نام پژوهشگر: سعید رضایی شریف آبادی

بررسی وضعیت موجود شناسایی و فراهم آوری اسناد در معاونت اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران(آرشیو ملی) و ارائه راهکارهایی برای حل مشکلات آن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1388
  محبوبه کمالی   سعید رضایی شریف آبادی

این پژوهش به بررسی وضعیت موجود شناسایی و فراهم آوری اسناد در آرشیو ملی ایران و ارتباط بین سازمانها و وزارتخانه ها در انتقال اسناد به آرشیو ملی می پردازد. روشهای مورد استفاده در این پژوهش، روش مطالعه کتابخانه ای و روش پیمایش تحلیلی می باشد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه می باشد که محقق با توجه به شاخص بومی سازی قوانین آرشیوی در دنیا، بر اساس قوانین و مقررات و آیین نامه های انتقال اسناد ملی ایران طراحی کرده است. قوانین و آیین نامه های مذکور موضوعات ارزشیابی، امحا و انتقال و مدیریت اسناد را در بر می گیرد. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش شامل دو گروه کارشناسان رابط آرشیو ملی با 22 عضو و نیز مدیران اسناد وزارتخانه ها و سازمانهای دولتی مادر با 39 عضو می باشد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که از دید جامعه آماری مدیران اسناد سازمانها، شاخصهای ارزشیابی اسناد و انتقال اسناد در فرایند شناسایی و فراهم آوری اسناد دارای درجه مناسبی می باشد و شاخصهای امحا و مدیریت اسناد دارای درجه مناسبی نمی باشد. میان اندازه های شاخصهای ارزشیابی اسناد و امحا، ارزشیابی و انتقال، ارزشیابی و مدیریت اسناد، امحا و انتقال اسناد و انتقال و مدیریت اسناد همبستگی معنی داری وجود دارد. میان اندازه های شاخصهای امحا و مدیریت اسناد سازمانها همبستگی معنی داری وجود ندارد. در جامعه آماری کارشناسان رابط آرشیو ملی، شاخص ارزشیابی اسناد در فرایند شناسایی و فراهم آوری اسناد دارای درجه مناسبی می باشد و شاخصهای امحا، انتقال و مدیریت اسناد دارای درجه مناسبی نمی باشد. میان هیچکدام از شاخصهای شناسایی و فراهم آوری اسناد همبستگی معناداری وجود ندارد. در پایان پژوهش، پیشنهاداتی در زمینه بهبود وضعیت شناسایی و فراهم آوری اسناد در آشیو ملی ارائه شده است.

بررسی زیرساختهای مدیریت دانش در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1389
  لیلا هاشم پور   امیر غایبی

در پژوهش حاضر، زیرساختهای مدیریت دانش در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران به عنوان کتابخانه مادر در کشور مورد بررسی قرار گرفته است. هدف اصلی پژوهش بررسی وضعیت موجود کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران از نظر دارا بودن زیرساختهای مدیریت دانش شامل افراد، فرایندها و فناوری میباشد. روش پژوهش پیمایشی و از نوع توصیفی- تحلیلی است. جامعه پژوهش شامل 150 نفر از کارشناسان کتابخانه که درچهار بخش فراهم آوری، سازماندهی، اطلاع رسانی و آموزش و پژوهش کتابخانه مشغول بودند، میباشد. جامعه آماری پژوهش نیز شامل 108 نفر از کارکنان فعال در چهار بخش مذکور است. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده گردید. نتایج پژوهش حاکی از آن است از میان سه زیرساخت مورد بررسی، زیرساخت افراد در وضعیت مناسب، زیرساخت فرایندها در وضعیت نامناسب و زیرساخت فناوری در وضعیت نامشخصی از نظر مناسب یا نامناسب بودن قرار دارد. با بررسی وجود یا عدم وجود همبستگی معنادار میان زیرساخت ها، مشخص شد که میان هر سه زیرساخت با یکدیگر همبستگی معنادار وجود دارد. در پایان ضمن ارائه پیشنهادهایی برای سازمان، پیشنهادهایی برای پژوهشهای آتی ارائه شده است.

بررسی میزان همخوانی وضعیت مدیریت خدمات فناوری اطلاعات در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی تخصصی شهر تهران با استاندارد iso/iec 20000:2005
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1389
  زهرا ابوالقاسمی   امیر غایبی

با ورود فناوری اطلاعات به کتابخانه ها و رشد و گسترش روزافزون آن، کتابخانه ها برای استفاده بهینه از این فناوری و مدیریت موثر آن نیازمند یکسری چارچوب ها و استانداردهای معین و برای حفظ پویایی و بهبود مستمر، نیازمند ارزیابی-های منظم و بازنگری و اقدام براساس نتایج حاصل از ارزیابی ها می باشد. از طرفی دیگر، از آنجایی که کتابخانه یک مرکز خدمت محور می باشد، مدیریت خدمات فناوری اطلاعات به عنوان یک جنبه مهم از این مسئله و کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی تخصصی به عنوان یک نوع مهم از انواع کتابخانه ها مورد توجه قرار گرفت. بر این اساس به منظور تعیین وضعیت مدیریت خدمات فناوری اطلاعات، ابتدا از طریق مطالعات کتابخانه ای، چارچوب ها، استانداردها و ملاک ها و معیارهای ارزیابی مدیریت خدمات فناوری اطلاعات استخراج شد و جهت سنجش این امر، پرسشنامه ای براساس استاندارد مهم و جهانی مدیریت خدمات فناوری اطلاعات یعنی استاندارد iso/iec 20000:2005 ساخته و بوسیله آن طی یک پیمایش وضعیت مدیریت خدمات فناوری اطلاعات در 131 کتابخانه و مرکز اطلاع رسانی تخصصی شهر تهران ارزیابی شد. داده های گردآوری شده از این طریق بوسیله نرم افزارهای آماری excel و spss مورد تجزیه و تحلیل های توصیفی و استنباطی قرار گرفت و نتایجی از آن حاصل شد که در ادامه به آنها اشاره می شود. یافته های این پژوهش نشان داد که ملاک های ارزیابی مدیریت خدمات فناوری اطلاعات و در نهایت مدیریت خدمات فناوری اطلاعات با استاندارد این زمینه یعنی استاندارد iso/iec 20000:2005 همخوانی نداشته و اکثر متغیرهای آن در وضعیت متوسط به پایین قرار دارند. این متغیرها به عنوان مشکلات موجود در این زمینه در نظر گرفته شدند که نیازمند توجه و بررسی مسئولان می باشند.

تحلیل محتوای خط مشی دسترسی و ارائه خدمات بخش خطی کتابخانه های کشور و ارائه راهکار
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی 1389
  رضیه یزدان نیا   سعید رضایی شریف آبادی

مقدمه: خط مشی و آئین نامه از جمله ابزار تعیین کننده سطح ارائه خدمات و دسترسی به منابع می باشد. هدف این پژوهش آگاهی از مولفه های موجود درخط مشی مدون بخش خطی و بررسی میزان اهمیت بیان هریک از مولفه ها از دید مسئولین بخش است. روش بررسی: روش انچام پژوهش روش تحلیل محتوای کیفی و روش پیمایشی از نوع توصیفی تحلیلی است. با استفاده از تحلیل محتوا، مولفه های 6 خط مشی مدون بخش خطی کتابخانه های کشور شناسایی شد. سپس دیدگاه 39 مسئول بخش خطی در رابطه با ضرورت حضور هر یک از مولفه ها در خط مشی، با استفاده از پرسشنامه لیکرت ارزیابی و با نرم افزار spss 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: در خط مشی بخش خطی کتابخانه های کشور 9 مولفه شناسایی شدند.خط مشی بخش خطی کتابخانه ملی ایران دارای بیشترین مولفه و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران با دارا بودن 4 مولفه کمترین سهم را در این زمینه داشتند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که مباحث مرتبط با مولفه "مقدمه ، تعاریف و اهداف" دارای بالاترین رتبه میانگین و مباحث مرتبط با مولفه هزینه دارای پایین ترین رتبه میانگین نسبت به سایر مولفه ها بودند. بحث و نتیجه گیری: به طور میانگین از نظر مسئولین، بیان تمام مولفه های شناسایی شده در خط مشی از اهمیت زیاد و بسیار زیادی برخوردار است. بنابراین این معیار ها می تواند از جمله معیار ها و مولفه های محوری و اساسی در تدوین خط مشی بخش خطی به شمار آید. در نهایت یک الگوی کلی به منظور تدوین خط مشی به بخش خطی کتابخانه های کشور ارائه شده است.

امکان سنجی حفاظت بلندمدت محتوای منابع وبی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1389
  فاطمه همت زاده زارع   منصور تاجداران

