکل های متوالی اخذ گردیده، سپس با استفاده از روابط مهندسی و نرم افزار های عمومی و تخصصی به پارامتر های قابل درک تبدیل گردیده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. این کمیت ها شامل فشار آب منفذی، تنش های کل در جهت قائم و نشست های قائم و افقی است که به ترتیب توسط پیزومترهای الکتریکی، سلول های فشارکل، نشست سنج ها و انحراف سنج ها اندازه گیری شده اند. با استفاده از قرائت های پیزومتر های الکتریکی و سلول های فشار-کل، پارامتر های ضریب قوس زدگی و شکست هیدرولیکی (روش واقعی و تئوری) نیز مورد بررسی قرار گرفته اند. همچنین احتمال بروز ترک خوردگی هسته با استفاده از پژوهش های لوند (loand 1970) و میزان نشست هسته رسی سد مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت این تحلیل ها با مقادیر پیش بینی شده (آنالیز برگشتی) به منظور آگاهی از عملکرد ابزار ها و میزان پایداری سازه مقایسه شده اند. با توجه به نتایج به دست آمده از پیزومتر های فونداسیون، پیزومتر های الکتریکی خاکریز و پیزومتر های کاساگرانده، به طور کلی هسته رسی سد عملکرد خوبی دارد. خطر شکست هیدرولیکی در تراز 1344 مقطع 13-13 وجود دارد. با توجه به این نکته که آبگیری مخزن سد کامل نشده (تا تراز 1337/58) احتمال وقوع شکست هیدرولیکی باید جدی در نظر گرفته شود. بیشترین میزان نشست در مقطع 8-8 به میزان 43/3 سانتیمتر می باشد. باتوجه به این که آبگیری مخزن سد کامل نشده و حداکثر نشست نهایی طبق مدل الاستو پلاستیک 43/25 سانتیمتر پیش بینی شده است، این میزان نشست زیاد می باشد. همچنین احتمال وقوع ترک خوردگی در مقطع 13-13 و تراز 1338 با توجه به نتایج پلیت شماره 8، inc13-1 وجود دارد و سد برای نشست های بیش از 26 سانتیمتر دچار ترک خوردگی خواهد شد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

هدف از این تحقیق تحلیل دینامیکی تونل های راه آهن در برابر بارهای دینامیکی زلزله و قطار متحرک می باشد. برای این منظور تونل شماره 5 از قطعه سوم راه آهن اصفهان- شیراز مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجایی که این تونل در محیطی کاملاً تکتونیزه قرار دارد، محیط اطراف تونل به صورت محیط معادل پیوسته در نظر گرفته شده و تحلیل های عددی این تحقیق با نرم افزار flac 2d صورت گرفته است. برای تحلیل دینامیکی تونل در برابر بار زلزله وضعیت لرزه خیزی ساختگاه تونل مورد بررسی قرار گرفته و بر اساس مبانی احتمالات دو نوع زلزله مبنای طرح (dbe) و بزرگترین زلزله قابل انتظار (mce) پیش بینی شده است. برای شبیه سازی بار زلزله منطقه، با درنظر گرفتن ملاحظات مختلف، شتابنگاشت زلزله چنگوره و آوج، که در ایستگاه آوج به ثبت رسیده است اصلاح شده و به صورت تاریخچه تنش به پایه مدل اعمال شده است. برای تعیین بار دینامیکی قطار عوامل موثر بر میزان بار دینامیکی قطار مورد بررسی قرار گرفته و تغییرات نیروی قائم اعمالی از طرف واگن به ریل در یک مدل طولی از واگن ها، بر حسب زمان تعیین شده است. سپس تابع بار ناشی از حرکت قطار بر حسب فرکانس محاسبه شده و به کمک طیف دامنه فوریه، محدوده فرکانس بار، شناسایی شده است. در مرحله بعد با فیلتر کردن فرکانس های دارای انرژی کمتر در محدوده فرکانسی بار، بار دینامیکی قطار به صورت نقطه ای به مدل عددی تونل اعمال شده است. در نهایت تحلیل دینامیکی تونل در برابر بار قطار بر اساس روش تحلیلی metrikine & vrouwenvelder انجام شده و مشاهده شده است که هماهنگی بسیار خوبی بین نتایج روش عددی و روش تحلیلی وجود دارد. تحلیل های انجام شده در این مطالعه نشان می دهد که تونل مورد مطالعه در برابر بار زلزله dbe کاملاً پایدار بوده و اگرچه زلزله mce آسیبی جزئی به تونل وارد می نماید ولی براساس هدف تعریف بارهای دینامیکی dbe و mce ضرورتی برای تقویت نگهداری تونل مشاهده نمی شود. همچنین تحلیل های انجام شده برای قطار متحرک نشان می دهد که حرکت قطار در تونل های سنگی لرزش چندانی را در محیط اطراف تونل و بخصوص سطح زمین ایجاد نمی کند.

