ساختار، مجموعه روابط عناصر و اجزای تشکیل دهنده یک اثر ادبی است که در پیوندی تنگاتنگ با یکدیگر و با کلیت اثر است. از این رو، در بررسی زبان شاعرانه و ساختارهای موجود در آن لازم است که عناصر به وجود آورنده ساختار شعر در ارتباط متقابل با یکدیگر و در ارتباط با کلیت ساختاری اثر بررسی شود. از مسائل مهم در حوزه ی شاهنامه پژوهی، تفکیک موارد الحاقی شاهنامه از قسمت های اصیل آن است. موارد الحاقی یا به صو...

رمان تاریخی شکلی از روایت داستانی ست که ترکیبی از داستان و تاریخ است. به طوری که نمی­توان به آسانی گفت که در این قالب آیا تاریخ به عنوان موضوع کار نویسنده، در محور داستان قرار می­گیرد و تمامی عناصر داستان در خدمت مورخ در می‌آید یا تاریخ به عنوان حکم فرعی اثر در پس داستان خود نمایی می­کند؟ بهترین نمونۀ آمیزش داستان وتاریخ را در این رمان ها می­توان دید. در این قالب داستانی اشخاص برجسته وتاریخی،سل...

کلیله و دمنه ی بهرامشاهی و مرزبان نامه ی وراوینی دو اثر نفیس و ارزشمند زبان و ادبیات فارسی هستند که با شباهت های فراوانی از قبیل: شباهت ساختاری، محتوایی، سبکی، شخصیّت پردازی مشابه، داستان پردازی مشابه، شیوه-ی روایت گری یکسان و... که با هم دارند؛ می توانند، از جنبه های مختلف، مورد تحلیل و بررسی تطبیقی و نقد پژوهشگران قرارگیرند. در این رساله با هدف تبیین هر چه بهتر شباهت ها و همانندی های ناگفته ...

پایان بندی داستان، یکی از عناصری است که جهت گیری نوینی به نقد ادبی داده است. هنر داستان پردازی مولانا در میان شاعران و نوابغ ایرانی تقریباً بی نظیر است. شگردهای روایی در مثنوی، ساختار و محتوای این اثر سترگ را در هم تنیده است. یکی از شاخصه های زیبایی شناختی که در داستان های مثنوی چشمگیر است، همین شیوة پایان بندی است. در پژوهش حاضر، شیوه های پایان بندی در شش دفتر مثنوی بررسی شده و مواردی که برجستگ...

در ادب فارسی در کنار قالب غزل، برای بیان مضامین غنایی و عاشقانه، استفاده از منظومه های عاشقانه نیز رواج دارد. داستان سرایی از انواعی است که بسیار زود در شعر فارسی مورد توجّه قرار گرفته است. در پایان قرن ششم نظم داستان های عاشقانه به وسیله نظامی گنجوی به حدّ اعلای کمال خود رسید. وی چند داستان معروف زمان خود را به نظم درآورد و هنرنمایی های این شاعر تا بدانجاست که اکثر سرایندگان  منظومه های عاشقانه،...

هدف این نوشته بررسی عناصر داستان( شخصیّت پردازی، زمانمندی، گفتگو، صحنه پردازی، کانون روایت) در کتاب دا است. این بررسی علاوه بر شناخت این چند عنصر در کتاب دا، می تواند زمینه آشنایی با عناصر دیگر داستان را نیز فراهم کند. نوع ادبی خاطره و داستان از منابع مهم ثبت شده درباره دفاع مقدّس و از مهم ترین اسناد و مدارک جنگ است که نقش مهمی در آثار ادبی، هنری و تاریخی ایفا می کند. دوران دفاع مقدّس آگنده از زی...

شخصیّت به عنوان یکی از عناصر برجسته داستان، از دیرباز مورد توجه ویژه ی نویسندگان قرار گرفته است. آن ها با پرورش هر چه بیشتر این عنصر در بطن داستان، قدرت هنری و سبک نویسندگی خویش را آشکار می سازند. این عنصر در کنار دیگر عناصر، خواننده را مجذوب خود می کند. از آن جاکه انسان موجودی اجتماعی است، لذا با جامعه ی مجازی داستان و شخصیّت های آن هم ذات پنداری می کند و هر لحظه بر آن است که خصوصیّات اخلاقی و رو...

در بررسی اشتراکات میان نمایشنامه های تک پرده ای برشت و حکایات ایرانی در ابتدا تأثیرات تئاتر روایی بر آثار تک پرده ای برشت دیده می شود. این تاثیرات باعث می شود تک پرده¬ای-های برشت در دوره اول نمایشنامه¬نویسی¬اش با سایر آثار تک پرده ای که پیش از وی نوشته شده اند تفاوت های ملموسی از لحاظ ساختاری داشته باشند. آثار برشت نزدیکی زیادی با حکایت های ایرانی دارد. این نزدیکی باعث بوجود آمدن پنج نقطه اشترا...

سیمین دانشور از جمله معدود نویسندگان معاصر زن است که توانسته است با استفاده از اطلاعات و دانش قابل قبول خود در قالب داستان و رمان آثار ارزشمندی به جامعه علمی و ادبی تقدیم نماید و از مسائل و مشکلات زمانة خود پرده بردارد. او تلاش کرده است به عنوان چشم بیدار جامعه را از زوایا وگوشه های مختلف-مخصوصاً از دید یک زن نگاه کند و مباحثی را مطرح نماید که قبل از او یا اصلاً بدان پرداخته نشده یا اگر هم پرداخت...

در علم روایت شناسی در هر متن روایی (داستان) دو سطح- جهان داستان و جهان روایت- وجود دارد و تجلی این دو جهان در الهی نامه یعطار باعث ایجاد گونه ی روایت پردازی خاصی گردیده است. از این نظر که در حکایت های این کتاب «نویسنده ی ملموس»(نویسنده ظاهری)در ابتدا با ورود به جهان داستان به نقل روایت پرداخته و روایت شنوِ آن درونی است در ادامه ناگهان خطاب وی از جهان داستان و روایت شنوِ درون داستانی قطع و در لباس...