پژوهش حاضر به منظور سنجش امکانات و بررسی وضعیت موجود حفاظت و نگهداری بلندمدت منابع رقمی بر روی وب سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران انجام شده است. هدف از پژوهش عبارت است از: 1) بررسی وضعیت حفاظت بلندمدت محتوای منابع وبی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی2) بررسی کارآیی و امکانات سازمان در انجام حفاظت منابع وبی 3) مشخص نمودن کمبودها و نیازهای حفاظت منابع وبی در سازمان 4) ارائه پیشنهاداتی به منظور بهبود ساختار حفاظت منابع وبی. روش کتابخانه ای و روش پیمایشی توصیفی دو روش مورد استفاده در پژوهش حاضر است. از روش اول به منظور ارائه مبانی نظری پژوهش، بررسی راهکارهای مورد استفاده در حفاظت بلندمدت محتوای منابع وبی در کتابخانه های ملی استرالیا، انگلستان، کنگره و کانادا و طراحی سیاهه وارسی استفاده شد. از روش پیمایشی توصیفی به منظور پژوهش در مورد وضعیت موجود حفاظت منابع وبی در سازمان مورد تحقیق استفاده شد. ابزار پژوهش مورد استفاده سیاهه وارسی بود که بر اساس مبانی نظری پژوهش و سیاهه وارسی های موجود و تطبیق با نیازهای کتابخانه های ملی طراحی شد. در این روش یافته ها به صورت غیر مستقیم با مصاحبه از مدیران بخش فناوری و ارتباطات و اداره کل منابع دیجیتال و نیز بررسی گزارشات و مستندات عملکرد سازمان اسناد و کتابخانه ملی و همچنین مشاهده وب سایت سازمان گردآوری شدند. در تدوین سیاهه وارسی با توجه به نقش سازمان اسناد و کتابخانه ملی در حفاظت منابع وبی، پژوهشگر بر آن شد تا با بررسی سیاهه های وارسی و لیستهای کنترل موجود، و همچنین با کمک مطالعات تطبیقی در کتابخانه های ملی و نیز گزارشات سازمانها و فعالیتهای حفاظت منابع وبی درکشورهای مورد مطالعه در پیشینه پژوهش، ملزومات و مولفه های حفاظت بلندمدت محتوای منابع وبی در کتابخانه های ملی مشخص شود.از جمله این مولفه ها عبارتند از: مجموعه رقمی، انباره رقمی، نیروی انسانی، هزینه ها، راهبردهای حفاظت، رویکردهای ملی و ... . یافته ها نشان می دهد که برنامه رقمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی در ابتدای راه خود است و نیاز به تحقیق و توجه بیشتری دارد. منابع وبی در سازمان محدود به منابع تاریخی و با ارزش رقمی شده از مجموعه آنالوگ سازمان است و فراهم آوری محتوای منابع وبی تنها از طریق رقمی سازی انجام می گیرد. از نظر حفاظت، حفاظت در سطح بیتی ذخیره سازی ایمن همراه با پشتیبان گیری مورد تاکید سازمان است. سازمان جهت اقدامات امنیتی و بهبود بحران تدابیر لازم را سنجیده است. استفاده از فراداده دابلین کور، استاندارد متس و هماهنگی با نظام اطلاعاتی آرشیوی باز از اقدامات تخصصی در حفاظت منابع وبی در سازمان است. دسترسی به محتوای منابع وبی برای عموم بر روی وب امکان پذیر است، البته برخی منابع با محدودیتهایی مواجه اند. حفاظت منابع وبی در سازمان با همکاری بخش فناوری اطلاعات و اداره کل منابع دیجیتال صورت می گیرد. بودجه حفاظت بلندمدت محتوای منابع وبی از طریق بودجه تخصیصی معاونت پژوهش، برنامه ریزی و فناوری است. نتیجه حاصل از پژوهش حاضر، بیانگر این است که سازمان از نظر حفاظت فیزیکی پشتیبان گیری و یکدست سازی اقدامات لازم را در حفاظت منابع وبی انجام داده است. اما برای حفاظت منطقی، تدوین برنامه حفاظت و تمرکز ویژه بر روی این موضوع فعال نبوده است. استفاده از پرمیس و تدوین برنامه حفاظت در مدل نظام اطلاعاتی آرشیوی باز از جمله پیشنهادات مطرح شده در پژوهش است. رئوس مطالب در این پژوهش پس از معرفی پژوهش (بیان مسئله، پرسشها و اهداف روش شناسی، جامعه آماری، تعاریف عملیاتی و مفهومی) عبارت است از : شی رقمی، میراث رقمی، انواع منابع رقمی، کارکردهای وب، نقش وب در عرضه اطلاعات، منابع وبی، وب سایت سازمانی، حفاظت و نگهداری، حفاظت سنتی، حفاظت رقمی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج.ا. ایران، کتابخانه ملی استرالیا، کتابخانه انگلستان، کتابخانه کنگره، کتابخانه و آرشیو کانادا، آرشیو سازی، درجه حفاظت، چالشها، آرشیو وب، راهبردهای حفاظت(کپی برداری، نوسازی، انتقال، شبیه سازی، بسته بندی، یکدست سازی، باستان شناسی داده ها و ...)، فراداده و طرح های فراداده ای، فراداده حفاظت، نظام اطلاعاتی آرشیوی باز، مدل محیطی/اطلاعاتی و عملکردی نظام اطلاعاتی آرشیوی باز، انباره رقمی قابل اعتماد.

مدیریت عکس های دیجیتالی معاونت اسناد ملی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران (آرشیو ملی ایران) بر مبنای مدل مرجع نظام اطلاعاتی آرشیوی باز( اُ. ای. آی. اس.): الگوی پیشنهادی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1390
  زهره رسولی جامبری   سعید رضایی شریف آبادی

هدف این پژوهش، شناسایی عناصر تشکیل دهنده شش بخش اصلی مدل مرجع نظام اطلاعاتی آرشیوی باز( اُ. ای. آی. اس.) و سنجش میزان اهمیت هر یک از آن ها از دیدگاه صاحب نظران است. روش شناسی پژوهش حاضر کمی و روش پژوهش در بخش ادبیات، روش مطالعه کتابخانه-ای و در بخش تجزیه و تحلیل داده ها، روش پیمایشی توصیفی و تحلیلی است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته است. جامعه آماری شامل 32 نفر متخصص سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در حوزه حفاظت دیجیتالی که با مدل مرجع نظام اطلاعاتی آرشیوی باز( اُ. ای. آی. اس.) آشنایی دارند، است که از این تعداد 20 نفر حاضر به تکمیل سیاهه شدند. تاکنون الگویی برای مدیریت عکس های دیجیتالی، معاونت اسناد، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران (آرشیو ملی ایران) بر مبنای مدل مرجع اُ. ای. آی. اس. ارائه نشده است. به علاوه با شناسایی عناصر این مدل امکان سنجش میزان اهمیت هر یک از آن ها برای مدیریت سایر منابع دیجیتالی مراکز اطلاع رسانی امکان پذیر است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که مهم ترین عنصر، ایجاد ابرداده توصیفی است. به علاوه عناصر تولید بسته اطلاعاتی آرشیوی، پشتیبان گیری، کنترل دسترسی فیزیکی، تعیین قالب های ذخیره، راهبردهای انتقال و تبدیل ، تعامل وبی کاربر با آرشیو و دسترس پذیر ساختن منابع ونظایر آن از مهم ترین عناصر مورد سنجش هستند. 89 عنصر از 135عنصر موجود در پرسشنامه برای ارائه الگوی پیشنهادی برای مدیریت عکس های دیجیتالی آرشیو ملی ایران ارائه گردیده است.

بررسی میزان دقت در بازیابی تصاویر همراه با متن با شیوه خوشه بندی نتایج جستجو از موتورجستجوی yippy
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1390
  بی بی فاطمه فرخ زاد   منصور تاجداران

روش خوشه بندی نتایج جستجو از روش های موثر در سازماندهی اطلاعات در وب است. در این پژوهش میزان تاثیرگذاری این روش در بازیابی تصاویر مربوط از ابرموتور جستجوی yippy با استفاده از سنجه دقت مورد توجه می باشد. در این آزمون، تعداد 12 پرسش به صورت تصادفی از سایت wordtracker انتخاب شد. پرسش ها در خوشه تصویر ابرموتور yippy جستجو شده و20 نتیجه اول از خوشه اصلی و سه زیرخوشه برای ارزیابی ربط ذخیره گردید. داده ها با استفاده ازفرمول دقت محاسبه شده و در نهایت میانگین دقت برای ابر موتور yippy تعیین گردید. نتایج در سه دسته ساختاری و موضوعی مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها حاکی از آن است که ابرموتور yippy میانگین دقت %19/43 را نشان می دهد. همچنین افزایش تعداد کلمات پرسش سبب افزایش میزان دقت نتایج در خوشه اصلی می شود و این در حالیست که دقت نتایج در زیرخوشه ها با کاهش تعداد کلمات افزایش می یابد. از نظر تحلیل موضوعی پرسش ها بیشترین میزان دقت مربوط به موضوع تکنولوژی است.

امکان سنجی به کارگیری فناوری دی زی (daisy) در کتابخانه ها و مراکز نابینایان شهر تهران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1390
  زهرا آقایی   سعید رضایی شریف آبادی

طبق اصل برابری انسان ها، نابینایان و کم بینایان نیز باید از فرصت های برابر با سایر افراد جامعه بهره مند شوند. در عصر حاضر، برای دسترسی نابینایان به منابع دانش و اطلاعات در عرصه های مختلف آموزشی و پژوهشی، نیاز است تمام ظرفیت هایی که می تواند به آنها در این مسیر یاری رساند، فعال گردد. فناوری ها از جمله ی این ظرفیت ها هستند. از میان فناوری های نوین می توان به فناوری دی زی اشاره کرد. این فناوری بر اساس استاندارد دی زی که استانداردی بین المللی است، ایجاد شد و توسعه یافت. این استاندارد بر روی محتوا و ساختار فایل های مورد نیاز برای تولید کتاب های گویای دیجیتال متمرکز می شود. این پژوهش با هدف بررسی فواید فناوری دی زی و ویژگی های آن، امکان به کارگیری این فناوری را در کتابخانه ها و مراکز نابینایان شهر تهران مورد سنجش قرار می دهد. پژوهشگر در این پژوهش ضمن معرفی فناوری دی زی و ویژگی های آن، به تجربه ی به کارگیری این فناوری در برخی کشورها پرداخته و در ادامه امکان سنجی مورد اشاره را بررسی می نماید. جامعه ی آماری پژوهش، کتابخانه ها و مراکز نابینایان شهر تهران است. پژوهشگر در این پژوهش از روش پیمایشی- توصیفی استفاده نموده و در دو سطح، به کمک مصاحبه و پرسشنامه به گردآوری داده ها پرداخته است. در سطح اول مصاحبه ی آزاد با کارشناسان و در سطح دوم توزیع پرسشنامه در میان کتابداران کتابخانه ها و مراکز نابینایان شهر تهران. پرسشنامه شامل سه بخش مشخصات کلی کتابخانه، میزان آشنایی با فناوری دی زی و موانع به کارگیری فناوری دی زی است. یافته های این پژوهش نشان می دهد عدم آشنایی با فناوری دی زی در سطوح مختلف به ویژه رده های بالای مدیریتی، مانع اولیه در عدم به کارگیری این فناوری است. از دیگر موانع عمده می توان به عدم وجود تشکیلات و سازمان های مردمی که پیگیر چنین مسائلی باشند؛ عدم تخصیص تسهیلات مالی؛ عدم سازگاری نرم افزار دی زی با ویژگی های زبان فارسی اشاره کرد. در متن این پژوهش ضمن بررسی این موانع، راهکارهایی جهت رفع آنها مطرح شده و در پایان پیشنهادهایی برای پژوهش های آینده ارائه گردیده است.