مقاومت فشاری تک محوری یکی از پارامترهای مهم در مهندسی سنگ می باشد که در اکثر پروژه ها مورد استفاده قرار می گیرد. به دلیل هزینه بر و وقت گیر بودن و همچنین مشکلات زیاد تهیه نمونه برای انجام آزمایش تعیین مستقیم مقاومت فشاری تک محوری، امروزه تحقیقات بر روی استفاده از روشهای غیر مستقیم برای تخمین میزان این پارامتر متمرکز شده است. استفاده از نتایج آزمایش پانچ یکی از جدیدترین این روشها می باشد. در این تحقیق به همراه انجام آزمایشهای تعیین مقاومت فشاری تک محوری، شاخص پانچ بلوکی، شاخص بار نقطه ای، سرعت عبور موج فشاری، مقاومت کششی و خصوصیات فیزیکی بر روی 63 نوع سنگ مختلف، برای اولین بار از آزمایش پانچ استوانه ای نیز استفاده گردید. با استفاده از آنالیز نتایج به دست آمده از آزمایشات سعی شد بهترین روشها برای تخمین غیر مستقیم مقاومت فشاری تک محوری مشخص گردد. این بررسی به دو صورت کلی و مجزا در سه گروه سنگی انجام شد. میزان دقت روش پیشنهادی سال 2008 در خصوص استفاده از آزمایش پانچ بلوکی نیز مورد بررسی قرار گرفت. این مقایسه حاکی از رضایت بخش بودن نتایج بدست آمده از این تحقیق می باشد.

پایداری شیب از جمله مسائل مورد توجه در مکانیک سنگ می باشد. طراحی شیب بهینه بدلیل حساسیت اقتصادی نسبت به تغییرات میزان شیب از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است . از آنجا که در معدن انگوران تقریبا هیچگونه مطالعات مکانیک سنگی انجام نشده و طراحی شیب فعلی بدون انجام چنین مطالعاتی و احتمالا فقط براساس وضعیت هندسی صورت گرفته، ضرورت انجام یکسری مطالعات مکانیک سنگی و طراحی علمی تر شیب دیواره احساس می شد. نتایج حاصل از این تحقیق و شرایط فعلی غالب در معدن از نظر پایداری دیواره ها حیت با دست پایین گرفتن مقادیر پارامترهای مقاومتی توده سنگ مویر مطلب فوق می باشد و حاکی از امکان افزایش شیب به میزان قابل توجهی می باشد. در این تحقیق مطالعات از مراحل ابتدایی یعنی برداشت داده های زمین شناسی آغاز گردید و آزمایشات مکانیک سنگی نیز با توجه به امکانات و نمونه های در دسترس انجام شد. در نهایت پس از تخمین پارامترهای مقاومتی ناپیوستگی و توده سنگ ، تحلیل پایداری شیب به روش تعادل حدی و تحلیل عددی صورت گرفت .

