علیرضا نقی نژاد
دانشیارگروه زیست‌شناسی، دانشکدۀ علوم پایه، دانشگاه مازندران، بابلسر
[ 1 ] - بررسی تغییرات پوشش گیاهی و تنوع گونه‌ای زیستگاه‌های سواحل ذخیره گاه زیست‌کرۀ میانکاله با استفاده از ترانسکتهای اکولوژیک
ذخیره‌گاه زیست‌کرۀ میانکاله با مجموعۀ متنوعی از اکوسیستم‌های آبی و خشکی با وسعتی معادل 67349 هکتار در دورترین نقطۀ جنوب شرقی دریای خزر واقع شده است. با توجه به اهمیت اکوسیستم‌های ساحلی این ذخیره‌گاه، به‌منزلۀ زیر‌مجموعه‌ای از سواحل جنوبی دریای خزر لازم است تا نقش عوامل اکولوژیکی و تأثیر آنها بر پراکنش و تنوع گونه‌ای گیاهان بررسی شود. بدین منظور این پژوهش با هدف شناخت گیاهان ساحلی، زیستگاه‌ها، ...
[ 2 ] - رسته‌بندی گروه‌های مختلف گیاهی با توجه به متغیرهای محیطی در مانداب‌های شیب‌های شمالی و شرقی سبلان
هدف از این تحقیق رسته‌بندی گروه‌های اکولوژیک گیاهی مانداب‌های شیب‌های شمالی و شرقی سبلان و بررسی ارتباط آنها با متغیرهای محیطی بود. ابتدا مانداب‌های شیب‌های شمالی و شرقی سبلان، با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و بازدید صحرایی، شناسایی شد، سپس 32 مکان ماندابی برای نمونه‌گیری، تعیین و از محل‌های نمونه در مجموع 320 قطعه نمونه (پلات) به‌صورت سیستماتیک-تصادفی انتخاب شد. پوشش گیاهی داخل قطعات نمونه بر...
[ 3 ] - جنس Sparganium در ایران؛ دو گزارش جدید برای منطقه فلورا ایرانیکا
جنس Sparganium (Typhaceae) شامل پنج آرایه مختلف آبزی در فلور ایران می باشد. دو گونه Sparganium emersum و S. natans برای اولین بار از ایران و منطقه فلورا ایرانیکا گزارش می‌گردند. این گونه ها در دو مانداب کوهستانی در استان اردبیل جمع‌آوری شده‌اند. در ادامه، کلید دقیقی برای شناسایی پنج آرایه موجود از جنس Sparganium در ایران ارائه می گردد.
[ 4 ] - گزارش دو گونه جدید از فلور استانهای گیلان و مازندران
Ludwigia epilobioides و Oxalis corymbosa که از استانهای گیلان و مازندران جمع‌آوری شده‌اند برای اولین بار در فلور ایران گزارش می‌گردند. ویژگیهای این گونه‌ها با نزدیکترین گونه ها مورد بحث و مقایسه قرار می‌گیرند.
[ 5 ] - گزارش یک جنس جدید از تیره کاسنی (Soliva pterosperma) از فلور ایران
Soliva pterosperma از تیره کاسنی برای اولین بار از فلور ایران گزارش می گردد. این گونه از خط ساحلی روستای رمشایه واقع در شهرستان رودسر و تالاب استیل آستارا در استان گیلان جمع آوری شده است. ویژگیها٬ پراکندگی جغرافیایی و تصویر این تاکسون ارائه می شود.
[ 6 ] - یادداشت‌هایی روی جنس علف چشمه در ایران و گزارشی از یک وضعیت هیبریدی در آن
جنس Nasturtium با دو گونه N. officinale و N. microphyllum در بسیاری از مکانهای مرطوب و باتلاقی کشور پراکنده است. این دو گونه باعث تولید یک تاکزون هیبرید با ویژگی کاملا حدواسط می‌شود. اکولوژی و پراکنش این هیبرید و همچنین گونه های والد مورد بحث قرار می گیرد. همچنین N. microphyllum برای اولین بار از چند موقعیت مختلف در شمال ایران گزارش می شود.
[ 7 ] - مقدمه‌ای بر ویژگیهای رستنیهای زیست‌بوم ماندابی نئور اردبیل
در این بررسی، رستنیهای رویشگاه آبی دریاچه نئور و توربزارهای بخش جنوبی و جنوبغربی آن در امتداد یک شیب (گرادیان) رطوبتی بررسی شد. بر اساس ترکیب پوشش گیاهی و تغییر شیب رطوبتی، چهار پهنة رویشی تفکیک و 84 آرایة گیاهی (27 خانواده و 45 جنس) شناسایی شد. مهمترین خانوادههای گیاهی در این چهار پهنة رویشی شامل Poaceae (10 گونه)، Cyperaceae (9 گونه)، Asteraceae و Fabaceae (هرکدام 6 گونه) و Polygonacea...
