مجید اونق
استاد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
[ 1 ] - ارزیابی رابطة بین تراکم کشت آتریپلکس (Atriplex halimus)با میزان کربن ترسیب‌شده در خاک (مطالعة موردی: مراتع نیمه‌‌خشک اینچه‌برون، استان گلستان)
شناخت رابطة گیاه با خاک در راستای توسعه و برآورد اهداف احیای اراضی تخریب‌یافته ضروری است. به منظور بررسی رابطة تراکم گیاه آتریپلکس با میزان ترسیب کربن، مراتع اینچه‌برون در استان گلستان بررسی شد. نمونه‌برداری به روش کاملاً تصادفی در سه تراکم (200>)، (200-400)، و (400
[ 2 ] - Design and Development of Early Warning System for Desertification and Land Degradation
Early warning systems are key components of strategies to reduce risk. This research, by adopting a systematic approach in the management of the risk of desertification and by including previously developed models and systems, offers an integrated efficient structure in terms of early warning for the risk of desertification as a pilot system for semi-arid areas of west Golestan Province in IRAN...
[ 3 ] - Development of a National Mega Research Project on the Integrated Watershed Management for Iran
[ 4 ] - Desertification risk assessment and management program
Risk assessment provides the possibility of planning and management to prevent and reduce the risk of desertification. The present study is aimed to assess the hazard and risk of desertification and to develop management programs in the semi-arid western regions of Golestan Province in Iran. Desertification rate was obtained using the Iranian model of desertification potential assessment. Since...
[ 5 ] - تحلیل مطالعات مخاطره گردوغبار در جنوب غرب ایران در دوره 22 ساله (2017-1996)
The analysis of dust hazard studies in southwest region of Iran in 22 years (1996-2017) Dust storms are natural hazards that mostly occur in arid and semi-arid regions and there are many harmful consequences. According to the topographic-climatic conditions in Iran and the significant increase in the number and severity of dust storms occurrence in recent decades, especially in the West and So...
[ 7 ] - بررسی ژئومورفو-پدولوژیکی رخسارۀ نبکا در دشت صوفیکم (آق‌قلا) استان گلستان
The operation of sand transport by erosive winds and its sedimentation around the obstacles such as plants leads to the appearance of the eco-geomorphologic phenomenon of nebka dunes in dry seasons of Golestan province. This study aims to identify the physicochemical characteristics of nebka sediments and compare its results with adjacent lands. Hence, the grain size distribution and morph...
[ 8 ] - مقایسۀ اثر سناریوهای تغییر اقلیم بر شدت خطر و ریسک بیابانزایی حوضۀ حبله‌رود، استان تهران
Climate change and drought have negative consequences, including the spread of deserts. In this research, the impact of climate change on some climatic variables (temperature and precipitation) of Firoozkooh and Garmsar synoptic stations in the period 2030-2011 and 2065-2046 using LARS-WG model under scenario A2, B2 and A1B and finally desertification hazard and risk using ESAs model in Hablehr...
[ 9 ] - ارزیابی ریسک فرسایش خاک براساس مدل کورین (مطالعۀ موردی: منطقۀ نیمه‌بیابانی غرب استان گلستان)
Soil erosion is considered as one of the most significant indices of land degradation, which once evaluated, a wide gamut of changes in the environment could be evaluated. The aim of this study was to evaluate the risk of soil erosion by the application of the CORINE model, as a suitable means of soil erosion assessment, in the semi-arid western areas of Golestan province. In this study, soil, ...
[ 10 ] - ارزیابی پاسخ هیدرولوژیکی حوضۀ آبخیز تیل‌آباد استان گلستان در طی دوره‌های آتی تحت تأثیر تغییر کاربری اراضی پیشبینی شده
هدف از این تحقیق، بررسی رواناب و رسوب و دیگر مؤلفههای چرخۀ هیدرولوژیکی حوضۀ آبخیز تیل‌آباد طی دوره‌های آتی تحت تأثیر تغییر کاربری اراضی پیشبینیشده در نظر گرفته شد. به این منظور، با استفاده از تصاویر سـنجندههـای MSS (1986)، ETM+ (2000) و OLI (2015) ماهوارۀ Landsat و اطلاعات جانبی منطقه تغییر کاربری اراضی در هفت طبقه تهیه و نقشۀ کاربری اراضی سالهای 2025 و 2040 بر اساس رویکرد مدلسازی زنجیر...