یکی از روشهای تحلیل پایداری تونلها که امروزه بطور قابل ملاحظه ای گسترش یافته است ، روشهای عددی می باشد . بوسیله این روشها می توان شرایط واقعی توده سنگ را شبیه سازی نمود و به نتایج قابل قبولی دست یافت. روش اجزای مجزا روش عددی نسبتا جدیدی است که بیشتر به منظور بررسی رفتار سیستمهای ناپیوسته و توده سنگهای درزه دار بکار می رود. نتایج مطالعات نشان می دهد که در مدلهای دارای یک دسته درزه ، در کلیه جهات درزه به جز دسته درزه های با جهت صفر و 90 درجه وضعیت تنش هیدرواستاتیک مطلوب ترین شرایط را بدست می دهد. ضمنا با توجه به نتایج حاصل ، جهت درزه 60 درجه بدترین زون برش را ایجاد می کند . در مدلهای دارای دو دسته درزه ، جهت صفر و 90 درجه مطلوب ترین وضعیت پایداری و جهت 60 و 120 درجه نامناسب ترین وضعیت پایداری را دارند.

تراوش و نفوذ آب زیرزمینی به داخل تراشه و حفاریهای روباز و پایداری آنها یکی از مسائل مهم ژئوتکنیکی است. تراشه نیروگاه سد مخزنی کارون 4 با هدف تولید سالیانه 1000مگاوات برق در استان چهار محال بختیاری بدلیل اختلاف سطح با رودخانه های منج و کارون در معرض تراوش آب و ناپایداری دیواره ها قرار دارد. تراوش آب به داخل گود نیروگاه علاوه بر ایجاد مشکلات وجود آب در حین عملیات حفاری و تاثیر آن بر پایداری دیواره های تراشه پس از احداث ساختمان نیروگاه نیز مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد. در این تحقیق با استفاده از نرم افزار تحلیل تراوش آبهای زیرزمینی ‏‎mseep‎‏ و مدلسازی شرایط ساختگاه مقدار دبی آب وارد به گود نیروگاه محاسبه شده است به این منظور 5 مقطع عمودی از محدوده نیروگاه تهیه شده و برای هریک از این مقاطع با استفاده از این نرم افزار مقدار دبی آب وارده به ترانشه نیروگاه در واحد سطح محاسبه گردیده است. با استفاده از نتایج بدست آمده از نرم افزار ‏‎mseep‎‏ و بدست آوردن خطوط جریان و هم پتانسیل جریان آب در دیواره تاثیر نیروی وارده بر دیواره شیبدار نیروگاه بر پایداری آن مورد بررسی قرار گرفته است. به همین منظور با استفاده از نرم افزار ‏‎udec‎‏ و نتایج بدست آمده از محاسبات نیروی وارده پایداری دیواره شیبدار نیروگاه مورد بررسی قرار گرفته است. برای جلوگیری از ورود آب به داخل ترانشه نیروگاه نیز طرح زهکش با 20 چاه پمپاژ برای پایین آوردن سطح جریان آب ارائه گردیده است.

