حماسه عاشورا در کربلا از حماسه‏های جاودان خلقت است که در راستای هدایت انسان‏ها توسط خداوند متعال در خلال اختیار انسان‏ها طراحی شده است و عزاداری احیای این حماسه انسان ساز است. اگرچه مصادیق عزاداری توسط عرف مردم در هر عصر تعیین می‏شود، اما این عرف نباید با اصول و مبانی عقلی و نقلی تعارض داشته باشد. در این مقاله قمه‏زنی به‏منزله روشی که نه تنها عرف اندیشمندان آن را تأیید نمی‏کنند، بلکه عمل بدعت و...

باورهای خرافی کم و بیش در زندگی همه افراد وجود دارد و ریشه آن بر اساس روابط منطقی بنا نشده است. این باورها به عنوان مرهمی در جواب به ناامنی‌های افراد در زندگی رواج یافته و در واقع نوعی تلاش ناگزیر برای نفوذ به آینده است تا در مسیر وقایع و حوادث برای خوشایندسازی بر امور تأثیر بگذارد. بر این اساس یکی از باورهای انسان، باور به بخت و شانس است که در فرهنگ امروز جوامع گوناگون، در میان کلمات اقشار مخت...

آخرین رمان احمد محمود، گرچه اثری متفاوت با سایر آثار اوست، اما اشخاص این رمان نیز مانند سایر آثار او از مردم جنوب هستند و فضای قصه هم همان فضای جنوب است. شخصیت پردازی های آن خوب صورت گرفته و دیالوگ های درخشانی در آن دیدهمی شود. قدرت محمود در توصیف و خلق صحنه های نمایشی رمان به خوبی نمایان است و زبان استوار و دلنشین اثر، آن را خواندنی کرده است. نمادپردازی از دیگر ویژگی های این رمان است تا آنج...

کلثوم ننه نام کتابی طنزآمیز و انتقادی نوشتةآقاجمال خوانساری (۱۱۲۵ ق.) از فقیهان دورة صفویّه است. کلثوم ننه در نقد دینداری عامیانه و باورهای خرافی رایج میان زنان و قدیم ترین سند مکتوب دربارة اخلاق و آداب و رسوم زنان عامی ایران است. هدف از مقاله، معرّفی کتاب و مؤلّف آن سپس متن شناسی این اثر ارزشمند است. کتاب کلثوم ننه به عنوان یکی از آثار مهمّ ادب عامه در تاریخ ادبی ایران همواره از دید محقّقان دور مان...

کتاب فلسفه­ی خرافات با عنوانی از سنخ معرفت درجه دوم و ادّعای نگاه فلسفی، برای تبیین مفهومی و شناخت اقسام خرافه، علل گرایش انسان­ها بدان و روش­های مبارزه با این معضل تصنیف شده است. نحوه­ی ورود دکتر یثربی بدین بحث و سنخ گویش او، از دل­مشغولی فراوان وی نسبت به خرافه، به ویژه در بُعد اجتماعی آن حکایت دارد؛ امّا مؤلّف در فصول این اثر، به جای آن­که نگاه فلسفی به کلیات این بلیه را تقویت کند، با ع...

چکیده: بحث اصلی این پایان نامه به سه بخش تقسیم شده است. در بخش اوّل علومی که نویسنده به آن ها اشاره کرده است از جمله نجوم، طب، موسیقی و علوم غریبه را آورده، در مورد هر یک توضیحاتی بیان کرده و برای هر کدام از متن کتاب مثالی را آورده ایم. بخش دوم، مربوط به آداب و رسوم رایج در عصر نویسنده است که در سه بخش اجتماعی، درباری و مذهبی تدوین شده است. در این بخش به مطالب مختلفی از جمله نحوه ی زندگی مردم،...

صفویان پس از دورۀ فترت در ایران دولتی متمرکز تشکیل دادند و با تقویت هویت ملی ایرانیان و استفاده از عنصر هویت‌بخش دین، تحولاتی اساسی در ساختار حکومت و جامعه ایجاد کردند. رسمی‌کردن مذهب تشیع امامیه، مهم‌ترین اقدام حکومت صفویه در شروع کار بود که موجب تحول اساسی در ارزش‌ها و هنجارهای جامعۀ ایران شد. درنتیجه، بسیاری از ارزش‌ها جنبۀ دینی و مذهبی پیدا کردند و همراه این تحولات، برخی باورهای نادرست نیز ...

خرافات معلول زندگی آدمی وعکس العمل او در مقابله با طبیعت و محیط اسرارآمیز پیرامون وی است،که در مواقع حساس و لحظه هایی که عدم اعتماد و اطمینان به آینده وجود دارد حادث می گردد. اغلب خرافه ها در گذشته بخشی از نظام گسترده ی باورهای اجتماعی را تشکیل می دادند به عنوان میراث اجتماعی به افراد رسیده اند . برخی ازعقاید خرافی نیز منشا روانی دارند.این افکار موهوم وخیالی افراد رااز تدبیرمسائل براساس منطق و ...

هجوم مغولان در سال 614 ق/1217م. به غرب و حضور پر رنگ آن ها در مسند حکومت ایران، آثار و پیامدهای فراوانی را به جای گذاشت که برخی از آن ها تا زمان حاضر هم قابل احصاء و پیگیری است. تأثیری که مغولان در ایجاد باورهای فرهنگی جدید در بین مردم ایران گذاشتند، از جمله تأثیری که در ایجاد روحیه ملی گرایی و رهایی از نفوذ معنوی خلافت بغداد، بر جای گذاشتند، غیر قابل انکار است. از طرفی ورود اقوام نیمه وحشی مغو...

پدیده چشم زخم، آزار یا نقصانی که از تأثیر افکار بعضی از مردم به واسطه دیدن یا تعریف کردن آنها از چیزی به کسی یا چیزی می رسد، از جمله مسائل متافیزیکی است که از قدیم الایام وجود داشته، بسیاری از ارباب ملل و نحل به آن پایبند و معتقدند. این مسئله نه تنها در اسلام و مبانی دینی و تمدن اسلامی باوری خرافی تلقی نمی شده است، بلکه قرآن و روایات نیز آن را تأیید می کنند. در این جستار ضمن طرح این مسئله، مبان...