(صحت مطالب مقاله بر عهده نویسنده است و بیانگر دیدگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام نیست)  تشخیص مصلحت و ضوابط آن به خصوص پس از انقلاب اسلامی مورد دقت و توجه بسیاری از صاحب‌نطران بوده است، وجود سابقه‌ای طولانی در فقه اهل سنت و نو بودن این موضوع در فقه شیعی و حقوق ایران، مطالعات میان رشته‌ای فراوانی را باعث شده است. در این میان ضوابط فراوانی برای تشخیص مصلحت ارائه شده است. در این مقاله، ابت...

صلح از جمله عقودی است که با دامنه گسترده خود، نیازهای جامعه ما را در زمینه ی حقوق خصوصی مرتفع کرده است؛ در عین حال که عقدی مستقل و اصیل می باشد، می تواند نتیجه بیشتر عقود معین را به همراه داشته باشد. ماده 758ق.م، مقرر می دارد:«صلح در مقام معاملات هرچند نتیجه معامله را که به جای آن واقع شده است می دهد، لیکن شرایط و احکام خاصه آن معامله را ندارد...». منظور از «شرایط خاصه» در این ماده، شرایطی هستن...

دوجنسی ها که در متون فقهی خنثی نامیده می شوند، افرادی هستند که دارای یک یا چند صفت از دوجنس مذکر و مونث می باشند. خنثای مشکل به عنوان فردی که هیچیک از علایم زن بودن یا مرد بودن در وی غلبه ندارد، سبب بوجود آمدن مباحث بسیاری در بین فقها و حقوقدانان گردیده است. خنثای مشکل به لحاظ وضعیت متمایز دارای مسایل و مشکلاتی است که نیازمند وضع قوانین خاص می باشد. شناخت خنثی در قانونمندی فقهی وحقوقی بیش از پی...

سازمان‏دهی دانش که برای دسترسی آسان، دقیق و سریع به محتوای دانش انجام می‏پذیرد، با استفاده از فراداده‎‏های برآمده از واژگان کنترل شده و استاندارد صورت می‏گیرد. این فراداده‏های استاندارد حاصل نظر جامعه علمی و متخصصان موضوعی آن علم است. برپایه رهیافت سنتیِ سازمان‌دهی و بازیابی دانش، میان اطلاعات و دانش و انسان دوگانگی وجود دارد و سازماندهی دانش به مثابه امری عینی و توصیف‌های خنثی از یک جهانِ دانشِ ا...

در تعریفی دقیق که هم دستاوردهای فقه امامیه و هم دستاوردهای علم پزشکی در آن لحاظ شده است، می توان در ذیل کلیت مفهوم خنثی چنین بیان داشت: خنثی به افرادی اطلاق می شود که به دلیل نقص در دستگاه تناسلی، (اعم از دستگاه تناسلی داخلی و خارجی) از نقص جزئی تا فقدان آلت و یا وجود زائده از حالت جزئی تا اینکه هر دو آلت از هر دو جنس به صورت کامل بروز کند، هویت جنسیشان در ابهام است. خلقت انسان بر دو قسم مذکر و...

به موجب اصل تجزیه پذیری قرارداد، در صورت عدم تحقق، نقض و یا تخلف از بخشی از عقد ضمانت اجرای مربوطه (بطلان یا فسخ) تنها بر همان بخش از عقد وارد می شود و مابقی عقد به اعتبار خود باقی است. در حقوق انگلیس و کنوانسیون بیع بین المللی کالا این اصل به صراحت مقرر شده است که بر اساس آن بطلان یا فسخ تنها بر بخش نامحقق عقد جاری است. در حقوق ایران نیز با استفاده از مستندات فقهی از جمله قاعده انحلال عقد واحد...

   دخالت فهم عرف در استنباط احکام امری مسلم و روشن است، اما مرز این دخالت از حیث عملی همواره مبهم و مورد بحث فقهاء بوده است، به ویژه زمانی که قضاوت عرف در مورد مفهوم واژه ها در آیات و روایات و نیز مراد شارع از ترکیب ادلّه لفظی، با نصوص و ظهور بدوی آیات و روایات مغایر باشد، یا زمانی که نظر عرف در مصداق یابی واژه ها و نیز تعمیم و تضییق حکم، با نصوص و دلالت صریح آیات و روایات همخوانی ندارد، این ابه...

هر دوران شرایط و مسائل خاص خود را به وجود می آورد که پاسخ به عمده ی این مسائل با توجه به دیدگاه ها و گرایش های مجتهدان و اندیشمندان متفاوت می گردد، در عصر حاضر نیاز به مهار کردن فتوا و کنترل پاسخگویی ها بیش از گذشته احساس می شود؛ فتواهایی که در جای نامناسب به کار رفته و گاه به سخت گیری یا آسان گیری دچار می شوند تا اینکه سرانجام آسان گیری به تساهل و سرانجام سخت گیری نیز به تندروی و بحران می انجا...

 تأثیر مقتضیات هر عصر بر استنباط احکام، از مسلمات شریعت خاتم است و در سخنان برخی از فقها به این واقعیت اشاره شده است. در میان ایشان، امام خمینی، مبانی نظریة  تعیین‌کننده بودن دو عنصر زمان و مکان در اجتهاد را مطرح کردند. بحث اطاعت زن از همسر در حیطة وظایف واجب و نشوز و امتناع وی از پذیرفتن این امر، در زمرة مقررات متغیر است که تحت تأثیر برخی مؤلفه‌های زمانی...