سازماندهی سکه ها و اسکناس ها در موزه ها؛ روش ها و خط مشی توسعه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1390
  سعیده تقی زاده   سعید رضایی شریف آبادی

هدف: هدف این پژوهش بررسی روش های متداول سازماندهی سکه ها و اسکناس ها در موزه ها و پیشنهاد نظام هماهنگ به منظور سازماندهی یکپارچه و مناسب این اشیا در موزه ها است. روش پژوهش: پژوهش حاضر، پژوهشی پیمایشی و توصیفی است. مبانی نظری پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای و جمع آوری داده ها به روش پیمایشی انجام شده است. در این پژوهش 65 موزه دار ایرانی و خارجی در مصاحبه شرکت کردند. با استفاده از روش کتابخانه ای و مصاحبه روش های متداول سازماندهی سکه ها و اسکناس ها در موزه های کشور و خارج کشور مشخص شدند. سپس عناصر، مزایا و معایب سازماندهی های متداول سکه ها و اسکناس ها در موزه ها مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: یافته های پژوهش حاضر نشان دهنده عدم یکپارچگی روش های سازماندهی سکه ها و اسکناس ها در موزه ها است. به طور کلی در سازماندهی سکه ها و اسکناس ها در موزه ها از جنبه شماره دهی، در سطح جهانی روش شماره ثبت و از جنبه نظم حاکم، نظم تسلسل تاریخی بیشتر از سایر روش ها به کار می روند. بحث و نتیجه گیری: با تکیه بر یافته های پژوهش حاضر، نظام هماهنگ به منظور سازماندهی یکپارچه و مناسب سکه ها و اسکناس ها در موزه ها پیشنهاد شد. روش های متداول سازماندهی سکه ها و اسکناس ها در موزه ها به ویژه از جنبه شماره دهی این اشیا، تفاوت بسیاری با نظام هماهنگ پیشنهادی دارند. موزه دار های شرکت کننده در مصاحبه، نظام هماهنگ را مناسب و کاربردی ارزیابی کرده اند.

امکان سنجی خصوصی سازی کتابخانه های عمومی تحت پوشش نهاد کتابخانه های عمومی کشور از دیدگاه مدیران، کارکنان و کاربران کتابخانه ها
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1390
  فاطمه دانشور   منصور تاجداران

چکیده: هدف این پژوهش بررسی امکان سنجی خصوصی سازی کتابخانه های عمومی تحت پوشش نهاد کتابخانه های عمومی کشور می باشد. روش شناسی پژوهش کمّی و روش پژوهش در چارچوب نظری و ادبیات آن، روش مطالعه ی کتابخانه ای می باشد. از 43 کتابخانه ی عمومی تحت پوشش نهاد کتابخانه های عمومی شهر تهران با استفاده از جدول اعداد تصادفی، 37 کتابخانه انتخاب و از 107 نفر از مدیران و کارکنان این کتابخانه ها، در مورد کاربران نیز با مراجعه به جدول اعداد تصادفی، تعداد 337 نفر مورد پرسش قرار گرفته اند. در مجموع مدیران و کارکنان با پدیده خصوصی سازی کتابخانه های عمومی موافقت دارند و در صورت رفع نگرانی هایی هم چون امنیت شغلی و ارتقای تسهیلات برای کارکنان از یک طرف و ایجاد جذابیت برای بخش خصوصی با اِعمال معافیت مالیاتی، اعطای تسهیلات، تعدیل نیرو قبل از خصوصی سازی، آماده سازی بستر ورود تکنولوژی های جدید به کتابخانه ها و ... این عمل (خصوصی سازی کتابخانه ها) امکان پذیر است. از دیدگاه کاربران کتابخانه ها نیز تأثیر خصوصی سازی بر کیفیت خدمات کتابخانه های، تمایل به پرداخت هزینه یا عدم پرداخت هزینه در ازای خدمات کتابخانه ای نظرسنجی به عمل آمد که در مجموع کاربران با پدیده خصوصی سازی کتابخانه های عمومی موافقت دارند و مسئله ی خصوصی سازی قابل انجام است. کلمات کلیدی: خصوصی سازی، کیفیت خدمات، کتابخانه های عمومی، امکان سنجی.

بررسی میزان بهره گیری از استانداردهای ابرداده ای در ذخیره سازی نسخه های خطی موجود در پایگاه های فارسی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1391
  لیلا عربگری   معصومه کربلا آقایی کامران

چکیده نسخه های خطی جزئی از میراث فرهنگی یک جامعه تلقی شده و در اکثر پژوهش ها بخصوص در حوزه علوم انسانی به عنوان منابع دست اول محسوب می شوند. از این رو دیجیتال سازی این نسخه-ها از دو منظر دسترس پذیری و حفاظت، برای محققان و سازمان های مرتبط با نسخه های خطی، حائز اهمیت می باشد. پژوهش حاضر بر آن است تا به بررسی میزان بهره گیری از استانداردهای ابرداده ای در ذخیره-سازی نسخه های خطی موجود در پایگاه های نسخه های خطی فارسی و نوع و فراوانی این استانداردها در فرایند دیجیتال سازی این پایگاه ها بپردازد. جامعه این پژوهش شامل استانداردهای ابرداده ای رکوردهای موجود در پایگاه های نسخه های خطی می-باشد که عبارتند از: استانداردهای ابرداده ای متس، مودس، دابلین کور، تی.ای.آی، پرمیس، میکس و اف.آر.بی.آر. این پژوهش به روش پیمایشی توصیفی و تکنیک دلفی و از طریق سیاهه وارسی، گردآوری شده و با استفاده از آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته ها نشان داد که در پایگاه های نسخه های خطی فارسی، استانداردهای ابرداده ای مِتس، دابلین کور و مودس به ترتیب دارای بیشترین فراوانی بوده است. از میان 3 استاندارد ابرداده ای استفاده شده در پایگاه های نسخه های خطی فارسی، استاندارد ابرداده ای مِتس (mets) با بیشترین فراوانی در این پایگاه ها، به عنوان دومین استاندارد پرکاربرد در کل پایگاه های نسخه های خطی می باشد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که در بخش های مربوط به توصیف و ارائه اطلاعات نسخه ها عدم یک دستی در استفاده از استانداردهای ابرداده ای وجود دارد و این مساله لزوم توجه به یک دستی در توصیف نسخه ها و استفاده از استانداردهای ابرداده ای یک دست و در نهایت وجود سازمانی جهت ارائه خط مشی یکسان در این زمینه را آشکار می نماید. از بین 25 ناحیه مشخص شده برای نسخه های خطی، 15 ناحیه که در تکنیک دلفی امتیاز بالایی دریافت کرده اند، توسط تمامی استانداردهای ابرداده ای پوشش داده می شوند. همچنین برای پوشش 25 ناحیه نسخه های خطی با 118 مولفه، علاوه بر استاندارد تی.ای.آی که برای نسخه های خطی طراحی گردیده و بیشترین میزان پوشش و کاربرد را داشته است؛ استفاده از استانداردهای ابرداده ای به کار رفته در پایگاه های نسخه های خطی در کنار همدیگر، یعنی تی.ای.آی و دابلین کور و همچنین تی.ای.آی و مودس، از نتایج برخواسته از این پژوهش می باشد. دیجیتال سازی نسخه های خطی در مقایسه با سایر منابع کتابخانه ای، هنوز در ابتدای راه بوده و نیازمند تحقیق و پژوهش فراوان می باشد.

کارکردپذیری استاندارد توصیف ودسترسی به منبع(آر.دی.ای.) در کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1391
  مرضیه جهانشاهی   سعید رضایی شریف آبادی

آرشیوها یکی از بخش های مهم فرهنگی هر کشور به شمار می آیند و هویت ملی و تاریخی هر کشور وابسته به آنهاست که اسناد و مدارک تاریخی و فرهنگی باارزش از طریق آنها حفاظت، سازماندهی و بازیابی می شوند. به همین خاطر آرشیویست ها از استاندارد در تنظیم و توصیف منابع آرشیوی بهره می جویند تا با ایجاد هماهنگی، انسجام و یکپارچگی لازم بتوانند تبادل و بازیابی اطلاعات را در بین مخازن آرشیوهای مختلف نه تنها ممکن سازند بلکه تسریع و تسهیل نمایند. در این راستا استاندارد توصیف و دسترسی به منبع(آر.دی.ای.) یکی از استانداردهای نوین در زمینه سازماندهی انواع منابع اطلاعاتی(از جمله کتابخانه، موزه، آرشیو و دیگر مراکزاطلاع رسانی) است که با تغییر رفتار اطلاع یابی کاربران، و فهم و درک آنها از منابع اطلاعاتی قادر به رفع نیاز آنها است. پژوهش حاضر بر آن است تا میزان کارکردپذیری استاندارد توصیف و دسترسی به منبع(آر.دی.ای.) را در کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی بررسی نماید. این پژوهش به روش پیمایش توصیفی انجام گرفته و داده ها از طریق سیاهه وارسی، گردآوری شده است. جامعه این پژوهش شامل 156عنصر کاربرگه فهرست نویسی اسناد تاریخی مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی است که برای دستیابی به اهداف پژوهش، تنها تعداد 56عنصر توصیفی موجود در کاربرگه فهرست نویسی اسناد تاریخی مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی با مشورت و نظرخواهی از متخصصان، مورد توجه بوده و از عناصر تحلیلی(موضوعی) و سیستمی کاربرگه چشم پوشی شده است. در نهایت داده های این پژوهش با استفاده از آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته ها نشان داد که میزان مطابقت کاربرگه فهرست نویسی اسناد تاریخی مجلس شورای اسلامی و عناصر هسته استاندارد توصیف و دسترسی به منبع(آر.دی.ای.)، تنها 22.1% است به بیان دیگر تعداد 27عنصر از کاربرگه مذکور با 122عنصر هسته استاندارد توصیف و دسترسی به منبع(آر.دی.ای.) انطباق دارند. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که کاربرگه فهرست نویسی اسناد تاریخی مجلس شورای اسلامی بیشتر به بحث سیستمی و تحلیلی(موضوعی) توجه داشته و تعداد عناصر توصیفی آن بسیار کمتر است، در واقع استاندارد توصیف و دسترسی به منبع(آر.دی.ای.)، در مقایسه با کاربرگه فهرست نویسی اسناد تاریخی مجلس شورای اسلامی، پوشش بیشتری برای فهرست نویسی توصیفی منابع آرشیوی دارد، و نیز مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی به جهت بهبود توصیف و سازماندهی منابع خود می تواند 49عنصر پیشنهادی را که برگرفته از عناصر هسته استاندارد توصیف و دسترسی به منبع(آر.دی.ای.) است، در کاربرگه خود بگنجاند.

