سید عبدالهادی دانشپور
دانشیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
[ 1 ] - الویت بندی راهبردهای ارتقاء دلبستگی کودکان به محله گلسار شهر رشت با استفاده از QFD
افرادی که در دوره کودکی فرصت ایجاد رابطه دلبستگی با محله را پیدا نکرده باشند در بزرگسالی نیز شانس کمتری برای ایجاد پیوندهای احساسی با محیط زندگی خود خواهند داشت. با توجه به اهمیت دوره کودکی در دلبستگی مکانی، مقاله حاضر به دنبال ساخت و الویت بندی گزینه های راهبردی در جهت افزایش میزان دلبستگی کودکان به محله گلسار شهر رشت است. لحاظ نکردن خواسته های ذینفعان در فرایند ساخت و الویت بندی راهبردها منجر...
[ 2 ] - مقایسه تطبیقی پارامترهای زیباشناختی فضای شهری از دیدگاه کودکان و بزرگسالان (مطالعه موردی: شهر اصفهان)
توجه به جنبه‌های زیبایی‌شناختی فضاهای عمومی شهری در طراحی شهری از این جهت اهمیت ویژه‌ای دارد که کاربران آن ادراک زیبایی‌شناختی یکسانی ندارند و فضا لزوماً پاسخگوی همه طیف‌ها از این دیدگاه نمی‌باشد. پژوهش پیشِ رو با فرض وجود تفاوت در ادراک زیباشناختی محیط در گروه‌های سنی متفاوت، به این پرسش پاسخ داده است که چه ترجیحات زیباشناختی در فضای شهری بین گروه‌های سنی مختلف وجود دارد و اولویت‌بندی متغیرهای م...
[ 3 ] - تبیین گونه ای متفاوت از تولید فضای غیررسمی در شهرستان مرزی بانه؛ انباشت سرمایه و تعمیق فقر
ایجاد فضای باز در مبادلات میان‌مرزی غیررسمی، گسترش فضای غیررسمی توسط عوامل رسمی، مراجعه توریست خرید و انباشت سرمایه و وجود اقتصاد غیر مولد، منجر به ایجاد جاذبة بالایی برای اسکان در سکونتگاه‌های شهرستان بانه شده است به‌نحوی‌که نظام تولید فضا با شتاب زیادی از نظام برنامه‌ریزی پیشی گرفته است. هدف این پژوهش گونه‌شناسی جدید از نظام تولید فضای غیررسمی و بررسی نقش مدیریت رسمی در تولید فضای غیررسمی د...
[ 4 ] - تدوین مدل شاخص های مکانی پایداری اجتماعی به کمک روش دلفی و تکنیک شانون
اگرچه "پایداری اجتماعی" مفهومی در حوزه علوم اجتماعی است، اما دس تیابی به آن و تحقق "اجتماع پایدار" مستلزم تلاشی میان رشته ای است. در این میان دانش های محیطی از جمله شهرسازی نیز با بسترسازی محیطی در جهت نیل به یک اجتماع پایدار، نقش به سزایی ایفا م یکنند. در این راستا، تدوین شاخ صهایی در حوزه شهرسازی که می تواند بر ارتقاء پایداری اجتماعی مؤثر باشد، م یتواند چارچوبی فراروی طراحان و برنام هریزان شه...
[ 5 ] - خوانشی از دگرگونی شهر در عصر اطلاعات و جهانی شدن
هدف نوشتار حاضر نیل به تصویری بیش و کم روشن از دگرگونی های شهر در عصر اطلاعات و جهانی شدن است و آنکه این دگرگونی ها که ماحصل آن از دید بسیاری از اندیشمندان، فرآیندهای جهانی شدن و جهانی سازی و فروریختن ساختارهای معمول و باز تعریف آن ها در قالب مفاهیم جهانی است چگونه شکل شهرها را تغییر می دهد. پژوهش در این نوشتار مبتنی بر روش تبیینی – تحلیلی است که با توجه به کیفی بودن مسئله، تحلیل به شیوه تطبیقی...
[ 6 ] - جایگاه عوامل کالبدی در کاهش قیمت مسکن
بازار مسکن در سال های گذشته از پرنوسان ترین بخش های اقتصادی کشور بوده و دوره های رکود و رونق بسیاری را تجربه کرده است. تدوین یک برنامه جامع جهت کنترل بحران مسکن نیازمند شناسایی و تحلیل عمیق ابعاد مؤثر بر افزایش قیمت مسکن و حوزه نفوذ آن ها است. براساس آمار بانک مرکزی نمودار رشد قیمت مسکن بر روند رشد تورم منطبق نیست؛ به عبارتی علاوه بر تورم عمومی، عوامل خرد و کلان بسیاری در تعیین قیمت مسکن دخالت ...
