بیژن عباسی
دانشیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل دانشگاه تهران
[ 1 ] - قراردادهای اداری از منظر فقه مذاهب اسلامی
امروزه دولت به‌منظور ایفای وظایف خود در عرصه‌های گوناگون مبادرت به انعقاد قراردادهایی با اشخاص حقوق خصوصی می‌نماید. از آنجا که هدف حکومت از بستن چنین قراردادهایی تأمین منافع عمومی است، لذا شرایط خاصی را می‌طلبد که در توافقهای مرسوم در میان افراد عادی معمول نیست. برابری طرفین عقد در حقوق و امتیازات به‌عنوان یک اصل مسلم در حقوق خصوصی پذیرفته شده است، اما بهره‌گیری از قدرت عمومی در قراردادها...
[ 2 ] - تتحلیل قواعد و شرایط شکل‌گیری اعمال اداری یک‌جانبه
سازمان‌های اداری برای انجام خدمات عمومی و حفظ نظم عمومی موظف به تصمیم‌گیری و انجام اعمال اداری یک‌جانبه و دوجانبه می‌باشند. قواعد و شرایط شکل‌گیری اعمال اداری یک‌جانبه کدام‌اند؟ با توجه به رعایت اصل حاکمیت قانون بر اداره، سازمان‌های اداری برای انجام وظایف خود و تصمیم‌گیری، مکلف به پیروی از اصول و قواعدی هستند. پاره‌ای از این قواعد در قانون اساسی و برخی دیگر در قوانین، مقررات و رویۀ قضایی پیش‌بی...
[ 3 ] - بررسی سیاست‌گذاری و قوانین و مقررات سلامت در امریکا
سلامت عموم مردم یک کشور، دغدغۀ اصلی حکومت هر کشور است، اما بدون چارچوب قانونی مؤثر حمایت و حفاظت از سلامت جامعه غیرممکن است. شایان یادآوری است که حکومت‌ها در زمینۀ سلامت عمومی صلاحیت‌های گسترده‌ای دارند. این اختیارات به آنها اجازه می‌دهد تا قوانین مربوطه را وضع، اصلاح و اجرا کنند. نظام سلامت امریکا نیز دارای قوانین مشخص و دسته‌بندی شده است و هرروزه بر انواع و شمار درمان‌گران و نهادهای نظارتی م...
[ 4 ] - مبانی حقوقی یارانه‌های حزبی
احزاب سیاسی در نظام‌های مردم‌سالار معاصر از نهادهای اساسی‌اند که کارویژه‌های متعددی چون انتقال مطالبات مردم به حکومت، متشکل‌کردن افکار پراکنده، معرفی نامزدهای انتخاباتی و تدوین برنامۀ حرکت آیندۀ حکومت را بر عهده دارند. در دهه‌های اخیر به دلیل بی‌رغبتی مردم به عضویت حزبی و کمک به این نهاد، منابع مالی آنها به شدت کاهش یافته است. تأمین مالی احزاب از منابع دولتی به‌منزلۀ بدیل یا جایگزین معرفی شده ...
[ 5 ] - ابعاد حقوقی میراث مشترک بشریت در فضای ماورای جو
مقاله حاضر که به فضای ماورای جو با رویکردی حقوق بشری نگریسته، پس از بیان مفهوم، پیشینه و عقاید مخالفان اصل میراث مشترک بشریت در فضای ماورای جو، به تحلیل عناصر پنجگانهی آن شامل: غیرقابل تخصیص بودن، تقسیم منصفانه منافع، نفع بشریت، مدیریت بینالمللی و استفاده صلحآمیز پرداخته است که مهمترین دستاورداین مقاله، پاسخ به برخی از چالشهای موجود در زمینهی شناسایی فضای ماورای جو به عنوان میراث مش...
[ 6 ] - اصل انطباق خدمات عمومی در پرتو قوانین، مقررات و رویه‌ی قضائی جمهوری اسلامی ایران
چکیده اصل انطباق به‌عنوان یکی از اصول بنیادین حاکم بر خدمات عمومی به این معنی است که خدمات عمومی ارائه شده توسط دولت به مردم باید دائماً با تغییرات و مقتضیات منافع عمومی منطبق گردد. منفعت عمومی مفهومی است که همواره در حال تغییر و دگرگونی است؛ امّا بحث شناسایی و استناد این اصل توسط قوه‌ی قانونگذاری و قضات دیوان عدالت اداری چندان آشکار نیست. ما در این مقاله در پی بیان این مطلب هستیم که قانون‌گذار ...
[ 7 ] - «ضرورت» در قانون اساسی؛ مفهوم- مرجع تشخیص و نظارت
چکیده مفهوم و مصادیق ضرورت در موارد متعددی در اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران پیش‌بینی و مقرر شده است. این مصادیق را می‌توان بر مبنای مرجع تشخیص ضرورت، در سه دسته ضرورت تقنینی، اجرایی و خاص که نهاد ذی‌صلاح تشخیص ضرورت در آنها به‌ترتیب عبارت‌اند از: مجلس شورای اسلامی، قوه‌ی مجریه و نهادهایی به‌جز دو نهاد پیشین دسته‌بندی و مطالعه کرد. بر این اساس، تشخیص ضرورت‌های حاکم بر برنامه‌ریزی عمومی ا...
[ 8 ] - رویۀ قضایی در حقوق عمومی معاصر
حقوق به‌مثابۀ علم سامان‌دهنده و تنظیم‌کنندۀ اجتماع، با تغییر و تحول در ارتباطات اجتماعی ناگزیر از تغییر روش و رویکرد خواهد بود. وقوع تحولات به‌ویژه در حوزۀ حقوق عمومی با سرعتی که قوانین مصوب در فرایندهای قانونگذاری را یارای انطباق و روزامدی با آنها نیست، سایر منابع حقوق همانند رویۀ قضایی را واجد کارکردهایی متفاوت از پیش ساخته است. مقالۀ پیش‌رو در پی بررسی و تحلیل این پرسش بوده است که آیا رویۀ ق...
[ 9 ] - نقش نهادهای عمومی غیردولتی در خصوصی‌سازی ایران و آثار آن
Due to the fact that privatization and downsizing policy was notified in Act on General Policies of Principle 44 of Constitution (2008) and its act was passed (2005), the policy of minimizing the government were followed more seriously, and significant and effective proceedings have been taken in this regard. Undoubtedly, any program and act has its own advantages and gains, but also blind spot...
[ 10 ] - مفهوم قانون در اندیشه‌های مستشارالدوله
مفهوم قانون از بنیادین‌ترین مفاهیم و مبانی نظری حکومت قانون است که نقش مهمی در شکل‌گیری نظریۀ دولت مشروطه داشته است. با توجه به این واقعیت که هیچ جامعه‌ای در هیچ مقطعی بدون قانون نبوده و با لحاظ این پیش‌فرض که مفهوم قانون دارای سیری تکوینی و دو صورت «مدرن» و «قدیم» است و اینکه مفهوم مدرن قانون، در «گسست» و «تداوم» مفهوم قدیم تکوین یافته است، این مقاله نشان می‌دهد که مفهوم جدید قانون با تحول در ...
نویسندگان همکار