[ 11 ] - ارزیابی خطر فرسایش خندقی با مدل‌های آماری در میان‌حوضه ناغان، استان چهارمحال و بختیاری
در این تحقیق کارایی روش‌های آماری چندمتغیره گام‌به‌گام و آماری چندمتغیره لجیستیک در پهنه‌بندی خطر فرسایش خندقی در میان‌حوضه ناغان به منظور تعیین مدل برتر جهت مدیریت خطر مورد مقایسه قرار گرفتند. از طریق انجام بازدید میدانی در کل حوضه و استفاده از اطلاعات محلی، و دستگاه GPS، فهرست‌برداری و نقشه پراکنش خندق‌ها تهیه گردید. با مرور منابع قبلی و بررسی میان‌حوضه آبخیز ناغان 15 عامل ارتفاع، شیب، جهت، س...
[ 12 ] - ارزیابی خطر بیابانزایی (سیستم شاخص‌های بیابانزایی مدیترانه‌ای اروپا، DIS4ME) منطقه مورد مطالعه: اترک سفلی در استان گلستان
ببیابان‌زایی پدیده ای است که از عوامل متعددی اعم از طبیعی، اجتماعی و اقتصادی تاثیر می‌گیرد و متقابلا بر این موارد تاثیر می‌گذارد. اولین گام در اجرای فعالیت بیابان‌زدایی در ممانعت از گسترش بیابان باید متکی بر شناخت پدیده هایی باشد که هم بطور مجزا و هم در کنش با یکدیگر، در یک ناحیه، تغییراتی را به وجود می آورند و منجر به بیابان زایی می-گردند. در این تحقیق با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، هش...
[ 13 ] - شبیه سازی اثرات سناریوهای توسعه مناطق مسکونی بر رسوب با استفاده از مدل WetSpaدر حوزه زیارت استان گلستان
فرسایش و انتقال رسوب یک فرآیند پیچیده بوده که تحت تاثیر بافت خاک، توپوگرافی منطقه، اقلیم، کاربری اراضی، فعالیت‌های انسانی نظیر سیستم‌های کشت و اقدامات حفاظتی خاک و توسعه شهرنشینی میباشد. در این تحقیق به بررسی اثرات توسعه مناطق مسکونی بر رسوب حوزه آبخیز زیارت واقع در استان گلستان پرداخته شده است. نقشه‌های رقومی شامل مدل ارتفاع رقومی، پوشش اراضی و بافت خاک (با اندازه سلولی 30 متر) و سری‌های زمان...
[ 14 ] - تدوین برنامه مدیریت بیابانزایی منطقه سبزوار
بیابانزایی یکی از بزرگترین چالشهای زیستمحیطی زمان حال به شمار میرود. هدف از این تحقیق ارائه برنامه مدیریت بیابانزایی بر اساس نقشه ریسک بیابانزایی میباشد. بعد از اینکه نقشه واحدهای کاری (رخساره ژئومورفولوژی) منطقه سبزوار تهیه گردید، در هر یک از آنها ارزشدهی بر اساس مدل MICD صورت گرفت و نقشه خطر بیابانزایی تهیه شد. از ضرب کلاس‌های خطر بیابانزایی (H) در کلاس‌های عناصر در معرض خطر (E) و کلاس درجه آ...
