در نگاه کلی مسأله سرنوشت و تقدیر در قصه¬ها و داستان¬های کهن عامیانه نقش فعالی دارد و نقالان و قصه¬گویان از آن به عنوان یک عامل مرموز و ناپیدا بهره می¬گیرند، طبعاً مسأله¬ای که از چنین ویژگی برخوردار است، نمی¬تواند از آنِ تمدن خاصی باشد. در این میان هزار و یک شب به عنوان یک اثر ادبی و عامیانه که تلفیقی از فرهنگ¬های گوناگون در آن به نمایش گذاشته شده، می¬تواند مصداق بسیار بارزی برای شناسایی و چگونگی ...

شیخ عباس قمی به عنوان یکی از محدثان، مورخان و مولفان توانمند سده 14 هـ. ق. بینش و روش خاصی را در گزینش و ارائه گزارشات تاریخی ـ که اکثر این گزارشات در حوزه تاریخ شیعه، بالاخص زندگانی ائمه معصومین (ع) است ـ داشته است. با غور و بررسی در محتوای تألیفات شیخ عباس قمی می توان به تاریخنگری و تاریخنگاری وی پی برد. به طور معمول علایق و اعتقادات هر مورخی، اعم از مذهبی، سیاسی و اجتماعی و یا علائق و تجربه...

حدیث موضوع یعنی حدیث دروغین ساختگی و بربسته شده، بدین معنا که جاعلش آن را ساخته است و نه حدیث انسان دروغگو؛ زیرا دروغگو گاه راست می گوید] و هر سخن دروغگو، کذب نیست[. بنا بر شواهد نقلی و غیرنقلی متاسفانه عنصر جعل حدیث از صدر اسلام و حتی در زمان حیات پیامبر اعظم (صل الله علیه و آله) وارد جامعه اسلامی شد و کمتر کسی از علمای مسلمان دست به انکار این واقعیت تلخ زده است. در اثبات وجود این عنصر شوم می...

سنت الهی جریانی از ظهور صفات خداوند بر وفق ضوابط خاص و روش های مخصوص می باشد. سنت های الهی در قرآن با تعابیر گوناگونی از جمله امر، کلمه، مشیت، سنت، اراده و فطرت بیان شده است. سنت های الهی دارای ویژگی هایی از قبیل فراگیری، استمرار، تکرار، تخلف ناپذیری، عدم تبدیل و تحول ناپذیری می-باشد. همچنین این سنت ها منافاتی با اراده و اختیار انسان ندارد. سنت های الهی اقسامی دارد که سنت استخلاف، سنت تغییر، سن...

قرآن و سنت رسول خدا(ص) مهمترین وسیله برای هدایت امت بشمار میرود. از طریق تبعیت از سنت صحیح میتوان به هدایت رسید. سنت رسول خدا از طریق کسانی به دست ما رسیده است که با آن حضرت نشست و برخاست داشته و صحابه ایشان بشمار میروند. در باره عدالت یا عدم عدالت همه صحابه رسوال خدا(ص) نظرات مختلفی وجود دارد. یکی از راه های روشن شدن این حقیقت، بررسی احادیث کتاب "الصحیح" اثر مسلم بن حجاج نیشابوری از زاویه عملک...

انسان شناسی از آن جهت که به تبیین ابعاد وجودی آدمی و ارزشمندی وجودی وی در عالم هستی پرداخته و متکفل ارائه ی سیمای کمال و سعادت و شقاوت اوست، از مهم ترین و ضروری ترین مباحثی است که هم در حکمت نظری و هم در حکمت عملی قرآن کریم، از جایگاه رفیعی، برخوردار است. انسان شناسی یکی از نقاط عطف اندیشه ی حضرت امام خمینی1 در روی کردهای قرآنی، فلسفی و عرفانی ایشان است. در این پژوهش، سعی شده است ضمن استقراء آر...

در جهت ارائه نقشه راهبردی تحقق تمدن نوین اسلامی، درحوزه های مختلف و ابعاد متنوع آن باید از ، مدلی بنیانی و کاربردی را که مبتنی بر ساختاری علمی و منطقی و جهانی است ، ارائه نمود و سپس محتوای آن را مبتنی بر فرهنگ اسلامی (کلام الهی و سنت معصومین)، منطبق بر حقایق هستی از عالم و آدم مورد بهره برداری قرار داد سپس بر اساس مبانی آن مدل ، ارزیابی آثار را ارائه نمود.در غیر این صورت اهداف انقلاب اسلامی که ...

بحران هویت و تحول ارزش ها به خصوص در صد ساله اخیر موجب تشتت و تذبذب در نگرش ها، باورها، آداب و رسوم و رفتارها در جوامع مختلف شده و متاسفانه آفات زندگی مدرن مانند: مصرف گرایی مفرط، تجمل گرایی و سایر رذایل اخلاقی ، سبک زندگی جوامع مسلمان را نیز متأثر ساخته است. این امر برای مسلمانان، بالاخص شیعیان، که از سیره انبیا(ص) و آبشخور وحی، قرآن، نهج البلاغه و روایات سیراب می شوند یک آسیب اجتماعی عظیم محس...

مسأله توحید افعالی یکی از مسائل مهم در حوزه افعال الهی است که همواره ذهن انسانها را به خود مشغول داشته است؛ در این میان از امامیه و اشاعره به عنوان طرفداران توحید افعالی و از معتزله و قدریه به عنوان مخالفان توحید افعالی یاد شده است. بر این اساس ملاصدرا نیز به عنوان یکی از برجسته ترین فیلسوفان مسلمان، طرفدار توحید افعالی دانسته شده است. نگارنده در این پژوهش با جستجو در آثار ملاصدرا، به این نتیجه...

قرائت و کتابت قرآن یکی از موضوعات بنیادین در عرصه علوم قرآنی و مجموعه علوم و معارف اسلامی است و علم قرائات و نیز علم رسم المصحف یا علم مرسوم الخط جایگاه و نقش مهمی در ارتباط با حفظ اصالت و جاودانگی قرآن بر عهده دارند . اما از آنجائیکه اولا: انبوه روایات اسلامی ، آکنده از اسرائیلیات و فرآورده های برخوردهای مذهبی و قوم گرایانه است و ثانیا با توجه به عدم تدوین درست و اصولی برخی از علوم قرآنی مانند...