[ 7 ] - تفرجگاه شهری و تحقق حیات مدنی
امروزه رشد و گسترش فضاهای باز عمومی در لبه‌های شهر به عنوان فرصتی برای پیوند میان محیط طبیعی و محیط مصنوع در کانون توجه حرفه‌مندان شهرسازی در شهرهای مختلف جهان قرار دارد. هدف اصلی شهرسازان در پرداختن به این موضوع، ساختاربخشی لبه‌های شهری و استفاده از فضاهای باز عمومی درقالب پهنه‌های تفرجگاهی است که توجه همزمان به حفاظت از زیست بوم و ایجاد بستری فراغتی به منظور افزایش تعاملات اجتماعی و تقویت حیا...
[ 8 ] - The Morphology of Qom; The Study on Spatial Configuration Changes of The City (1956-2021)
The present study attempts to investigate the relationship between spatial configuration changes of Qom and the central core in the last half century. The main objective of this study is to review the Spatial form of Qom, and analyze the effect of changes in Urban configuration on the central core of the city and the main axes of urban activities during 1946 to 2011 and ultimately, Forecast the...
[ 9 ] - طراحی شهری عمودی، مفاهیم و الزامات تحقق آن در کلانشهر تهران
نخستین هدف این مقاله بررسی محتوا و پیشینه رویکرد طراحی شهری عمودی به عنوان نظریه جدید طراحی شهری است که در راستای حل مشکلات شهری ناشی از کمبود ¬زمین بوجود آمد. علاوه¬بر این بررسی شرایط شهر تهران به عنوان کلان¬شهری در حوزه جنوب غرب آسیا، برای تحقق اهداف رویکرد فوق و تحلیل محتوای متون تخصصی و بررسی تحلیلی¬– ارزیابانه رویکردها و جنبش¬های مطرح در توسعه شهری عمودی، به منظور استخراج پیشینه طرح ای...
[ 10 ] - فضاهای عمومی و عوامل مؤثر بر حیات جمعی
پاسخگویی به نیازهای اجتماعی انسان و تأمین فرصتهای لازم در زمینه کسب تجارب اجتماعی وی، مستلزم وجود فضا و قرارگاه کالبدی است و فضای عمومی ظرفیتی عظیم در پاسخ به این جنبه از حیات انسان در جوامع شهری محسوب می شود. از اینرو با توجه به این ظرفیت عظیم از یکسو و تأکید بر بعد اجتماعی انسان و فضا از دیگرسو، مقاله حاضر به بررسی علل و عوامل مؤثر بر حفظ و تداوم حیات جمعی و کیفیت اجتماع پذیری فضاهای عمومی خو...
[ 11 ] - تحلیلی بر عوامل کالبدی مؤثر بر حس تعلق به مکان در مرکز قدیمی شهر سبزوار
حس تعلق به مکان، موجب تبدیل فضا به مکانی با ویژگیهای حسی و رفتاری خاص برای افراد میشود و توجه به تقویت آن خصوصاً در مراکز قدیمی و بافت تاریخی شهرها از اساسیترین دغدغههای دانش طراحی شهری محسوب میگردد. مطالعات بسیاری بر ضرورت توجه به نقش عناصر کالبدی در شکلگیری و تداوم رضایتمندی از مکان، هویت فردی و حس تعلق اشاره مینماید. از این رو هدف پژوهش حاضر استخراج هنجارها و سنجههای کالبدی جهت ایجاد ...
[ 12 ] - Compact city dose it create an obligatory context for urban sustainability?
Throughout the early and mid 1990s, there was widespread faith in the compact city model's ability to provide urban sustainability. However, where compact city policies had been implemented, follow-up studies began to show the predicted benefits did not happen as they should be. The article tries to peruse two opposite approaches of "Urban Sprawl" and "Compact City", with an analytical - cri...
[ 13 ] - Exclusionary Decision Making in Tehran Metropolitan Region- Complexity, Self organization and Power of Action
Viewing urban areas as webs of complex, interwoven networks, this article aims to analyze the decision-making process and its outcomes in Tehran metropolitan region. To do so, first the theoretical basis of complexity in urban life and its implications for planning have been reviewed. Using the main notion of power of action i.e. agency, and through creating the network of actors and their rela...
