بتول علی نژاد
دانشیار گروه زبان‌شناسی دانشگاه اصفهان
[ 1 ] - بهنجارسازی فضای واکهای زبان فارسی
ترسیم واکه‌ها در فضای F1*F2 نه تنها از نظر صوت‌شناختی تولیدی بلکه از نظر رویکردهای ادراکی نیز از اصلی‌ترین ابعاد در بیان کیفیت واکهای محسوب می‌شوند. در ترسیم فضای واکهای مشکل اصلی‌ای که اکثر محققان با آن روبرو هستند این است که ارزش‌های سازه‌های اندازه‌گیری‌شده برای یک واکه یکسان تولید‌شده توسط افراد مختلف، متفاوت است. جهت حذف تنوعات سازه‌ای ناشی از منابع ایجاد تغییر در سازهها همچون تفاوت‌ه...
[ 2 ] - بررسی فرایند قلب و اصل مرز اجباری در زبان فارسی براساس واج‌شناسی غیرخطی
فرایند قلب، فرایندی است که در آن توالی واج‌ها به دلایل متفاوتی جابه‌جا می‌شود. هدف این مقاله بررسی انگیزه اعمال فرایند قلب است و نشان میدهد که برخلاف آنچه تا به‌حال ثابت شده است اصل توالی رسایی در همه موارد انگیزه اعمال فرایند قلب نیست. تحلیل داده‌ها در چارچوب نظریه‌ی خودواحد و نظریه بهینگی نشان میدهد که اصل جذب و اصل مرز اجباری فرایند قلب را تحریک می‌کنند و سپس فرایندهای دیگری مانند ادغام م...
[ 3 ] - واک‌داری و دمش در زبان فارسی براساس نظریه واج‌شناسی حنجرهای
در واج‌شناسی واک‌داری یا بی‌واکی از وجوه توصیفی آواهای زبان تلقی می‌شود. اما بر اساس نظریه حنجرهای ( laryngeal phonology ) ، مشخصه [واک] در همه زبان‌ها و برای همه طبقات واجی جنبه واجی ندارد، بلکه واک‌داری میتواند در برخی زبان‌ها صرفاًًً جنبه آوایی داشته باشد (ادزاردی و اوری 2001). این مقاله در پی تحلیل همخوان‌های زبان فارسی در چارچوب این نظریه واجی است. نتیجه بررسی حاکی از آن است که زبان ف...
[ 4 ] - تحلیل مورایی کشش جبرانی واکه در گویش کردی سورانی
این مقاله کشش جبرانی واکه را در گویش کردی سورانی بررسی می‌کند. در نظریه مورایی، این فرایند به دلیل حذف واحدی از لایه واجی و آزاد ماندن مورای آن در لایه مورایی صورت می‌گیرد. دو نوع کشش جبرانی در این گویش تشخیص داده شده است: اول کشش جبرانی واکه ناشی از حذف همخوان و دیگری کشش جبرانی ناشی از حذف واکه. در این گویش، چهار همخوان مورایی / Ö /،/ h /،/ ð / و/ x / تشخیص داده شده است. این مقاله نشان می‌د...
[ 5 ] - بررسی و دست‌کاری متغیرهای آکوستیکی جملات سؤالی و تبدیل آنها به جمله خبری بر اساس مدل شیب
تحقیق حاضر به ارتباط متغیرهای آکوستیکی (دامنه زیروبمی، دیرش و شیب) با نوع جمله (خبری و پرسشی) در آخرین رخداد زیروبمی جملات خبری و پرسشی بله/ خیر در چارچوب مدل شیب میپردازد. از آنجائی که مطالعات انجام‌شده (ماهجانی، 2003؛ ساداتتهرانی، 2007؛ اسلامی، 2000؛ ماهوتیان، 1997) حاکی از تفاوت جملات پرسشی و خبری در آخرین رخداد زیروبمی است، هدف این است که مشخص شود از لحاظ ادراکی، چه پارامترهای آکوستیکی د...
[ 6 ] - رتبه بندی و تعامل محدودیت‌های مولین در ساخت های دواسمیِ برگشت‌ناپذیرِ زبان فارسی
ساخت‌های دواسمی در پیشینة مربوط به این اصطلاح، این گونه تعریف می‌شود: «توالی دو کلمه که دارای طبقة دستوری یکسان هستند و عموماً با یک رابط واژگانی به هم مرتبط می‌شوند». منظور از «دواسمی» در این اصطلاح، مقولة دستوری «اسم» نیست، بلکه یک اصطلاح پوششی است که میتواند مقولههای دستوری اسم، صفت، فعل، قید و حرف را در بربگیرد. یک مسئله مهم در ساخت‌های دواسمی، ترتیب عناصر و سازهها در این ساخت‌هاست. برای ...
[ 7 ] - فضای واکه ای واکه های خیشومی شدۀ زبان فارسی
واکه ها، طبقه ای رسا از آواهای زبانی هستند. برای توصیفِ دقیقِ تولیدی واکه ها میتوان از یک فضای دوبعدی به نام فضای واکهای بهره برد. نمودارِ فضای واکهای، روشی گرافیکی است که نشان میدهد یک واکه از جنبة صوت شناختی و تولیدی در چه ناحیه ای قرار گرفته‌است. هدف اصلیِ این پژوهش، بررسیِ صوت شناختیِ واکه‌های خیشومی شدۀ زبان فارسی، ترسیمِ نمودارِ فضایِ واکهای آنها و مقایسۀ آن با فضایِ واکهای واکه های ...
نویسندگان همکار