[ 15 ] - شناسایی مناطق خطر با استفاده از رویکرد آمایش سرزمین (مطالعه موردی: آبخیز چهل‌چای مینودشت- استان گلستان)
سطح زمین در مقیاس آبخیز، موزاییک پیچیده‌ای از قابلیت‌ها و خطرات محیطی(نقطه تعارض جامعه و طبیعت) به شمار میرود که شدت و ارزش عددی سود و زیان آنها برای مقاصد آمایش سرزمین و توسعه پایدار با مدل‌های عینی و ذهنی مختلف قابل ارزیابی است. در شناسایی مناطق خطر، ابتدا به ارزیابی وضعیت فعلی آبخیز مورد مطالعه از لحاظ فیزیکی (فرسایش خاک، کیفیت آب)، اکولوژیکی (نوع و تراکم پوشش گیاهی) و اقتصادی (درآمد) پردا...
[ 16 ] - شناسایی و تفکیک رخساره های ژئومورفولوژی منطقه سبزوار با استفاده از سنجش‌ازدور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
چشم اندازهای ژئومورفولوژی پایه و اساس بررسی های منابع طبیعی حوزه های آبخیز به شمار میرود. زیرا که این مناظر تحت تأثیر عوامل بسیاری مانند آب‌وهوا، خاک، هیدرولوژی، محیط زیست، زمین‌شناسی و غیره هستند. در این پژوهش، منطقه سبزوار با روند ژئومورفولوژیکی متنوع از کوهستان تا پلایا انتخاب گردید تا با استفاده از سنجش‌ازدور و سیستم اطلاعات جغرافیایی رخسارهای ژئومورفولوژی آن شناسایی و تفکیک گردد. برا...
[ 17 ] - پایش و پیش بینی روند تغییرات مکانی و زمانی کاربری/ پوشش اراضی (مطالعة موردی: منطقة مراوهتپه، گلستان)
در این تحقیق تغییرات کاربری اراضی سالهای گذشته منطقه مراوهتپه در استان گلستان و امکان پیشبینی آن در آینده با استفاده از مدل زنجیره مارکوف بررسی شده است. بدین منظور با استفاده از تصاویر سنجندههای MSS، +ETM و OLI ماهواره لندست و اطلاعات جانبی منطقه، نقشه کاربری اراضی سالهای 1365، 1379 و 1393 تهیه شد و نقشه کاربری اراضی سال 1407 پیشبینی گردید. با توجه به نتایج این تحقیق، مساحت جنگل متراکم...
[ 18 ] - مقایسهی دو روش تعیین مناطق مستعد خطر زمین‌لغزش در آبخیز زیارت استان گلستان
زمین‌لغزش از حوادث غیرمترقبهای است که در مناطق مختلف کشور خسارات مالی و جانی زیادی به بار آورده است. حوزههای شمالی کشور از جمله مناطق مستعد وقوع زمین‌لغزش است و دخالتهای انسانی نیز موجب تشدید این خطر و خسارتهای آن شده است. در این پژوهش تعیین مناطق مستعد زمین‌لغزش با مدل دومتغیرهی وزنی AHP و مدل غیروزنی LRNF در آبخیز زیارت گرگان مورد ارزیابی قرار گرفت. با بازدیدهای میدانی و اطلاعات محلی، ن...
[ 19 ] - پهنه بندی خطر و خسارت زمین لغزش
تحقیق پیش‌رو بر تهیه‌ی نقشه‌ی پهنه‌بندی خطر و خسارت زمین‌لغزش در حوضه‌ی آبخیز بحرانی زیارت گرگان متمرکز شده است. نقشه‌ی شدت خسارت زمین‌لغزش از معادلهی وارنس (معادلهی عمومی ریسک) و از ترکیب سه نقشه‌ی خطر، عناصر در معرض خطر و درجه‌ی آسیب‌پذیری تهیه میشود. برای پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش از دو روش آماری چند متغیره (رگرسیون لجستیک) و مدل LNRF استفاده شده است. پس از اعمال نرخ به طبقات پارامترها، نق...
