در حکومت اسلامی _ شیعی، هر نوع سند شرعی باید تحت اجتهاد فقها و حکّام شرع و کاتبان امور شرعی نگاشته می‌شد. ازاین‌رو، ارزش و اعتبار شهادت که به عنوان بیّنه‌ای شرعی مورد تأکید فقها قرار داشته، با گذشت زمان همواره ثابت مانده است. استشهادنامه‌ها، یکی از انواع اسناد شرعی هستند که اگر به گونه‌ای علمی و با کمک دانش و فن سندشناسی مورد بررسی قرار گیرند، می‌توانند برای فهم زندگی و تعاملات اجتماعی، اقتصادی و...

بنابر برخی دیدگاه‌ها، عدالت به‌مثابۀ قاعده فقهی می‌تواند در اجتهاد فقهی و استنباط احکام شرعی نقش داشته باشد. اما باید گفت ادلۀ قرآنی در مقام بیان جعل حکم نیست و فراتر از حکمت احکام نخواهد بود. جای این ادله فقط در ملاکات احکام است. روشن است که با حکمت احکام نمی‌توان دست به استنباط زد. حکمت فقط علت جعل است و آنچه علت حکم و قید موضوع در مرحلۀ جعل است، می‌تواند تأثیری در استنباط داشته باشد. برخی فق...

پی ریزی تمدن نوین اسلامی جز با تدوین الگوی جامع دینی در موضوعات مختلف امکان پذیر نیست. طراحی الگوی جامع نیز فعالیتی پویا و پایدار و نیازمند اجتهاد مستمر است. استنباط و تبیین مبانی و معارف اسلام از منابع دینی، ضرورت طراحی الگوهاست. الگوها در حقیقت نقطه ی تلاقی و خط تماس نظام های معرفتی با نهادهای عینی و اجتماعی است. در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به سه الگو اشاره خواهد شد. در الگوی اول، نقش ...

قرآن کریم کمال و جاودانگی دین اسلام را گزارش کرده است؛ اما توسعه تمدن بشری و گسترش فرهنگ و ارتباطات اجتماعی در گذر زمان، مسائل و موضوع های نوینی را پدید آورده که پاسخگویی به آن ها پرسش های فراوانی را فراروی مسلمانان قرار داده است. سوال اساسی که موضوع بحث و بررسی این رساله می باشد، عبارت است از این که: دین برای رویارویی با پدیده های نو و احکام مسائل جدید دنیای مدرن چه راهکاری دارد؟ ابتدا با تعری...

1. تحقیق حاضر طی یک مقدمه و پنج فصل و یک خاتمه همراه با جمع بندی و نتیجه گیری تنظیم شده است. 2. هدف این پژوهش، نشان دادن جامعیت فقه و توانایی آن برای پاسخگویی به همه نیازهای جوامع بشری می باشد. 3. سوال اصلی پژوهش عبارت است از: دو عنصر زمان و مکان در اجتهاد چه نقشی را ایفا می کنند؟ 4. دو عنصر زمان و مکان، موجب می شود در موضوعات احکام دگرگونی هایی پدید آید و در نتیجه تغییر در حکم صورت بگیرد و نمو...

در این پژوهش، شرایط لازم از نظر ایمان، تقوا، علم و اجتهاد قاضی برای نشستن بر مسند قضاوت در حکومت اسلامی، با استفاده از آیات قرآن کریم و روایت معصومان(ع) که در کتاب کافی بازتاب یافته، تبیین شده‌است. بر اساس آیات قرآن کریم، تحقق چهار ویژگی مهم «ایمان»، «علم»، «عدالت» و «تقوا» برای یک قاضی ضروری است. از میان این ویژگی‌ها، علم قاضی مورد توجه فقها بوده‌است و دو دیدگاه لزوم اجتهاد و عدم لزوم آن طرح ش...

در میان فقها بحثی وجود دارد که آیا علم قاضی به واقعه از بیرون تأثیری در حکم او می‌تواند داشته باشد یا خیر به این معنا که حتی اگر از رخداد فیمابین دو طرف دعوا به هر نحوی مطلع است باز آنچه برای او حجت است تا بتواند بر اساس آن حکم کند صرفاً امارات تعیین شده از ناحیه شارع است که همانا بینه و اقرار می‌باشد، یا علم قاضی بدون امارات معینه نیز برای صدور حکم حجیت دارد. ثمره این بحث در اعتبار اجتهاد و یا ...

به سبب اهمیتی که تصدی جواز مرجعیت تقلید، در دین اسلام دارد، برای اهلیت افراد در تصدّی آن، شرایطی در نظر گرفته است، که یکی از آنها شرط ذکورت در مرجعیت است.در این زمینه، دو نظر متضاد وجود دارد: عده ای معتقدند اسلام، نه تنها با اجتهاد زن موافق است بلکه در مبانی فقه اجتهادی زنان را فراخوانده است و عده ای دیگر مخالفت خود را با تصدی مرجعیت تقلید برای زنان اظهار می کنند. در این مقاله ادلّه موافقین و مخا...