بررسی وضعیت مدیریت دانش سازمان های فرهنگی مطالعه موردی: دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1391
  فروغ محمودی کوهی   سعید رضایی شریف آبادی

هدف این پژوهش بررسی وضعیت مدیریت دانش سازمان دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی است. پس از بررسی مدل های مختلف مدیریت دانش و مقایسه عناصر آنها با یکدیگر چهار عامل تولید و تسخیر دانش، ذخیره و پردازش دانش، اشتراک دانش و بکارگیری دانش برای فرایندها، و برای عامل زیرساخت سه مولفه هدف گذاری، فرهنگ سازمانی و فناوری مورد بررسی قرار گرفت. روش شناسی پژوهش حاضر کمی و در بخش مبانی نظری و پیشینه پژوهش روش مطالعه کتابخانه ای استفاده شده است. در بخش گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها، روش پیمایشی توصیفی و تحلیلی بکار گرفته شده است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته است. معیار سنجش پرسشنامه بر طبق طیف لیکرت در نظر گرفته شد. جامعه آماری متشکل از 200 نفر از کارشناسان و مدیران دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی است که از این تعداد 180 نفر پرسشنامه را تکمیل و عودت دادند. یافته های این پژوهش در قسمت فرایندها، مولفه های تولید و تسخیر دانش با 13 پرسش، اشتراک دانش با 15 پرسش، و بکارگیری دانش با 5 پرسش بر طبق میانگین داده های نهایی کمتر از حد متوسط بدست آمد که این امر نشان دهنده ضعف سازمان در هر یک از مولفه ها است؛ و میانگین داده های نهایی مولفه ذخیره و پردازش دانش با 12 پرسش متوسط بود که این امر حاکی از وضعیت متوسط این مولفه در سازمان است. در قسمت زیرساخت ها، مولفه های هدف گذاری با 10 پرسش و فرهنگ سازمانی با 14 پرسش، میانگین داده های آماری ضعیفی داشتند که حاکی از ضعف اهداف، استراتژی ها و فرهنگ سازمانی مدیریت دانش سازمان مذکور است. تنها مولفه فناوری با 12 پرسش بر اساس میانگین داده های آماری از وضعیت خوبی برخوردار بود. تجزیه و تحلیل یافته ها نشان می دهد که مدیریت دانش در سازمان دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی از وضعیت خوبی برخوردار نیست. در پایان پژوهش برای بهبود وضعیت مدیریت دانش و دستیابی به اهداف سازمان راهکارهای پیشنهادی ارائه گردید.

بررسی معیارهای ارزیابی میراث مستند در برنامه حافظه جهانی یونسکو جهت شناسایی مولفه های موردنظر برای ثبت آثار مستند ایرانی: ارائه یک دستورالعمل پیشنهادی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1391
  شهلا کریمی   منصور تاجداران

میراث مستند بشری، بخش وسیعی از حافظه، میراث و منابع اطلاعاتی هر کشور شمرده می شود. این میراث در حقیقت معرف حافظه جمعی مردم دنیا است و در برقراری ارتباط میان گذشته وحال، وترسیم آینده ازاهمیت حیاتی برخوردار است.این حافظه بسیارحساس وشکننده بوده درپاره ای موارد، درمعرض فراموشی، فرسودگی، غفلت یاسایرعوامل طبیعی و غیر طبیعی قرار گرفته است. یونسکو به عنوان سازمانی بین المللی و پیشقدم در راه حفظ هویت های فرهنگی، برنامه ای با عنوان میراث مستند حافظه جهانی جهت شناسایی، حفظ و معرفی آثار، آغاز نموده و در راستای اهداف خود ثبت جهانی آثار مستند کشورها را در دستور کار خود قرار داده است. هر دو سال یک بار، هر کشور می تواند دو اثر را بر اساس معیارهای معرفی شده از جانب این برنامه برای ثبت در فهرست حافظه جهانی به یونسکو پیشنهاد دهد. کمیته ملی ایران نیز برای امنیت و حفظ این میراث، تدوین دستورالعمل هایی لازم برای انتخاب آثار برتر جهت ثبت در حافظه ملی و حافظه جهانی مطابق با اصول و ضوابط برنامه حافظه جهانی؛ گردآوری اطلاعات مربوط به آثار قابل طرح در این حافظه را مورد توجه قرار داده است اما علی رغم در نظر گرفتن چنین وظایفی، تاکنون این کمیته دستورالعملی مستند در زمینه نحوه شناسایی ویژگی های آثار مستند کشور جهت ثبت ارائه نکرده است؛ با شناسایی مولفه ها و عناصر این معیارها امکان سنجش میزان اهمیت هر یک از آثار برای سایر نهاد های دولتی و غیر دولتی (موزه ها، کتابخانه ها، آرشیوها، مجموعه های شخصی، مراکز اطلاع رسانی) امکان پذیر خواهد بود. هدف از این پژوهش، شناسایی مولفه های تشکیل دهنده 8 معیار مطرح شده از طرف کمیته برنامه حافظه جهانی (iac) برای دو دسته از آثار مستند ایرانی (نسخه های خطی و عکس های تاریخی دوره قاجار) و سنجش میزان اولویت و اهمیت هر یک از آن ها از دیدگاه صاحب نظران و متخصصان این حوزه هاست. این پژوهش به روش سند پژوهی، مصاحبه و با کمک فن دلفی انجام گرفته است. جامعه پژوهش حاضر مولفه های معیارهای ارزیابی دو دسته آثار مستند انتخاب شده می باشند که توسط 20 نفر از متخصصان پاسخ داده شده است. نتایج این پژوهش در دو بخش معیارهای مطلق ونسبی حاصل شد؛ بررسی های این پژوهش نشان می-دهد که مهم ترین توجه در انتخاب آثار مستند، معیارهای مطلق است؛ در زیر مجموعه معیارهای مطلق، در نسخه های خطی برای معیار اصالت 32 مولفه و در عکس های تاریخی 18 مولفه، و برای معیار اهمیت جهانی، منحصربه فرد بودن و غیر قابل جایگزین بودن، 8 مولفه در نسخه های خطی و 5 مولفه در عکس های تاریخی به دست آمد که همگی تأیید شدند. در نهایت 75 مولفه برای ارائه دستورالعمل پیشنهادی جهت انتخاب نسخه های خطی و 50 مولفه برای ارائه دستورالعمل پیشنهادی جهت انتخاب عکس های تاریخی ایران (دوره قاجار) ارائه گردیده است.

کنترل مستند اسامی مشاهیر (امرای کشوری و لشکری) اسناد معاونت اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در دوره قاجار
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1392
  فرزانه خانی کچویی   سعید رضایی شریف آبادی

چکیده: مقدمه: نام ها از جمله نقاط بازیابی تعریف شده در توصیف اسناد هستند. کنترل مستند اسامی مشاهیر اسناد معاونت اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در دوره قاجار موضوع مورد بررسی پژوهش حاضر است. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت و مشکلات موجود در کنترل مستند مشاهیر اسناد آرشیوی و بازنگری شیوه نامه کنترل مستند اسامی رجال و مشاهیر اسناد آرشیو ملی ایران برای امرای کشوری و لشکری در دوره قاجار انجام شد. روش: پژوهش حاضر با استفاده از روش مطالعات کتابخانه ای و دلفی کلاسیک در سه مرحله با ابزار مصاحبه و پرسشنامه اجرا شد. 2 گروه صاحب نظران حوزه کنترل مستند در آرشیو و اسامی امرای لشکری و کشوری(طبق تعریف عملیاتی) آمده در کتاب شرح حال رجال ایران در قرون 12و 13 و 14 هجری نوشته مهدی بامداد جامعه های پژوهش حاضر هستند. داده های بدست آمده در این پژوهش با استفاده از آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: در این پژوهش عناصر کنترل مستند مشاهیر اسناد، میزان موافقت صاحب نظران با اسامی و قوانین کنترل مستند مشاهیر اسناد آرشیو ملی ایران و اولویت ها و قوانین پیشنهادی صاحب نظران مشخص شد. یافته ها نشان می دهد که 71 درصد(10 نفر) اعضای پنل دلفی با نام های مستند شده در بانک مستندات کتابخانه ملی موافق نیستند و اولویت بندی های جدیدی برای قوانین مستند مشاهیر(امرای لشکری و کشوری) اسناد در دوره قاجار پیشنهاد می کنند. نوآوری: در پژوهش حاضر، با توجه به مقایسه وضعیت کنترل مستند مشاهیر اسناد در ایران و سایر کشورها، پیشنهاد می شود تا با استفاده از نظرات کارشناسان تمامی سازمان ها و موسسات آرشیوی کشور، قواعد جدیدی برای کنترل مستند مشاهیر اسناد در آرشیو ملی ایران تدوین گردد و روی نوع استاندارد های مستند سازی و کدگذاری ها، توافق صورت گیرد و راهنمایی برای بارگذاری و تبادل اطلاعات تهیه و در اختیار تمامی سازمان های آرشیوی کشور قرار داده شود. همچنین پیشنهاد می شود با اشتراک اطلاعات تمامی این سازمان ها، پایگاه اطلاعاتی مستند مشاهیر اسناد تحت وب و قابل جستجو ایجاد گردد و برای تبادل اطلاعات با سایر کشورها قراردادهایی منعقد گردد.