تونلهای تالون که از سه تونل موازی، یکی به قطر 6 متر و دو تونل اصلی به قطر 12 متر است بخشی از تونلهای آزاد راه تهران-شمال را تشکیل می دهد. این آزادراه با برخورداری از 40 تونل را ارتباطی بین شمال و جنوب رشته کوههای البرز را برقرار می کند. برای دستیابی به اطلاعات ژئومکانیکی سنگهای دربرگیرنده تونل، ابتدا تونل میانی حفاری شده است تا با به دست آوردن پارامترهای ژئومکانیکی سنگهای منطقه، طراحی بهینه سیستمهای حفاری و نگهداری دو تونل اصلی انجام شود. در این تحقیق با استفاده از پارامترهای بدست آمده ابتدا به کمک نرم افزار ‏‎unwedge‎‏ به بررسی ناپایدرای های ساختاری پرداخته شده و حداقل بهسازی مورد نیاز جهت پایدارسازی گوه های ناپایدار ارائه شده است. بمنظور تحلیل پایداری و راائه سیستم نگهداری از روشهای تجربی و عددی استفاده گردید و با استفاده از روشهای مختلف، بهترین سیستم نگهدارنده ارائه شده است. در روشهای تجربی از روش ژئومکانیکی بینیاوسکی ‏‎(rmr) و روش بارتون یا شاخص کیفی سنگ ‏‎(q)‎‏ برای طبقه بندی توده سنگهای مسیر تونل استفاده شد و وضعیت پایداری فضا مورد تحلیل قرار گرفته است. در تحلیل بروش عددی از نرم افزار ‏‎ca2‎‏ استفاده شده است. با توجه به نوع سنگ، مقدار روباره و نسبت تنشهای افقی به عمودی منطقه، 30 مدل مختلف ساخته شد و تنشهای اصلی حداقل و حداکثر، مقدرا جابجایی های اطراف تونل و پهنه پلاستیک پیرامون تونلها مورد بررسی قرار گرفت و بهترین سیستم نگهدارنده پیشنهاد شده است. سیستم نگهدارنده پیشنهادی شامل بتن پاشیده بهمراه شبکه سیمی و میل مهارهای تمام تزریقی است که با توجه به خصوصیات ژئومکانیکی تونل متفاوت می باشد. در ادامه نیز جهت بررسی تاثیر پارامترهای مختلف بر پایداری تونلها تاثیر پارامترهایی از قبیل فاصله تونلها از یکدیگر، عمق قرارگیری تونلها، مدول تغییر شکل پذیری، چسبندگی و زاویه اصطحکاک داخلی سنگها و تاثیر نسبت تنش افقی به عمودی با استفاده از نرم افزار ‏‎phases‎‏ مورد بررسی قرار گرفت.

درزه های موجود در سنگ براساس ترکیب و مشخصات آنها بر روی رفتار سنگ اثر گذاشته و تغییر شکل توده سنگ و مقاومت آنرا تحت تاثیر قرار می دهد. مدل های عددی در تجزیه و تحلیل سازه های ساخته شده در سنگ درزه دار، بسیار کارآمد می باشند. مدل کردن آنها به روش المان محدود به دلیل ضخامت ناچیز آنها مشکل است. المان های درزه مختلفی از جمله المان درزه گودمن، المان گابوسی، ویلسون-ایزنبرگ و دیگر المان ها جهت مدل نمودن درزه ها ارائه شده اند. از المان های درزه فقط برای مدل کردن ناپیوستگی های عمده توده سنگ نظیر یک گسل یا منطقه شکسته شده می توان بهره جست، لذا اگر تعداد درزه ها زیاد باشند در این صورت مدل اساسی که بتواند ترکیب درزه ها را در نظر بگیرد بسیار مناسب تر خواهد بود. برای اینکه بتوان ترکیب درزه ها را مدل نمود، مدل های مختلفی ارائه شده اند، از از جمله آنها می توان به مدل های توده سنگ درزه دار به صورت مواد آنیزوتروپ الاستیک خطی، توده سنگ به صورت مواد بدون مقاومت کششی و مدل های چند صفحه ای اشاره کرد. در این تحقیق اصول پلاستیسیته، مدل های پلاستسیته همسان و روشهای تخمین پارامترهای مربوط به سنگ درزه دار، انواع مختلف المانهای درزه و مدل های اساسی رفتار توده سنگ درزه دار و بالاخره رفتار توده سنگ درزه دار در قالب تئوری چند صفحه ای با قانون نرم شوندگی هر کدام از صفحات مزبور را به عنوان درزه در نظر گرفت. با داشتن پارامترهای پلاسبیته مربوط به هر کدام از صفحات و یا به عبارت دیگر درزه ها، می توان رفتار درزه را مدل نمود. آنیزوتروپی تحمیلی ناشی از صفحات مزبور در مدل چند صفحه ای، این مدل را قادر می سازد تا بتوان آنرا در توده سنگ دارای ناپیوستگی زیاد بکار برد. برای این منظور و برای درک میزان قابلیت مدل چند صفحه ای و ارائه رفتار درزه سنگ، توده سنگ دربرگیرنده یک تونل تحت بار گذاری استاتیکی را مدل کرده و سپس به کمک روش اجزا محدود رفتار درزه سنگ دربرگیرنده تونل مزبور مورد تحلیل قرار می گیرد.