[ 20 ] - ارزیابی خطر و ریسک بیابانزایی منطقه‌ی سبزوار با استفاده از مدل MICD
بیابانزایی خطری جدی برای بسیاری از کشورهای جهان و به‌ویژه کشورهای در حال توسعه مانند ایران است. مناسب‌ترین روش برای تعیین شدت خطر بیابانزایی استفاده از مدل‌های تجربی است. در این تحقیق برای منطقه‌ی سبزوار خطر بیابانزایی با مدل ایرانی MICD ارزیابی شد و ریسک بیابانزایی تعیین گردید. برای این منظور، ابتدا نقشه‌ی واحدهای کاری (رخساره‌های ژئومورفولوژی) با استفاده از نقشه‌های شیب، زمین‌شناسی، پوشش ...
[ 21 ] - ارزیابی خطر و خسارت ناشی از پدیده‌ی روانگرایی خاک
تحلیل خطرات طبیعی می‌‌تواند ابزار مناسبی در تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی و اولویت‌بندی اقدامات مدیریت بحران باشد. در این پژوهش، ضمن پیشبینی سناریوهای بروز خطر و خسارت پدیده‌ی روانگرایی، آسیب‌پذیری عناصر در معرض خطر نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. جزئیات این رویکرد در منطقه‌ی گرگان در استان گلستان مورد ارزیابی و توصیف قرار گرفته است. همچنین نقشه‌های خاک (طبقات بافت رسوب)، عمق آب زیرزمینی (اطل...
[ 22 ] - سنجش ابعاد کالبدی تاب‌آوری جوامع روستایی در مواجهه با سیل (مطالعه موردی: حوضه آبخیز گرگانرود)
امروزه نگرش به مخاطرات طبیعی تغییرات چشمگیری داشته و دیدگاه غالب از تمرکز بر کاهش "آسیب‌پذیری" به افزایش "تاب‌آوری" تغییر یافته است. مطابق آمارها، سیل و طوفان بیشترین خسارات و تلفات را به جوامع بشری واردکرده است. این امر در کشور و استان گلستان نیز صادق است. زیرا، نتایج بررسی‌ها در زمینه مخاطرات طبیعی این استان نشان می‌دهد که 215 روستای آن، در معرض خطر دائم سیل قرار دارند. اگرچه طی سالهای اخیر ...
[ 23 ] - بررسی شدت آبگریزی خاک و تغییرات زمانی آن پس از آتش سوزی تجویزی در مناطق جنگلی آبخیز توشن استان گلستان
سابقه و هدف: آبگریزی خاک (SWR) یکی از خصوصیات پویای خاک است که نفوذ آب در خاک را کاهش داده و یا از آن جلوگیری می‌کند. در مناطق جنگلی شمال کشور، آتش‌سوزی یکی از نگرانی‌های محیطی بسیار مهم و از عوامل اصلی تغییر در پدیده آبگریزی خاک است. لذا، این مطالعه با هدف بررسی اثر آتش‌سوزی تجویزی بر خاک مناطق جنگلی آبخیز توشن استان گلستان و همچنین بررسی تغییرات زمانی و برهم‌کنش آن بر خصوصیات فیزیکی و شیمیا...
[ 24 ] - بررسی تأثیر سناریوهای تغییر کاربری اراضی بر روی مولفه‌های بیلان آبی با استفاده از مدل WetSpa (مطالعه موردی: حوزه آبخیز زیارت استان گلستان)
Every year, due to population growth and economy development, land uses and land covers are changing. The various types of land uses have significant roles on components of water balance of a watershed. The simulation modeling has the capability to predict floods, to evaluate land use impacts on floods, and to make decision in watershed management. In this research, the effects of land use chan...
[ 25 ] - طبقهبندی و تعیین تغییرات رژیم جریان آب رودخانه‌ای با استفاده از شاخص‌های هیدرولوژیکی IHA مطالعۀ موردی: (رودخانۀ خرمارود - استان گلستان)
در تحقیق حاضر با استفاده از شاخص‌های تغییرات هیدرولوژیکی IHA، تغییرات رژیم هیدرولوژیکی در دو دورۀ آماری «رژیم جریان طبیعی» و «رژیم جریان تغییریافته» در ایستگاه هیدرومتری نوده خاندوزه واقع در خروجی حوضۀ آبخیز تیل‌آباد (استان گلستان) بررسی شد. براساس روش IHA، در مجموع 67 پارامتر آماری توسط نرمافزار IHA7 محاسبه شد؛ این پارامترها به دو گروه شاخص‌های تغییرات هیدرولوژیکی IHA در محدودۀ هدف RVA و مؤلف...