[ 14 ] - سلسله‌مراتب تشرف به اماکن مقدس در شهرهای تاریخی- مذهبی ایران نمونه موردی: شهر قم در دوران صفوی و قاجار
پژوهش‌های متعددی پیرامون ضرورت وجود و کیفیت سلسله‌ای از فضاهای متوالی در مورد ورودی اماکن تاریخی - مذهبی ایران به انجام رسیده، اما نسبت به تأثیر این سلسله‌مراتب در ادراک مخاطب پژوهش‌های کمی صورت گرفته است. سلسله‌مراتب ورود به شهرهای تاریخی-مذهبی که دارای اماکن مقدس هستند و مخاطب (زائر) به شوق زیارت و به منظور برطرف شدن حاجات خود وارد آنجا میشود، نیازمند بررسی بیشتری است. این مقاله در تلاش اس...
[ 15 ] - پیامد سیاست‌های هدایت و کنترل رشد بر روند گسترش سکونتگاه‌های پیراشهری در هاله کلانشهری تهران
فرایند تحول و گذار از مراکز روستایی به شهری در قلمروی پیرامونی کلانشهر تهران یا به عبارتی تحولات پیراشهرنشینی، در دهه‌های اخیر روند درحال رشد و گسترشی داشته‌است. یکی از نیروهای تاثیرگذار بر چنین تحولاتی سیاست‌های هدایت و کنترل رشد شهر است. این سیاست‌ها از ابعاد کلانی چون کمربند سبز و مرزهای رشد شهری تا ابعاد خردی همچون ضوابط و مقررات توسعه شهری و منطقه بندی کاربری اراضی در طرح‌های جامع شهری را ...
[ 16 ] - تدوین مدل ساختاری عوامل مکانی مؤثر بر ارتقاء پایداری اجتماعی در بافت‌های فرسوده شهری به کمک تحلیل عامل و تحلیل مسیر
معضلات اجتماعی یکی از مسائل مهم بافت‌های فرسوده در ایران است که میتوان از آن به عنوان «ناپایداری اجتماعی» یاد کرد. با این وجود در تهیه طرح‌های نوسازی برای این‌گونه بافت‌ها کمتر به لایه‌ها و ابعاد اجتماعی به طور کاربردی پرداخته میشود. «پایداری اجتماعی» یکی از ابعاد سه گانه توسعه پایدار است که چهارچوب نظری آن می‌تواند در راستای توجه به بهبود وضعیت اجتماعی بافت‌های شهری، در طرح‌ها و برنامههای ش...
[ 17 ] - Determine the Carrying Capacity of the Tourism and Recreational Range of Natural Areas along the Urban and Sustainable Urban Planning. (Case Study: Mashhad Metropolis)
Aims & Backgrounds: Today, the concept of capacity utilizing the maximum number of users who use a natural or recreational area at a given time without changing disturbance in the environment is widely used in urban management and planning. The purpose of this study is to determine the recreational range and tourism capacity in the Mashhad area. To this end, three types of physical, real, and e...
[ 18 ] - طراحی شهری با رویکرد مشارکت همکاری‌جویانه، از ایده تا طرح؛ موردپژوهی: میدان هروی تهران
بیان مسئله: طراحی شهرها بدون مشارکت و دخالت مردم، شهری منفعل، غیرانسانی و کسالت‌بار عرضه خواهد کرد که شهروندان آن نسبت به آیندة شهر بی‌تفاوت خواهند بود. بنابراین با توجه به پیچیدگی شهرهای معاصر و ناکارآمدی روش‌های سنتی، ارائة روش‌ها و ابزارهای مناسب برای ارتباط، تعاون و همکاری هرچه بهتر میان کارشناسان و ساکنان یک فضای شهری ضروری به نظر می‌رسد. مفهوم مشارکت شهروندی ارتباط مستقیم با مفهوم دموکراس...
[ 19 ] - مشارکت‌پذیری یا مشارکت‌گریزی مردم و برنامه‌ریزان؟ پژوهشی کیفی در محیط برنامه‌ریزی شهری ایران
مشارکت، مفهومی محلی، متنوع، پیچیده و پویا است. از اینرو نظریه‌ها و دیدگاه‌های موجود در زمینه مشارکت در برنامه‌ریزی شهری که اغلب در ساختار کشورهای غربی ارائه شده‌اند، در سایر کشورها اثربخشی لازم را ندارند. این در حالی است که تأکید اغلب پژوهش‌های انجام شده در این حوزه در محیط برنامه‌ریزی شهری کشور، بر سنجش نظریه‌های موجود معطوف و هدف آن‌ها تعیین سهم متغیرهای شناسایی شده از مشارکت و ارزیابی فرای...
[ 20 ] - A Relational Framework to Explain the Town’s Local Actors Decision-Making Mechanism
The life of Towns has become more important and greatly emphasized in recent years and this heralds the arrival of a new era when this type of settlements is introduced as major living and investment capacities. Therefore, it is necessary to study the different aspects of towns in order to plan and manage their development and answer the question about different decision-making mechanism in the...
نویسندگان همکار