[ 8 ] - بازسازی پالینولوژیک 1700 سال تغییرات پوشش گیاهی در اطراف ارومیه: نقش اقلیم و انسان
در این پژوهش تاریخچة پوشش گیاهی، تغییرات آب‌وهوایی، و فعالیت‌های انسان در اطراف ارومیه در اواخر هولوسن با بررسی گرده‌شناختی مغزه‌ای 6/2 متری از مانداب گانلی‌گول بازسازی شد. نسبت گرده‌ای C/A (اسفناجیان/ درمنه) برای برآورد دورههای خشک و مرطوب منطقه بهکار گرفته شد. به سبب پایین‌بودن نسبی شاخص C/A (5/0 ـ 1)، پوشش گیاهی نیمهاستپی و آب‌وهوایی به نسبت مرطوب برای بازة زمانی calBP 1145 ـ 1670 پیشنها...
[ 9 ] - پاسخ جوانه زنی بذرهای گروه های مختلف کارکردی به تیمارهای دود مایع وگازی
آتش‌سوزی به عنوان یکی از مهمترین عوامل آشفتگی بر ساختار و کارکرد پوشش گیاهی اثر دارد. احیای پوشش گیاهی پس از آتش‌سوزی دارای اهمیت زیادی است و در این بین دود تولید شده در زمان آتش‌سوزی با تأثیر بر جوانه‌زنی بذرها در احیای مجدد پوشش گیاهی موثر است. این مطالعه به دنبال بررسی پاسخ جوانه‌زنی گروه‌های مختلف کارکردی گیاهی به تیمارهای مختلف دود است. برای این منظور برای بررسی جوانه‌زنی، نمونه‌های خاک از...
[ 10 ] - بررسی فلوریستیک، اشکال زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان کوه های مرزی ارزنه- تایباد، خراسان رضوی
پژوهش حاضر به بررسی فلوریستیک در ارتفاعات کوهستان های مرزی ارزنه، در فاصله 70 کیلومتری شمال غربی تایباد، استان خراسان رضوی، می‌پردازد. به منظور بررسی فلوریستیکی منطقه، تعداد 255 گونه گیاهی از 51 تیره و 186 جنس در طی بهار، تابستان وپائیز سال 1390 و بهار 1391 جمع آوری و شناسایی شدند. همی¬کریپتوفیت¬ها با 5/37 درصد، تروفیت¬ها با 8/32 درصد، ژئوفیت¬ها با 8/14 درصد، کاموفیت¬ها با 8/9 درصد و فانروفیت¬ه...
[ 11 ] - بررسی تنوع گونه های گیاهی تالاب بین المللی فریدونکنار مازندران
مجموعه تالاب بین‌المللی فریدونکنار مازندران یکی از 22 تالاب ثبت شده در کنوانسیون رامسر در ایران است که زیستگاه بسیاری از پرندگان مهاجر کمیاب به‌ویژه گونه در معرض خطر درنای سیبری می‌باشد. این منطقه با وسعتی معادل 5427 هکتار و در فاصله‌ای نزدیک به دریای خزر، برخوردار از دامنه وسیعی از رویشگاه‌های طبیعی و مصنوعی شامل انواع آببندان‌ها، استخرها، پناهگاه حیات وحش، مزارع برنج و لکه‌های جنگلی پست خزری...
[ 12 ] - بررسی گرده‌شناختی تغییرات پوشش گیاهی و آب و هوایی مانداب گانلی‌گول ارومیه در اواخر هولوسن
در پژوهش گرده‌شناختی پیش‌رو، تغییرات پوشش گیاهی اطراف ارومیه در بازه زمانی 1600 تا cal. BP 3000 با بررسی مغزه‌ای رسوبی از مانداب گانلی‌گول، بازسازی و نقش آب و هوا و فعالیت‌های انسان بررسی شد. فراوانی چشمگیر گرده‌های درمنه و اسفناجیان در سراسر این رکورد گرده‌ای، نشان‌دهنده چیرگی گیاهان مادری آنها در ترکیب پوشش گیاهی منطقه مورد مطالعه بود. گیاهان دو خانواده گندمیان و جگن همواره به فراوانی در سطح ...
[ 13 ] - Cenchrus longispinus (Poaceae), a new record from coastal sands of Caspian Sea (N Iran)
In the framework of collection and determination of coastal sand dune plants of S Caspian Sea in Gilan and Mazandaran provinces (N Iran), a new species of the family Poaceae,Cenchrus longispinus (Hack.) Fernald, was determined in coastline of Babolsar, Mazandaran. Cenchrus longispinus is closely resembles C. spinifex and C. echinatus. From the latter it is best distinguished by the absence of a...