[ 26 ] - بررسی الگوی پراکنش مکانی نبکا (مطالعة موردی: دشت صوفیکم، استان گلستان)
نبکا نقشهای متعددی در پایداری اکوسیستمهای مناطق خشک و فراخشک دارد؛ مهمترین نقش آن حفظ پوشش گیاهی و تثبیت ماسههای روان است. تحقیق حاضر بر اساس روش میدانی شمارش 147 نبکا در دشت صوفیکم استان گلستان انجام شده است. به‌منظور بررسی تعیین نوع الگوی پراکنش نبکاها و عوامل تأثیرگذار در پراکنش مکانی آنها، خصوصیات مورفومتریک نبکاها (طول، عرض، و ارتفاع نبکاها) در عرصه تعیین شد و موقعیت مکانی آنها ثب...
[ 27 ] - Long-Term Trend Analysis of Climate and Hydrological Series using Removal of the Autocorrelation Statistical Methods in the Eastern Gorganrood Basin, Golestan Province
Given the importance of climate change issue, consideration of the climate and hydrological data trend has become very important. This study aimed to evaluate the effectiveness of different methods to remove the effect of autocorrelation in assessing the trend of parameters such as temperature, precipitation and discharge of the Eastern Gorganrood Basin, Golestan Province. For this purpose, in ...
[ 28 ] - ارایه سناریوهای مدیریت رواناب سطحی در شهر نیشابور و انتخاب بهترین گزینه‌ها با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند معیاره
یکی از مشکلات عمده در جوامع و مراکز صنعتی و شهری، رواناب ناشی از بارندگی در این مناطق و به تبع آن ایجاد آب گرفتگی میباشد. این تحقیق، به‌منظور حل مشکل آب گرفتگی معابر شهری و کمبود منابع آب در شهر نیشابور صورت گرفته است. پس از مشخص شدن اقدامات قابل اجرا و تدوین 32 سناریوی مدیریتی برای این شهر، اثرات حاصل از اجرای سناریوهای تدوین شده با توجه به معیارهای فنی، محیط زیستی، هیدرولوژیکی، اقتصادی و اج...
[ 29 ] - انگشتنگاری رسوبات و برآورد عدم قطعیت آن در حوزۀ آبخیز تولبنه در استان گلستان
آگاهی از منابع تولید رسوب جهت تدوین برنامههای مدیریتی حفاظت آب و خاک در حوزههای آبخیز امری ضروری میباشد. در طی سه دهۀ گذشته روش انگشتنگاری کاربرد گستردهای در تعیین سهم منابع مختلف رسوب داشته است. در تحقیق حاضر اقدام به انگشتنگاری رسوبات و تعیین سهم کاربریهای مختلف در تولید رسوب در حوزۀ آبخیز تولبنه در استان گلستان شد. بدین منظور ابتدا 44 نمونه منبع از کاربریهای جنگل، مرتع، کشاورزی و فر...
[ 30 ] - ارزیابی تغییر اقلیم و کاربری زمین و ارائه برنامه پیشنهادی آمایش کم کربن در حوضه آبخیز دشت کاشان
هدف از این مطالعه بررسی پدیدة تغییراقلیم در حوضة دشت کاشان و ارزیابی اثرهای این پدیده و کاربری اراضی بر خشکسالی است. به‌منظور شناسایی روند تغییرات در سیمای این حوضه از تصاویر ماهوارة لندست در یک دورة سیودوساله استفاده شد. در طبقهبندی تصاویر از روش نظارتشده و الگوریتم حداکثر احتمال استفاده شد. پردازش اطلاعات در این دورة زمانی حاکی از افزایش سطح اراضی کشاورزی، مسکونی، و صنعتی در دورة 1985-200...