ایجاد خدمات مرجع مجازی کودک و نوجوان در پایگاه کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران از دیدگاه کاربران؛ ارائه پیشنهادات
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1392
  حمیده معماری هنجنی   سعید رضایی شریف آبادی

هدف اصلی این پژوهش بررسی ضرورت ایجاد خدمات مرجع مجازی کودک و نوجوان در پایگاه کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران از دیدگاه کاربران کودک و نوجوان عضو این کتابخانه و ارائه پیشنهادات مناسب می باشد. جامعه پژوهش حاضر اعضای پایگاه کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان هستند که تعداد 100 نفر از آن ها به روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در این پژوهش ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه شفاهی محقق ساخته ای است. برطبق یافته های پژوهش کاربران با سایت های مربوط به کودک و نوجوان آشنایی کمی دارند و از موتورهای جستجوی عمومی برای جستجوهای خود استفاده می کنند. هم چنین مشخص شد که با وجود آشنایی کاربران با مفهوم مرجع سنتی، آنها با مفهوم مرجع مجازی و نقش کتابدار در محیط مجازی آشنایی ندارند. فرضیه پژوهش مبنی بر تمایل کودکان هفت تا ده ساله به استفاده از خدمات گفتگوی اینترنتی تصویری و کودکان ده تا چهارده ساله به خدمات گفتگوی اینترنتی تایید شد. بر اساس نتایج پژوهش حاضر ضرورت ایجاد خدمات مرجع مجازی کودک و نوجوان در پایگاه کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان ایران از دیدگاه کاربران کودک و نوجوان، کاملاً احساس می شود. اکثریت کاربران وجود فردی متخصص که در فضای مجازی، به سوالات درسی و غیردرسی آن ها، از طریق گفتگوی اینترنتی، گفتگوی اینترنتی تصویری و پست الکترونیکی پاسخ دهد، را ضروری دانسته-اند؛ و نسبت به ایجاد چنین بخشی در پایگاه کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان بسیار استقبال نشان دادند.

بررسی تطبیقی خدمات دسترسی آنلاین معاونت اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران (آرشیو ملی ایران) با ارائه این نوع خدمات توسط آرشیو ملی سایر کشورها
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1392
  مینا دیدار   منصور تاجداران

پژوهش حاضر به منظور بررسی تطبیقی خدمات دسترسی آنلاین آرشیو ملّی ایران با آرشیو ملی سایر کشورها انجام شده است. هدف از این پژوهش عبارت است از: مشخص نمودن وضعیت آرشیو ملی ایران از نظر ارائه خدمات دسترسی آنلاین در مقایسه با وب سایت های10 آرشیو ملی منتخب عضو شورای جهانی آرشیو (ایکا) شامل: آلمان، استرالیا، اسلوونی، ایرلند، بریتانیا، دانمارک، کانادا، فرانسه، هلند و آمریکا که شامل بررسی آرشیوهای رقمی از لحاظ؛دسترسی و محدودیت های آن، امکانات جستجو، نوع و قالب منابع وامکانات جانبی و همچنین بررسی خدمات مرجع آنلاین در آرشیوهای ملی مورد مطالعه و در نهایت ارائه راهکارها و پیشنهاداتی برای ارتقاء خدمات دسترسی آنلاین در آرشیو ملی ایران است. روش کتابخانه ای و روش پیمایشی تطبیقی دو روش مورد استفاده در این پژوهش می باشد. در ابتدا با استفاده از روش کتابخانه ای به مطالعه پیشینه های پژوهش های انجام شده در زمینه خدمات دسترسی آنلاین در سطوح ملی و بین المللی پرداخته شد. سپس از طریق مطالعه در پیشینه ها و بررسی وب سایتهای آرشیو های ملی در جهان، سیاهه وارسی طراحی گردید و در دو حوزه آرشیو رقمی و خدمات مرجع آنلاین، خدمات دسترسی آنلاین مورد بررسی قرار گرفت و این خدمات با خدمات انجام شده در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران مقایسه شده است. گردآوری داده ها در یک دور? 2 ماهه در آبان و آذر سال 1392 و بر اساس سیاه? وارسی با 32 سوال صورت گرفته است. نتایج حاصل از پژوهش حاضر، بیانگر این است که در 36/36 درصد آرشیوهای ملی که آرشیو ملی ایران نیز جزء آنهاست استفاده از خدمات آرشیو رقمی رایگان و بدون ثبت نام انجام می گیرد؛ ایران جزء 3 آرشیوی بود که از 18 قابلیّت جستجو در آرشیو رقمی بررسی شده در این پژوهش 15 قابلیّت را یعنی 33/83 درصد را دارا بود؛ آرشیو ملی ایران تعداد کمی از اسناد را از طریق آرشیو رقمی در دسترس قرار داده است که ضعف عمده محسوب می گردد؛ قالب pdf در 100 درصد آرشیوها برای نمایش اسناد به کار رفته است و در نهایت مقایس? خدمات مرجع در آرشیو ملی ایران با سایر آرشیوهای ملی نشان دهند? وضعیّت مطلوب این حوزه از خدمات است.

مطالعه تطبیقی استانداردهای فراداده ای اشیای موزه ای و ارائه عناصر فراداده ای موزه ای پیشنهادی در ایران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1392
  طاهره راثی تهرانی   سعید رضایی شریف آبادی

پژوهش حاضر با هدف بررسی استانداردهای فراداده ای موجود در زمینه اشیای موزه ای و ارائه عناصر پیشنهادی جهت استاندارد فراداده‎ای اشیای موزه ای در ایران انجام شد. روش این پژوهش کتابداری تطبیقی با رویکرد کمی است. در این پژوهش با استفاده از مطالعه کتابخانه ای استانداردهای فراداده ای موجود برای اشیای موزه ای شناسایی شد و برای مشخص کردن عناصر مشترک و غیر مشترک آنها، مقایسه تطبیقی انجام گرفت. یافته ها نشان داد که تعداد عناصر غیر مشترک بیشتر از عناصر مشترک است. این عناصر نیز با عناصر به کاررفته در سیستم شبکه جامع اموال فرهنگی تاریخی (جام) نیز تطبیق داده شد. یافته ها این بخش نیز نشان داد که از بین 818 عنصر، تنها 114 عنصر دارای همپوشانی هستند. در مرحله بعدی پژوهش با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، میزان اهمیت عناصر فراداده ای بر اساس طیف لیکرت سنجیده شد. در این مرحله 30 نفر از متخصصان موزه به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند. یافته های پژوهش نشان داد بیش از 70 درصد متخصصان موزه، اهمیت 610 عنصر از مجموع عناصر فراداده ای را بسیار زیاد و زیاد دانسته اند. از این تعداد 98 عنصر در سیستم شبکه جامع اموال فرهنگی تاریخی (جام) استفاده می شود. همچنین 230 عنصر با درصد فراوانی بیش از 80 درصد و میانه 4 تا 5 قرار دارند. از طرفی در عناصر پیشنهادی تنها 16% درصد از مجموع عناصر با عناصر به کاررفته در سیستم جام مشترک است. در پایان نیز، با استفاده از نتایج پرسشنامه، 610 عنصر فراداده ای از مجموع عناصر فراداده ای براساس نظر متخصصان برای سازماندهی اطلاعات اشیای موزه ای ارائه شد.

نقش شبکه های اجتماعی در حمایت از فعالیت های انجمن های علمی کتابداری و اطلاع رسانی
پایان نامه دانشگاه الزهراء علیها السلام - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1393
  شهلا لطفی   سعید رضایی شریف آبادی

گسترش فناوری اطلاعات راه حل هایی را در جهت رفع مشکل تولید فراوان اطلاعات و دسترسی به آن ها در اختیار قرار داده است و این جایی است که پای شبکه های اجتماعی به میان کشیده می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان بهره مندی انجمن های علمی کتابداری و اطلاع رسانی از شبکه های اجتماعی صورت گرفته است. این پژوهش با رویکرد پیمایشی – توصیفی انجام گرفته است. جامعه این پژوهش انجمن های علمی کتابداری و اطلاع رسانی در سطح بین المللی بودند که از شبکه ی اجتماعی پرکاربر فیس بوک استفاده کرده اند. ابزار گردآوری داده ها شامل سیاهه وارسی و پرسشنامه می باشد. در مرحله اول سیاهه وارسی به منظور بررسی دقیق فعالیت انجمن های علمی کتابداری و اطلاع رسانی کشورهای مذکور بر روی شبکه ی اجتماعی فیس بوک، ساخته شد. پس از نهایی شدن این سیاهه، در مرحله بعدی پرسشنامه ای تدوین شد و از طریق پست الکترونیک به اعضای هیأت مدیره انجمن های علمی کتابداری و اطلاع رسانی فعال و به روز ایران و شاخه های استانی فرستاده و نظرات آن ها درباره ی میزان تأثیر ارائه فعالیت ها توسط انجمن علمی کتابداری و اطلاع رسانی ایران بر روی شبکه ی اجتماعی فیس بوک، سنجیده شد و از بین 60 نفر اعضای هیأت مدیره ی انجمن های علمی کتابداری و اطلاع رسانی مذکور، 45 نفر به پرسشنامه ی پژوهش پاسخ دادند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که انجمن های علمی کتابداری و اطلاع رسانی کشورهای ایرلند با میانگین (27/0)، کانادا با میانگین (26/0) و آفریقای جنوبی با میانگین (25/0) بیشترین فعالیت را بر روی شبکه اجتماعی فیس بوک داشتند. اطلاع رسانی برگزاری کنفرانس ها (75%)، انتشار اخبار جدید کتابداری (70%)، ارائه آگهی های تبریک به مناسبت های مختلف به افراد برجسته کتابداری (60%) و ارائه اطلاع رسانی برگزاری کارگاه های آموزشی (50%) بیشترین فعالیت های ارائه شده توسط انجمن های علمی کتابداری و اطلاع رسانی کشورهای مورد مطالعه بود. در کل، میزان حضور انجمن های علمی کتابداری و اطلاع رسانی رضایت بخش بود و جای خود را در میان جامعه مورد مطالعه به خوبی باز کرده اند. همچنین نتایج حاصل از پرسشنامه پژوهش نشان می دهد که همه ی فعالیت ها تأثیر قابل ملاحظه ای بر کاربرد شبکه ی اجتماعی فیس بوک در انجمن ها خواهند داشت. توجه بیشتر دست اندرکاران و سیاستگذاران امر، جهت تسهیل دسترسی به شبکه های اجتماعی می تواند بر موفقیت انجمن علمی کتابداری و اطلاع رسانی ایران در رسیدن به اهداف و مأموریت های خود کمک کند.