در حفر فضاهای زیرزمینی آتشکاری در پیشبرد پروژه های عمرانی بسیار با اهمیت و تاثیرگذار می باشد و علیرغم پیشرفتهای روزافزونی که در این زمینه صورت گرفته همچنان مورد استفاده طراحان قرار می گیرد. سد آیدوغموش بر روی این رودخانه در استان آذربایجان شرقی واقع در 28 کیلومتری جنوب غربی شهرستان میانه در حال احداث می باشد. در این تحقیق روش حفر گالریهای تزریق مورد بررسی قرار گرفته است و طرح آتشکاری گالریها از طریق نرم افزار کامپیوتری ‏‎(pattern2)‎‏ و روش تئوری انتقال انرژی طراحی شده است. در روش کامپیوتری از دو روش تئوری انتقال انرژی و فرمولهای نیترونوبل استفاده شده و در روش طراحی دستی، تئوری انتقال انرژی برای طراحی نقشه انفجار گالری انتخاب شده است. به دلیل سخت بودن سنگ محل حفر گالری که عمدتا از نوع سنگ آندزیت می باشد و محدودیتهای اجرایی، برش گوه ای برای نقشه انفجار انتخاب شد. پس از اجرای این نقشه در محل حفر گالری، میزان درصد پیشروی نسبت به انفجارهای انجام شده توسط مجری افزایش یافته و در این در حالی می باشد که تعداد چالهای حفر شده به اندازه 7 چال و مصرف ماده منفجره به میزان ‏‎5/58kg‎‏ نسبت به نقشه انفجار قبلی کاهش پیدا کرده است. همچنین پایداری گالری توسط روشهای عددی مورد بررسی قرار گرفت که برای این منظور از نرم افزار ‏‎phases‎‏ استفاده شد و با توجه به سنگ محل حفر گالری نیازی به نگهداری دیده نمی شود و گالری پایدار می باشد. اندرکنش بین گالری تزریق و تونل انحراف آب در بحرانی ترین مقطع حفر آنها بوسیله این نرم افزار نیز مورد بررسی قرار گرفت که با در نظر گرفتن آسیبهای وارده در هنگام حفر این مقطع در اثر انفجارات انجام شده می بایست در اسرع وقت اقدام به نصب وسایل نگهداری گردد.

تونل های تحت فشار با فشارهای داخلی بالا به وفور در رابطه با نیروگاه های برق آبی ساخته می شوند. فشار داخلی در مواردی ممکن است از چندمگاپاسکال تجاوز نماید، در این حالت توده سنگ اطراف تونل به ندرت می تواند چنین فشاری را تحمل کند، بنابراین نصب پوششی که با توده سنگ اندرکنش داشته و قسمتی از فشار داخلی را به توده سنگ انتقال و بقیه را تحمل نماید ضروری می باشد. مخزن موج گیر معمولا بصورت یک لوله ، استوانه یا چاه عمودی و ... ، که در پائین دست مسیر جریان انتقال آب قبل از توربین ساخته می شود تا وارد شدن آب به داخل آن باعث تخفیف فشارهای ناشی از ضربه قوچ و افزایش ایمنی سیستم شود. سد سیمره در 40 کیلومتری شمالغربی شهرستان دره شهر در استان ایلام در ناحیه زاگرس چین خورده در حال ساخت می باشد. تونل انتقال آب در جناح چپ رودخانه و در سنگ آهک سازند آسماری (شهبازان) میانی قرار داده می شود. این تونل به قطر 2/12متر حفاری و در نهایت به سه پنستاک ختم می شود.

علیرغم پیشرفت مکانیزاسیون در حفر فضاهای زیرزمینی و روباز ، عملیات چالزنی و آتشباری هنوز هم بدلیل اقتصادی بودن و نیز قابلیت کاربرد در شرایط سخت زمین شناسی مورد استفاده طراحان قرار می گیرد و براین اساس طراحی بهینه الگوهای چالزنی و آتشباری در جهت به حداقل رساندن میزان هزینه و به حداکثر رساندن ایمنی کار و راندمان ، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.