[ 31 ] - کاهش پهنۀ خطر سیل در حوضۀ دشت کاشان از طریق اجرای سناریوی آمایش خطرمدار
هرساله سطح وسیعی از کشور تحت تأثیر طغیان آب رودخانه‌ها و جاری شدن سیلاب قرار می‌گیرد. اجرای برنامههای آمایشی در راستای مدیریت خطر سیل با تشخیص پتانسیل‌ها و محدودیت‌های موجود در هر حوضه و تلاش برای کاهش سیلاب و افزایش بهره‌وری اراضی تأثیرات چشمگیری دارد. هدف اصلی این تحقیق، معرفی رویکرد جدید آمایش خطرمدار با توجه به پهنۀ خطر سیل، در حوضۀ آبخیز دشت کاشان است. به‌منظور تهیۀ نقشۀ احتمال و حساسیت س...
[ 32 ] - مکان یابی مشارکتی راهکارهای پیشنهادشده برای مدیریت کردن آبخیز حبله رود
منابع طبیعی کشور با تهدیدهای جدی تغییر اقلیم، خشک‌سالی‌ها، آلودگی‌ها (آب، خاک، هوا) و تخریب زمین در نتیجه‌ی مدیریت و بهره‌برداری نامناسب زمین و توسعه‌ی ناپایدار به‌ویژه در زمین‌های شیب‌دار و مناطق کوهستانی روبه‌رو است. اوضاع منابع طبیعی آبخیز حبله‌رود نیز از تک‌تک این پدیده‌ها مستثنی نیست و در هر نقطه‌یی از آن یک یا چند مورد از این پدیده‌های تخریب نمود دارد. بنابراین برای غلبه بر مشکلات آبخیز، ...
[ 33 ] - Soil Erosion Reduction by Implementing a Carbon Sequestration Project in East of Iran
In this research, the impact of a carbon sequestration project, in the Hossein Abad Plain in Southern Khorasan Province of Iran, on the status of water and wind erosion was evaluated. The study area has a harsh climatic condition with low annual precipitation and is prone to well-known 120-day winds in summer. Since 2005, various soil conservation treatments (plantations, over-sowing, plantatio...
[ 34 ] - کاربرد چارچوب سلسله‌مراتبی چند مقیاسی برای تفکیک واحدهای مکانی آبخیزها (مطالعه موردی:آبخیز تیل آباد_استان گلستان)
چکیده سابقه و هدف: برای توصیف و ارزیابی تمام پیچیدگیها و همچنین تدوین برنامههای مدیریتی اکوسیستمهای رودخانه‌ای ضرورت دارد تمامی مؤلفه‌ها در مقیاس‌های مکانی و زمانی مختلف مورد بررسی قرار گیرند. در این خصوص چارچوب سلسله‌مراتبی- چند مقیاسی با رویکرد انعطاف‌پذیر، فرآیند محور و قابل توسعه در طی پروژه " بازسازی رودخانه‌ها برای مدیریت موثر حوضه" ( (REFORM، ارائه شده است که به متخصصان و مدیران...
[ 35 ] - ارزیابی آسیب‌پذیری سیستم‌های رودخانه‌ای در حوضه رودخانه جراحی
سابقه و هدف: بروز تغییرات اقلیمی و تأثیر آن بر جریانات آب سطحی و منابع آب زیرزمینی به همراه مدیریت نامناسب منابع آبی، موجب شده که آسیب‌پذیری اجتماعی و محیط‌زیستی سیستم‌های رودخانه‌ای از افزایش یابد. ارزیابی آسیب‌پذیری حوضه‌های رودخانه‌ای به‌خصوص در کشورهای درحال‌توسعه مثل ایران بسیار ضروری است و یکی از اصلی‌ترین اولویت‌های بخش منابع آب برای تحقق مدیریت پایدار منابع آب و تدوین سیاست‌های سازگار ب...
نویسندگان همکار