بررسی میزان تطابق استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر. دی. ای.) با عناصر کاربرگه‏های توصیف تابلو‏های نقاشی موزه‏های شهر تهران
پایان نامه دانشگاه الزهراء علیها السلام - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1393
  سمانه علیزاده   معصومه کربلایی کامران

هدف: پژوهش حاضر تعیین میزان کارکرد‏پذیری استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر. دی. ای.) در تابلو‏های نقاشی موزه‏های شهر تهران است. روش/رویکرد پژوهش: پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی است و روش گردآوری داده‏ها توصیفی- پیمایشی و با استفاده از تکنیک دلفی انجام شده است. داده‏ها بوسیله سیاهه‏ی وارسی گردآوری شده است. جامعه‏ی این پژوهش عناصر کاربرگه‏های فهرست‏نویسی تابلوهای نقاشی موزه‏های شهر تهران (هر موزه دارای عناصر متفاوت) است. موزه‏ها‏ی جامعه پژوهش شامل: موزه هنرهای ملی ایران، کتابخانه و موزه ملی ملک، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، کاخ موزه گلستان، کاخ موزه سعدآباد، کاخ موزه نیاوران، موزه رضا عباسی و موزه هنرهای معاصر است. داده‏های پژوهش با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی، درصد‏فراوانی و میانگین) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته‏های پژوهش: ‏یافته‏ها نشان داد که میزان مطابقت کاربرگه‏های فهرست‏نویسی تابلو‏های نقاشی موزه‏های جامعه پژوهش با استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر. دی. ای.) به ترتیب کاخ موزه گلستان (40%)، کتابخانه و موزه ملی ملک (42/31%)، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی (71/25%)، موزه هنر‏های ملی ایران (71/25%)، موزه رضا عباسی (85/22%)، کاخ موزه نیاوران (85/22)، موزه هنر‏های زیبا (20%)، موزه هنر‏های معاصر (14/17%) بود. نتیجه‏گیری: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر. دی. ای.) در مقایسه با کاربرگه‏های فهرست‏نویسی تابلو‏های نقاشی موزه‏های شهر تهران پوشش جامع‏تری برای فهرست‏نویسی توصیفی تابلو‏های نقاشی داشت. همچنین موزه‏های جامعه پژوهش می‏توانند به جهت بهبود و هماهنگی توصیف و سازماندهی کنونی تابلو‏های نقاشی 51 عنصر پیشنهادی را که برگرفته از عناصر استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر. دی. ای.) و پیشنهاد پژوهشگر است، در کاربرگه خود بگنجانند. واژگان کلیدی: استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر. دی. ای.)، موزه‏های شهر تهران، تابلو‏های نقاشی،تنظیم و توصیف، فهرست‏نویسی

بررسی استانداردهای فراداده ای عکس و تعیین عناصر فراداده ای مناسب برای آرشیو عکس خبری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1393
  فائزه بهزادی   سعید رضایی شریف آبادی

عکس در زمره مهم ترین اسناد تصویری و یکی از مهم تری منابع اطلاع رسانی در آرشیوها است. آرشیویست ها با سازماندهی این اسناد و بهره گیری از استانداردها می کوشند تا با ایجاد هماهنگی، انسجام و یکپارچگی لازم برای تبادل و بازیابی اطلاعات را در بین مخازن آرشیوهای مختلف ایجاد نمایند. هدف از انجام این پژوهش، بررسی عناصر استانداردهای فراداده ای عکس های خبری و تعیین عناصر فراداده ای مناسب برای آرشیوهای خبری ایران است. پژوهش حاضربه روش مطالعه تطبیقی و پیمایشی توصیفی انجام گرفته و ابزار گردآوری داده ها سیاهه واررسی است. با استفاده از مطالعه منابع 6 استاندارد فراداده ای عکس شناسایی شد و برای مشخص کردن عناصر مشترک و پرکاربرد استانداردهای فراداده ای مطالعه تطبیقی انجام گرفت. یافته ها نشان داد استاندارد iptc و nisoz39.87 به علت بیشترین پوشش عناصر فراداده ای عکس دو استاندارد مناسب برای آرشیو عکس خبری است. در مرحله بعد ، سیاهه وارسی بر اساس این دو استاندارد طراحی شد و میزان اهمیت عناصر فراداده ای برای حضور در آرشیو عکس سنجیده شد. در این مرحله 25 نفر از متخصصان آرشیو عکس خبری اهمیت 54 درصد عناصرiptc و42/28 در صد عناصر nisoz30 را بسیار زیاد و زیاد دانسته اند. در پایان با استفاده از نتایج سیاهه وارسی، 65 عنصر فراداده ای از مجموع 165عنصر فراداده ای براساس نظر متخصصان برای سازماندهی اطلاعات عکس های خبری ارائه شده است.

مطالعه وضعیت کدگذاری اسناد نوشتاری (متنی کاغذی) موجود در معاونت اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (آرشیو ملی ایران) و ارائه راهکارهایی جهت بهبود وضعیت کنونی
پایان نامه دانشگاه الزهراء علیها السلام - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1393
  ملیحه غفوری   سعید رضایی شریف آبادی

چکیده پژوهش حاضر به منظور مطالعه وضعیت کدگذاری اسناد در آرشیو ملی ایران انجام شد. این پژوهش با رویکرد ترکیبی و در دو بخش کمی و کیفی انجام شد. روش گردآوری داده ها در بخش کمی، پرسشنامه محقق ساخته و در بخش کیفی مصاحبه ساختاریافته؛ روش سازماندهی و تحلیل داده ها در بخش کمی، آمار توصیفی و در بخش کیفی، مقوله بندی و تحلیل محتوا است. جامعه پژوهش شامل 17 نفر از کارشناسان تنظیم و توصیف آرشیوی بودند که از نزدیک با فعالیت های آرشیو ملی ایران آشنایی داشتند. یافته های بخش کمی پژوهش نشان داد که کمتر از نیمی از کارشناسان شرکت کننده در پرسشنامه، به میزان خیلی زیاد معتقدند که باید نظام کدگذاری کارآمدتری جایگزین نظام کدگذاری فعلی در آرشیو ملی ایران شود و بیشتر از نیمی از پاسخ دهندگان، به میزان زیادی معتقدند که نظام کدگذاری فعلی اسناد آرشیو ملی ایران، یک شیوه و الگوی خوب برای کدگذاری اسناد آرشیو ملی ایران می باشد. یافته های بخش کیفی پژوهش نشان داد شماره های متنوعی برای بازیابی اسناد مورد استفاده قرار می گیرند و نظام کدگذاری کنونی دارای مشکلات نسبتاً زیادی است. بیشتر مصاحبه شوندگان معتقدند که بین عناصر شماره بازیابی، هماهنگی لازم وجود دارد و بهتر است که کدگذاری، در سطح تک تک اقلام صورت گیرد. با توجه به تنوع یافته های پژوهش، در پایان پیشنهاداتی برای بهتر شدن وضعیت کدگذاری ارائه شد.

بررسی عوامل موثر بر پذیرش نظام آرشیو رقمی فیلم توسط برنامه سازان شبکه سحر (برون مرزی) سیمای جمهوری اسلامی ایران
پایان نامه دانشگاه الزهراء علیها السلام - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1393
  حمیده علی مردانی   سعید رضایی شریف آبادی

هدف اصلی از این پژوهش، شناسایی عوامل موثر بر پذیرش نظام آرشیو رقمی فیلم توسط برنامهسازان شبکه سحر سیمای جمهوری اسلامی ایران در چارچوب مدل پذیرش فناوری است. عوامل سازنده "مدل پذیرش فناوری" در این پژوهش شامل مولفههای برداشت ذهنی از آسانی استفاده، برداشت ذهنی از مفید بودن، نگرش نسبت به استفاده و تصمیم به استفاده هستند که بر استفاده واقعی از نظام آرشیو رقمی فیلم تأثیر میگذارند. روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه است. جامعه آماری این پژوهش را 54 نفر از برنامهسازان شبکه سحر تشکیل دادهاند. برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزار spss استفاده شد. برای بررسی مشخصات جمعیتشناختی جامعهی پژوهش و متغیرهای آن از آمار توصیفی استفاده شد. همچنین به منظور آزمون فرضیه های پژوهش از ضریب همبستگی اسپیرمن و بررسی موثرترین عوامل تأثیرگذار بر پذیرش فناوری از دیدگاه برنامهسازان بر اساس مدل پذیرش فناوری از طریق تحلیل مسیر به دست آمد. نتایج به دست آمده نشان میدهد که میزان پذیرش نظام آرشیو رقمی فیلم در بین برنامه-سازان شبکه سحر زیاد (24/4)است. مهمترین متغیرهای تأثیرگذار بر متغیر وابسته استفاده واقعی از نظام آرشیو رقمی فیلم از دیدگاه برنامهسازان به ترتیب: برداشت ذهنی از آسانی استفاده(666/0)، نگرش نسبت به استفاده(665/0)، برداشت ذهنی از مفید بودن(599/0) و تصمیم به استفاده(133/0) هستند. همچنین با توجه به تأیید فرضیههای پژوهش، همهی متغیرهای مستقل این پژوهش در چارچوب "مدل پذیرش فناوری" بر استفاده از نظام آرشیو رقمی فیلم تأثیر می گذارند. در نهایت با توجه به نظر برنامهسازان، برای دلایل عدم پذیرش نظام آرشیو رقمی فیلم، راهکارهایی برای افزایش سرعت پذیرش نظام آرشیو رقمی فیلم ارائه شده است.

