در جغرافیای سیاسی نیز همانند علوم سیاسی، متأسفانه ایده‎ی پیدایش مفاهیم درهم‎تنیده‎ی حکومت، سرزمین و مرز که به‎مفهوم کشور state واقعیّت می‎بخشند، به پیمان وستفالیا در سال 1648 بازمی‎گردد و این واقعیّت نادیده انگاشته می‎شود که این مفاهیم مدرن، ریشه در دوره‌های قبل از پیدایش حکومت ـ ملّت‌ پایه در اروپا دارند. متأسفانه این شناسایی وجود ندارد که در مواردی، تمدّن‎‎های دوران باستان با مفهوم "حکومت state"ک...

شیخ اشراق، شهاب الدین سهروردی، با تکیه بر میراث کهن ایران باستان و حکمای یونان و تاملات ویژه در آیات قرآن، حکمت اشراقی خویش را بر بنیان نور، استوار کرد. در اندیشه ی این حکیم، حکمت، منحصر در حکمت بحثی نیست؛ بلکه حکمت بحثی مقدمه ای برای حکمتی بالاتر و شریفتر به نام حکمت ذوقی است و بدین طریق، حکمت ذوقی را که در سیر تحول فلسفه، تا حدی رو به فراموشی رفته بود بار دیگر احیاء نمود. او در حکمت خود نوآور...

پیش فرض های حاضر که جستار حاضر بر آن استوار است، این است که چون هیچ آموزه ای در سنت و تفکر اسلامی بدون مشروعیت بخشی " نص" {قرآن} امکان تدوین نمی یافت، از همین حیث " فلسفه" نیز به رغم انتقال آن از یونان باستان، نه تنها بر مدار مشروعیت " نص" رشد و نمو یافت، بلکه " فلسفه" پس از انتقال در عالم اسلامی، ماهیت و ساختاری متناسب با ساختار " نص" و نهایتا " تئولوژیک" پیدا کرد.    نخستین گام در تثبیت فلسف...

یکی از دشواری‌هایی که همواره پژوهشگران در مطالعه و بررسی آئین‌ و سنت‌های بازمانده از ایران باستان با آن مواجه‌اند، آمیختگی آموزه‌های این سنن با عناصری نمادین و یا اصطلاحاتی رمزگونه است. این مسئله که از آن به عنوان ویژگی دین‌های ایران باستان یاد می‌شود، در آئین‌ عیاران و جوانمردان نیز نمود یافته ‌است. در این پژوهش، تلاش شده است که تأثیرات رمزگونه سنت ایران باستان بر آئین‌های عیاری بررسی شود. بد...

مخروط افکنه ورامین که شرایط مساعد زیست بوم آن مرهون شعب جاجرود است، بخشی از منطقه گسترده مرکز فلات ایران می باشد که از دیرباز مورد توجه انسانها بوده است. خاک ورامین در اثر رسوبات جاجرود آنچنان حاصلخیز است که پیشه غالب مردمان این ناحیه کشاورزی بوده و بدلیل مرغوبیت این خاک، سفال نیز از اواخر دوره روستانشینی اولیه (نوسنگی) یکی از مصنوعات اصلی و خوش ساخت بومیان بوده است. روستای احمدآباد وسط که به د...

جنوب غربی ایران به جهت موقعیت خاص جغرافیایی، ژیوپلیتکی، چند چهره گی طبیعی و شرایط زیست محیطی از دیرباز سکونتگاه، پایتخت یا ایالتی مهم و شاخص در تاریخ ایران بوده است. یکی از اعصار درخشان این ناحیه دوره ی حکمرانی شاهک نشین الیمایی ست. الیماییان به عنوان بازماندگان ایلام کهن، مقارن امپراطوری اشکانی، به عنوان شاهک نشینی مستقل در جنوب غربی ایران و در همسایگی ایالت پارس و خاراسن سربرافراشتند. در متون...

اندیشه ی سیاسی به هرگونه روایت اندیشمندانه از امر سیاسی قطع نظر از آن که برچه بنیادی استوار باشد، اطلاق می گردد. اندیشه سیاسی با طلیعه زندگی بشر آغاز می شود اما در هر دوره متناسب با سطح پیشرفت فرهنگ به گونه های متفاوت بروز می کند و هدف آن حفظ بقای انسان و جامعه است. اندیشه ی سیاسی به صورت الگوهای رفتاری در جامعه نمودار می شود و در ادبیات سیاسی، کلام سیاسی، فلسفه سیاسی، هنر سیاسی و ... جلوه می ی...

از آفت‌های بزرگ در شرح و تحلیل متون ادب فارسی، به‌­ویژه مثنوی،جلال‌لدین بلخی، استناد بسیار به امثال و اشعار عربی و بی­‌توجهی به فرهنگ و ادب باستانی ایرانیان است. کافی است نگاهی به فهرست اشعار و امثال عربی مربوط به شرحهای مثنوی بیندازیم تا حضور سنگین آنها را دریابیم. در این میان چیزی که مورد غفلت قرار گرفته، اندیشه و فرهنگ ایران باستان است که بدبختانه جایگاه مناسبی در شرح متون ...

الأدب الصغیر و الأدب ­الکبیر از ترجمه­های پهلوی است که محل التقای دو فرهنگ اسلامی و ایرانی است. ابن مقفع مانند دیگر مترجمان متون پهلوی، مضامینی را از ادب پهلوی به عربی ترجمه کرد که با اندیشه­های اسلامی همسو بود. این همسویی، موجب استقبال گرم ادب عربی از اندیشه­های ایرانی شد ولی با گذشت زمانه در هاضمۀ فرهنگ عربی تبدیل به مضامین عربی شد. نویسنده در این مقاله با نشان دادن سرچشمه­های ایرانیِ چند محور...

با توجه به تحولات نوین فرهنگی در جامعه امروزی، نیاز ما ایرانیان به بررسی های جدید و علمی و پربار درباره تاریخ پرفراز و نشیب سرزمین اجدادیمان و دیانت و فرهنگ آن، بیش از پیش آشکار شده است. بته جقه یکی از نقوش سنتی، کهن سال و پر کاربرد است که به عنوان نقشی تزئینی در بسیاری از هنرهای ایران به چشم می خورد. درباره اصل و منشأ و ریشه نقش بته جقه در میان هنرشناسان اختلاف نظر زیاد است و تحولات بسیار زیا...