[ 14 ] - مطالعه تنوع درون گونه‌ای جمعیت‌های گونه لور (Carpinus orientalis Mill) با استفاده از الگوی پروتئین‌های ذخیره‌ای بذر
اهمیت اکولوژیکی، اکوتوریستی و حفاظت از طبیعت جنگل‌های هیرکانی شمال ایران، از جمله انگیزه‌های مهم مطالعه گونه‌های درختی این مناطق است. هدف این تحقیق، ارزیابی تنوع ژنتیکی لور یا Mill.Carpinusorientalis در جنگل‌های هیرکانی شمال ایران، با استفاده از مطالعات ریخت‌شناسی و الگوی پروتئینی بذرها در روش سدیم دو دسیل سولفات- پلی آکریلامید ژل الکتروفورز (SDS-PAGE) است. برای این منظور...
[ 15 ] - بررسی زیتوده (بیوماس) گونه های چیره آبزی و تاثیر پذیری آن از اجتماعات گیاهی در چهار تالاب مهم بابل، استان مازندران
در این پژوهش زیتوده گونه های گیاهی چیره آبزی چهار تالاب اصلی و مهم مرزون آباد، بصراء، لنگور و رمنت در شهرستان بابل، استان مازندران ارزیابی گردید. 12 گونه گیاهی متعلق به 11 جنس و 9 خانواده گیاهی در این پژوهش بررسی شده اند. برای این کار تعداد 131 قطعه نمونه (Plot) در قالب 7 ترابرش (Transect) از تالاب های مختلف نمونه برداری شده و بعد از ثبت ویژگی های تاج پوشش و وزن زیتوده آنها، با استفاده از...
[ 16 ] - بررسی فلوریستیک و بوم‌شناختی رویشگاه سرو نوش (Platycladus orientalis) در منطقه فاضل‌آباد، استان گلستان
منطقه حفاظت شده سورکش فاضل‌آباد در استان گلستان با 223 هکتار در دامنه ارتفاعی 820 تا 1680 متری از سطح دریا واقع شده و یکی از زیستگاه‌های اصلی و شاخص درختچه ارزشمند سرو نوش یا سور (Platycladus orientalis) است. در بررسی فلوریستیک این منطقه، 284 گونه از 212 جنس و 63 تیره جمع‌آوری و شناسایی شد. تیره‌‌های Asteraceae، Poaceae و Papilionaceae به ترتیب با داشتن 42، 34 و 24 گونه بزرگترین تیره‌‌های گیاه...
[ 17 ] - شناسایی و اکولوژی دیاتومه‌های اپیلیتک رودخانه بابلرود
دیاتومه‌های اپی‌لیتون گروهی از جلبک‌های شاخه Bacillariophyta هستند که بر سطح سنگ‌ها و سطوح سخت رشد می‌کنند. در پژوهش حاضر، شناسایی و تغییر جمعیت فلور دیاتومه‌های رودخانه بابلرود بررسی شد. نمونه‌برداری از خرداد 1390 تا شهریور‌ماه 1391، هر 30 روز یک بار در پنج ایستگاه انجام گرفت و همراه با آن عوامل فیزیکی و شیمیایی نظیر: درجه حرارت، اسیدیته، نیترات و فسفات و هدایت الکتریکی اندازه‌گیری شد. نمونه‌ه...
[ 18 ] - بررسی جامعه‌شناسی گیاهی جنگل‌های جلگه‌ای نور و سیسنگان، استان مازندران
جنگل‌های هیرکانی شمال ایران میراثی به جا مانده از دوران سوم زمین‌شناسی است که امروزه بخش بزرگی از آن در مناطق جلگه‌ای در اثر فعالیت‌های مخرب انسانی نابود شده است. این جنگل‌ها در جنوب دریای خزر دارای اهمیّت ویژه‌ای از نظر حفاظتی و مدیریتی است. جنگل‌های نور و سیسنگان در مناطق پست مازندران از نظر جامعه‌شناسی بررسی شدند. با جمع‌آوری داده‌های جامعه‌شناسی از 55 قطعه نمونه و تحلیل داده‌ها با استفاده از...
[ 19 ] - بررسی ارتباط عوامل اکولوژیک با پوشش گیاهی زیستگاه پلنگان، منطقه حفاظت شده آق داغ استان اردبیل
Knowledge about plant communities and their relationships with ecological factors is one of the most important issues in conservation ecology particularly in the recent decades. The current investigation aimed to study the vegetation ecology of Palangan habitat in Aghdagh Protected area, Ardabil province. In order to collect species and environmental data, a total of 45 plots along a 1500 m ele...
نویسندگان همکار