در طی چند دهه گذشته راهبردهای متعددی برای توسعه روستایی مطرح شده، یکی از آنها که دارای رویکرد فضایی است، راهبرد ایجاد و تقویت شهرهای کوچک و روستا- شهر است. کانون های کوچک شهری اولین هسته های شهری و بلا فصل در ارتباط با نقاط روستایی به عنوان حلقه اتصال نواحی روستایی با شهر های بزرگ تر قلمداد می شوند، پس هر گونه تحرکی در این کانون ها حوزه های روستایی را متأثر می کند. هدف تحقیق حاضر با عنوان نقش ش...

یکی از راهبردهای مهمی که در نیم قرن اخیر برای مقابله با عدم تعادل منطقه ای ناشی از رشد فزاینده شهرهای بزرگ مورد توجه قرار گرفته است، تقویت شهرهای کوچک و میانی در نظام شبکه شهری است. در ایران نیز در سالهای اخیر بررسی و تحلیل نقش و عملکرد شهرهای کوچک و میانی در توسعه منطقه ای مورد توجه جغرافیدان قرار گرفته و مطالعات متعددی در رابطه با این موضوع انجام گرفته است، اما در تحقیقات اندکی موضوع تبدیل رو...

نظام شهری مطلوب و به‌تبع آن توزیع اندازه شهری مطلوب یکی از عوامل توسعه در یک منطقه و کشور است. نظامشهریتجسمفضاییاقتصادسیاسیونحوه‌یمدیریتسرزمین بوده،بامطالعهنظامشهری، نحوه‌ی‌پخشایشومیزانتعادلجمعیتشهرهامشخص‌تر می‌شود. باتوجه به اهمیت مقوله نظام شهری، در این مقاله سعی شده به بررسی نظام شهری در استان مرکزی به عنوان یکی از خاستگاه‌های کهن مدنیت در ایران پرداخته شود. همچنین قلمرو زمانی پژوهش شامل یک ...

مقدمه و هدف پژوهش: الگوی توزیع جمعیت در کشورهای در حال توسعه، نشان از عدم تعادل در شبکه استقرار جمعیت و بهره وری از منابع و امکانات سرزمین دارد که در دهه های اخیر این عدم تعادل بیشتر به چشم می خورد و هر کشوری بنا به فراخور حال و شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی خود به نوعی سعی در برطرف نمودن این مشکل داشته است؛ اما اغلب برنامه ریزی ها در این زمینه با موفقیت همراه نبوده است و در حال حاضر شاهد توزی...

از راهکارهای موجود به منظور پرهیز از رشد غیراصولی شهرهای بزرگ و مشکلات ناشی از آن، به ویژه نابرابری های میان شهرها و روستاها، توجه به ایجاد و توسعة شهرهای کوچک است. این راهکار برای رفع نابـرابـری ها و تفاوت ها بیـن این دو عرصة‏ جغرافیایی در چارچوب ساماندهی فضایی، مناسب می نماید. تبدیل مراکز روستایی به شهر را می توان از جمله روش های مناسب توسعة شهرهای کوچک طی سال های اخیر برشمرد. تغییرات ناشی از...

      بررسی شناخت وضعیت و تنگناهای توسعۀ نواحی به لحاظ پایداری و توسعۀ پایدار در شهرها از مسائلی است که اخیراً در فرهنگ برنامه­ریزی شهری مطرح شده است. استفاده از شاخص­های توسعۀ پایدار در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی می­تواند معیاری مناسب هم برای تعیین جایگاه شهرها و هم در جهت حل مشکلات و نارسایی­هایی آنها برای نیل به رفاه اقتصادی و سلامت اجتماعی- فرهنگی ساکنین جهت رسیدن به توسعه­ی...

بررسی سلسله‌مراتب شهری و مطالعة شهرهای دارای سطوح مختلف جمعیتی در سرشماری‌های رسمی کشور، ما را با پدیده‌ای جدید مواجه می‌سازد. این پدیده، تبدیل و ارتقای روستاهای کوچک به شهر به‌رغم داشتن جمعیتی کمتر از آستانة تعریف‌شده برای شهرشدن است. این سکونتگاه‌ها که امروزه بیش از یک‌سوم از شهرهای کشور را تشکیل می‌دهند، کمترین امکانات، خدمات، تأسیسات و تجهیزات شهری را در خود جای داده‌اند. مقالة حاضر با روش ...

رشد و گسترش انفجار گونه جمعیت شهرنشین شهرها مشکلات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی فراوانی را پدید می‌آورد. در نتیجه این مشکلات، تحلیل‌گران مسائل شهری و منطقه‌ای، توجه خود را به توسعه شهرهای کوچک و متوسط، به عنوان راه حل مقابله با عدم تعادل ناشی از توسعه شهرهای بزرگ، معطوف کرده‌اند. به عقیده برنامه ریزان راهبرد توسعه روستا- شهرها و شهرهای کوچک از جمله راهبردهایی است که قادر است ضمن ایجاد تعادل در...

  چکیده   انتقال تکنولوژی و توسعه صنایع بزرگ، گسترش راه­های ارتباطی، امکانات فرهنگی و سایر جاذبه­های فریبنده در شهرهای بزرگ، پیامدهایی نظیر خالی­شدن روستاها، تبدیل روستاها به شهرهای کوچک، همچنین تبدیل شهرهای کوچک و میانی به شهرهای بزرگ و افزایش تعداد شهرها را سبب گردیده است. گسترش بی­رویه و سریع، تراکم و تمرکز بیش از حد جمعیت در شهرهای بزرگ سبب گردیده است که این شهرها قادر به تداوم حیات سالم شه...

در زمان حاضر یکی از چالش های اساسی دولت ها به ویژه در کشورهای در حال توسعه، سازماندهی ساختار فضایی مطلوب ملی است، به طوری که چنین ساختاری امکان تقسیم کارکردی، اقتصادی- اجتماعی متعادلی را در سلسله مراتب شهری و منطقه ای فراهم آورد. بر اساس تحولات سیاسی و اقتصادی جهانی به ویژه در نیم قرن اخیر منجر به بروز نابرابری های شهری و منطقه ای و مسائلی مانند مهاجرت های فزاینده در فضای ملی ممالک در حال توسعه...