بررسی وضعیت خدمات کتابخانه ای در مدارس هوشمند شهر تهران
پایان نامه دانشگاه الزهراء علیها السلام - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1393
  مهناز محمدابراهیم   حسن کیانی خوزستانی

پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت خدمات کتابخانه¬ای در مدارس هوشمند شهر تهران به روش پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری شامل 177 نفر از مدیران، معلمان، کارشناسان فناوری اطلاعات (هوشمندسازی) و کتابداران شاغل در 22 مدرسه هوشمند شهر تهران می¬باشند. برای گردآوری داده¬ها از دو پرسشنامه محقق ساخته و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی شامل فراوانی، درصد فراوانی و میانگین و آمار تحلیلی شامل آزمون مقایسه میانگین دو نمونه وابسته (آزمون (t استفاده گردید. یافته¬های پژوهش نشان می¬دهد بر اساس نگرش مدیران، معلمان، کارشناسان فناوری اطلاعات (هوشمندسازی) خدمات مرجع و خدمات جانبی در حد نیاز کاربران تامین شده ولی بین خدمات امانت، خدمات رایانه¬ای و خدمات ویژه مدارس هوشمند موجود و مورد نیاز اختلاف معناداری وجود دارد. همچنین بر اساس نگرش کتابداران فقط خدمات جانبی در حد نیاز کاربران تامین شده است و در مورد سایر خدمات بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب اختلاف معناداری وجود دارد. ضمن آنکه بر اساس نگرش مدیران، معلمان، کارشناسان فناوری اطلاعات (هوشمندسازی) فقط کتاب¬های آموزشی و کمک آموزشی در حد نیاز کاربران تامین شده و در مورد کتاب¬های مرجع، کتاب¬های مرتبط با مطالعه آزاد و سرگرمی، نشریات ادواری و مواد سمعی، بصری و رایانه¬ای موجود و مورد نیاز اختلاف معناداری وجود دارد. همچنین بر اساس نگرش کتابداران کتاب¬های آموزشی و کمک آموزشی و کتاب¬های مرجع و مواد سمعی، بصری و رایانه¬ای در حد نیاز کاربران تامین شده و در مورد سایر خدمات بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب اختلاف معناداری وجود دارد. نتایج نشان می¬دهد که بین خدمات و منابع مورد نیاز مدارس هوشمند و خدمات و منابع در دسترس در کتابخانه¬های مورد مطالعه تفاوت وجود دارد و این اختلاف¬ها در خدمات الکترونیکی بیشتر می¬باشد. در پایان پژوهش جهت بهبود وضعیت خدمات کتابخانه¬های مدارس هوشمند پیشنهاداتی ارائه گردیده است.

نیازسنجی و امکان سنجی یادگیری الکترونیکی دروس مقطع کارشناسی ارشد رشته علم اطلاعات و دانش شناسی گرایش مدیریت اطلاعات: دیدگاه دانشجویان علم اطلاعات و دانش شناسی و استادان رشته
پایان نامه دانشگاه الزهراء علیها السلام - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1393
  نائیری بالایانس هارطون   امیر غائبی

هدف پژوهش حاضر، امکان سنجی و نیازسنجی یادگیری الکترونیکی دروس مقطع کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی گرایش مدیریت اطلاعات است. جامعه پژوهش استادان و دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه های دولتی شهر تهران هستند. میزان امکانات دانشجویان و مهارت های استادان و نظرات کلی جامعه پژوهش درمورد مزایا و محدویت های این نوع یادگیری ارزیابی شده اند و برای یکایک دروس شیوه های مختلف یادگیری الکترونیکی سنجیده شده اند تا شیوه مناسب از نظر استادان و دانشجویان شناخته شوند. استادان و دانشجویان هر دو ضرورت برگزاری دوره های یادگیری الکترونیکی را در دانشگاه خود در حد بالایی ارزیابی می کنند، پس پیشنهاد می شود تا دانشگاه های دولتی شهر تهران در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی اقدام به ارائه آزمایشی تمام الکترونیکی یا مجازی دروس بنمایند.

بررسی مقایسه ای تاثیر کتابخانه و اینترنت بر میزان تولیدات علمی اعضای هیئت علمی دانشگاه ها مطالعه موردی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزاد شهر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید بهشتی - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1389
  حمید امیرکلالی   سعید رضایی شریف آبادی

چکیده ندارد.

سنجش قابلیتهای پورتالهای سازمان دولتی ایران و تحلیل پیوندهای آنها
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1387
  پریسا نیکوکار   امیر غایبی

چکیده ندارد.

بررسی استفاده بهینه از فناوری اطلاعات توسط رزیدنت ها در مراکز آموزشی - درمانی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی - درمانی ایران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1387
  سمیه تمجید   سعید رضایی شریف آبادی

چکیده ندارد.

سنجش عناصر پورتال های دانش در پورتال های دانشگاهی و ارائه الگوی مناسب
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1387
  فاطمه ذاکری فرد   سعید رضایی شریف آبادی

چکیده ندارد.

تحلیل محتوای مقاله های فصلنامه گنجینه اسناد
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید بهشتی - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1388
  سمیه فرقدان   سعید رضایی شریف آبادی

چکیده ندارد.

رابطه سبک شناختی و قابلیت اطلاعاتی دانش کاران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1387
  الهه ملکی   سعید رضایی شریف آبادی

هدف این پژوهش بررسی قابلیت اطلاعاتی دانش کاران با توجه به سبک شناختی آنها است. برای این منظور، دو سبک شناختی «نیاز به شناخت» و «نیاز به ساختار» و همچنین «قابلیت اطلاعاتی» افراد، مورد بررسی قرار گرفته اند. در این تحقیق، با استناد به مدل هوانگ، قابلیت اطلاعاتی 100 نفر از دانش کاران، در پژوهشکده شیمی و مهندسی شیمی ایران، با توجه به سبک شناختی و نیز ویژگی های جمعیت شناختی آنها، مطالعه شد. برای این منظور میزان همبستگی و همچنین معنی داری ضریب همبستگی بین شاخصهای قابلیت اطلاعاتی و شاخص های سبک شناختی محاسبه شده اند. همبستگی بین شاخصهای قابلیت اطلاعاتی با نیاز به شناخت مثبت و از لحاظ آماری معنی دار است و رابطه مستقیمی بین این متغیرها با شاخص نیاز به شناخت وجود دارد. از طرفی میزان همبستگی بین شاخص های قابلیت اطلاعاتی با نیاز به ساختار در هیچ موردی معنی دار نیست و نمی توان رابطه ای بین این متغیرها با یکدیگر متصور شد.

بررسی ویژگی های محتوایی وب سایتهای آرشیوهای ملّی جهان و نظرات صاحب نظران آرشیو در ایران به منظور ارائه ی الگوی بهینه ی وب سایت آرشیو ملّی جمهوری اسلامی ایران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1387
  معصومه دالوند   عبدالحسین فرج پهلو

در چند سال أخیر که اینترنت و وب جهانگستر به عنوان وسیله ای برای دسترس پذیرساختن اطّلاعات برای همگان مورد استفاده قرار گرفته است، مراکز اطّلاع رسانی از جمله آرشیوهای ملّی با ایجاد وب سایتهای خود سعی دارند موجودی، خدمات، و منابع خود را دسترس پذیر سازند. ولی به دلیل عدم یکدستی، بسیاری از این وب سایتها از طراحی محتوایی متفاوتی برخوردارند که این عدم یکدستی می تواند منجر به عدم ارائه خدمات مطلوب از سوی این مراکز شود. این امر در مورد آرشیو ملّی ایران و وب سایت آن نیز صادق است. از آنجاییکه لازم است وب سایت آرشیو ملّی جمهوری اسلامی ایران هم به عنوان یک عامل ارتباطی با مخاطبینش، و هم برای معرفی خدمات آن نقشی اصولی داشته باشد. لذا، در این راستا، هدف پژوهش حاضر، تعیین ویژگیهای محتوایی مهم به منظور ارائه الگویی بهینه برای وب سایت آرشیو ملّی جمهوری اسلامی ایران می باشد. برای انجام این پژوهش ابتدا 63 وب سایت انگلیسی زبان بارگذاری شده و مورد تحلیل محتوایی و ساختاری قرار گرفت که در نتیج? آن 81 ویژگی محتوایی و 13 ویژگی ساختاری استخراج گردید. با در نظر گرفتن حد نصاب بسامد 10 به عنوان حداقل معیار پذیرش برای هم? ویژگیها، 40 ویژگی محتوایی و 10 ویژگی ساختاری پربسامد شناخته شدند. تمامی ویژگیهای پذیرفته شده در تهیّه یک سیاهه وارسی استفاده شدند. این سیاهه در اختیار 160 صاحبنظر ایرانی قرار داده شد تا آنها نظر خود را در رابطه با وجود هر یک از ویژگیها ابراز دارند. شرط پذیرش ویژگیها براین قرار گرفت که جمع درصد فراوانی گزینه های "زیاد" و "خیلی زیاد" آنها 60% به بالا باشد. با در نظر گرفتن این شرط 36 ویژگی محتوایی و 7 ویژگی ساختاری از نظر پاسخگویان مهم شناخته شدند. نتایج انجام آزمون خی برای بررسی معنی دار بودن تفاوت نظرات و میزان فعالیت آرشیوی پاسخگویان، نشان داد که تنها در 6 ویژگی محتوایی تفاوت معنی دار بوده است. با شناسایی ویژگیهای مهم، طراحی الگوی پیشنهادی برای وب سایت آرشیو ملّی جمهوری اسلامی ایران انجام شد

بررسی ویژگی های رابط کاربر کتابخانه دیجیتالی بین المللی کودکان از دیدگاه کاربران ایرانی و ارائه الگوی پیشنهادی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1388
  زهره حسن پورموینی   سعید رضایی شریف آبادی

این پژوهش درک کودکان ایرانی از معنای نشانه های مفهومی و علائم ناوبری موجود در رابط کاربر کتابخانه دیجیتالی بین المللی کودکان را به منظور سنجش میزان مناسب بودن یا نبودن رابط کاربر کتابخانه جهت استفاده کودکان ایرانی، مورد بررسی قرار می دهد. از دیگر مواردی که این پژوهش به آن می پردازد این مسئله است که به چه میزان رابط کاربر فارسی این کتابخانه باعث تسهیل درک کودکان ایرانی از معنای نشانه های مفهومی موجود در رابط کاربر می شود. هدف پژوهش این است که با استفاده از نتایج حاصل از این بررسی رابط کاربرهایی مناسب جهت کودکان ایرانی، با توجه به تفاوت های فرهنگی و زبانی آنها طراحی گردد. همچنین نتایج این پژوهش می تواند جهت اصلاح رابط کاربر کتابخانه دیجیتالی بین المللی کودکان به کار گرفته شود. این پژوهش از بعد هدف کاربردی است. روش پژوهش کیفی می باشد و از روش کمی برای پاسخ به سوال های پژوهش کمک گرفته شده است. در این پژوهش برای گردآوری اطلاعات از دو ابزار پرسشنامه و مصاحبه استفاده گردیده است. جامعه مورد مطالعه شامل 20 کودک بود که به طور مساوی از بین دو جنس دختر و پسر انتخاب شدند. کودکان مورد مطالعه بر اساس گروه بندی سنی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان انتخاب شدندکه شامل کودکان سنین 7 تا 11 سال بودند. معیار مورد استفاده در این پژوهش بیان می دارد که اگر 95% تا 100% از کودکان معنای یک نشانه را دریافتند نشانه بسیار مناسب ، 90% تا 94 % کما بیش مناسب ، 85% تا 89% درصد نشانه مناسب (متوسط) ارزیابی می شود و اگر 84% درصد یا کمتر معنای یک نشانه را به درستی و یا نادرستی دریافتند نشانه نامناسب ارزیابی می شود. نتایج پژوهش نشان داد به طور میانگین 3/12 درصد از جامعه پژوهش درک درستی از معنای علائم و نشانه های موجود در رابط کاربر انگلیسی کتابخانه دیجیتالی بین المللی کودکان داشته اند. با تطابق نتایج بدست آمده با معیار مورد استفاده در پژوهش تمامی نشانه های مفهومی موجود در رابط کاربر انگلیسی کتابخانه دیجیتالی برای استفاده کودکان ایرانی نا مناسب ارزیابی گردید. به طور میانگین 2 /29 درصد از کودکان درک درستی از علائم ناوبری داشتند و بنابر این بر اساس تطابق با معیار مورد استفاده در پژوهش هیچ کدام از علائم ناوبری مناسب ارزیابی نگردید و بنابراین نمی توانداز ناوبری کودکان ایرانی در سایت پشتیبانی کند. نتایج پژوهش نشان داد که رابط کاربر فارسی باعث تسهیل درک کودکان از معنی نشانه های مفهومی موجود در رابط کاربر کتابخانه دیجیتالی کودکان شده است. در انتها نیز الگویی پیشنهادی جهت اصلاح رابط کاربر و پیشنهادهایی جهت پژوهش حاضر و پژوهش های آینده ارائه گردیده است .

بررسی نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان عشایر کوچنده ایل قشقایی استان فارس، طایفه عمله، تیره صفی خانی : ارائه الگویی جهت تامین خدمات کتابخانه ای
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1388
  هاجر صالحی ده پادکانی   رویا برادر

هدف از این پژوهش بررسی نیازهای اطلاعاتی دانش آموزان عشایر کوچنده و ارائه الگویی جهت تامین خدمات کتابخانه ای به منظور پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی این جامعه است. جامعه آماری این پژوهش شامل 60 نفر از دانش آموزان عشایر کوچنده ایل قشقایی استان فارس، طایفه عمله، تیره صفی خانی از دبیرستان دخترانه شبانه روزی مالک اشتر و آموزشگاه پسرانه شبانه روزی شهید بهشتی می باشند. ابزار اندازه گیری در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است که شامل 14 سوال بسته می باشد و در بین کل جامعه آماری توزیع شد. روش آماری در این پژوهش شامل آمار توصیفی(جدول و نمودار توزیع فراوانی) است.اکثریت دانش آموزان اظهار داشته اند که نیاز به مطالب و موضوعات غیر درسی دارند و از میان مطالب و موضوعات غیر درسی، موضوعات فرهنگی و ورزشی را بیشتر از همه مورد نیاز می دانند. در نهایت با توجه به نیازهای اطلاعاتی بیان شده و وسائل و تجهیزات موجود برای دسترسی به اطلاعات به ارائه الگویی جهت تامین خدمات کتابخانه ای برای دانش آموزان مورد مطالعه پرداخته شده است.

بررسی وضعیت دیداری و شنیداری کتابخانه مرکزی دانشگاههای دولتی ایران و ارائه طرح پیشنهادی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1380
  مرضیه توکلی   سعید رضایی شریف آبادی

کتابخانه مرکزی دانشگاه، به عنوان عنصری آموزشی پژوهشی، نقش بسیار حیاتی و اساسی را در کیفیت آموزش و پژوهش در دانشگاهها دارا می باشد.ورود انواع منابع اطلاعات در شکلهای مختلف به کتابخانه های دانشگاهی، از جمله مواد دیداری شنیداری و چند رسانه ایها، با توجه به ویژگیها و نقش بسیار موثر آنها در امر یادگیری، آموزش، پژوهش و نمایان ساختن واقعیات، منجر جذابیت خاص برای کاربران و تغییر در کیفیت خدمات کتابخانه ها شده است.پژوهش حاضر به بررسی وضعیت موجود مواد دیداری و شنیداری در کتابخانه های مرکزی دانشگاههای دولتی ایران پرداخته است.روش پژوهش پیمایشی از نوع توصیفی است و به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده است. مواد دیداری شنیداری مورد بررسی در این پژوهش شامل (فیلم، نوارهای صوتی تصویری و دیسکهای نوری صوتی و تصویری) می باشد.از میان جامعه آماری (59 دانشگاه) تنها 05/19% (8 دانشگاه) کتابخانه مرکزی آنها دارای واحد دیداری و شنیداری بودند که پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات از جنبه های مورد بررسی پژوهش شامل مجموعه سازی، سازماندهی، حفظ و نگهداری، فضا، تجهیزات و منابع و ارائه خدمات، پژوهشگر به این نتیجه رسید که مواد دیداری شنیداری هنوز جایگاه خود را در کتابخانه ها و دانشگاههای ایران پیدا نکرده اند. کمبود بودجه، فضا، مواد، تجهیزات، نیروی انسانی متخصص، عدم آشنایی و کم توجهی مسئولین به ضرورت وجود و به کارگیری مواد دیداری شنیداری، فقدان فهرستگان دیداری شنیداری، فقدان انجمن کتابداران دیداری شنیداری و عدم مرکز تولید کننده و سرویس دهنده مواد دیداری شنیداری در سطح آموزش عالی، حرف اول را در مشکلات واحدهای دیداری شنیداری کتابخانه های ایران می زنند.پژوهش حاضر با در نظر گرفتن رفع نیاز اطلاعاتی کاربر نهایی با سرعت و سهولت و در حداقل زمان و کمک به کتابداران در ارائه، حفظ و نگهداری و سازماندهی مواد دیداری شنیداری و چند رسانه ایها، بکارگیری فهرستهای کامپیوتری را با توجه به قابلیتهای فراوانی که دارند، به کتابداران دیداری شنیداری در کتابخانه های دانشگاهی پیشنهاد نموده است.در این راستا به منظرو استفاده بهینه از فهرستهای کامپیوتری در زمینه مواد دیداری شنیداری و چند رسانه ایها پیشنهاد شده است، کتابداران به اضافه نمودن یا غنی سازی پیشینه های زیر در کنار پیشینه های کتابشناختی موجود در فهرستهای کامپیوتری اقدام نمائید.خلاصه، توصیفگرها، اتصال صوت یا تصویر به رکوردهای متنی و فیلد 856 مارک.در انتها همچنین پیشنهاداتی کاربردی حهت حفظ و نگهداری منابع مغناطیسی و دیجیتالی به کتابداران و کاربران شده است.بدون شک وجود مجموعه پژوهشی غنی و مناسب در کتابخانه دانشگاهی شهرت و اعتبار دانشگاه مادررا به عنوان مرکز علمی آموزشی معتبر افزایش می دهد.

طراحی صفحات وب دانشگاهی (از دیدگاه گرافیک)
پایان نامه 0 1380
  هیدا بهزادی   سعید رضایی

پایان نامه حاضر مروری بر آشنایی با رسانه جذاب و همه گیر اینترنت، امکانات این رسانه برای عموم مردم و جایگاه طراحان گرافیک در این رسانه است. طراحی برای اینترنت عرصه جدید کاری برای طراحان گرافیک بوده و اهمیت حضور طراحان گرافیک در این رساله بسیار محسوس است. با مراجعه ای گذرا به صفحات وب موجود بر روی اینترنت و مقایسه هر یک با دیگری، حتی افراد غیر حرفه ای نیز متوجه می شوند که شکل ظاهری برخی صفحات توسط یک طراح گرافیست و به صورت هدفمند طراحی شده است. در مقابل کسانی هستند که صفحاتی غیر حرفه ای بر روی اینترنت قرار داده اند. نتیجه وجود چنین صفحاتی از دست دادن کاربران و عدم مراجعه کاربران به این گونه صفحات خواهد بود. در این پایان نامه با استفاده از منابع موجود بر روی خود اینترنت، قوانین راهبری کاربرها، طراحی واسط کاربر، طراحی اجزای داخلی صفحه و فن آوری اینترنت تا حد امکان معرفی شده است. یک طراح گرافیک با قابلیت متوسط در عرصه رسانه های چاپی، با حضور خود در یک گروه برنامه نویس کامپیوتر، می تواند به مقدار زیادی وضعیت ظاهری صفحات وب را بهبود بخشد و به علت دانستن قوانین ارتباط تصویری صفحات را از خطر کنار گذاشته شدن نجات دهد. شرط اصلی این همکاری و همراهی، در درجه اول آگاهی طراحان گرافیک از قوانین مربوط به طراحی برای وب و در درجات بعدی پذیرش جامعه کامپیوتری و آگاهی آنها از اهمیت حضور طراحان گرافیک در گروه طراحی وب می باشد.