مقیاس‌های شاعرانه، یکی از آرایه‌های زیبای ادبی است که تاکنون ناشناخته مانده و کمتر کسی به واجست آن پرداخته است. این آرایة ادبی در دستور زبان فارسی هم چندان مورد بررسی قرار نگرفته است. برخی دستورنگاران متوجه آن شده و از آن با عنوان‌های وابسته‌های عددی، روشنگر، صفت شمارشی مرکّب، ممیز، رابط‌های کلّی عددی یاد کرده‌اند. در این مقاله، به بررسی مقیاس‌های شاعرانه از قرن پنجم تا قرن دوازدهم، سبک خراسانی ...

از میان وجه­نماهای زبان فارسی، تعیین مقولة دستوری «باید» و «شاید» همواره موضوع بحث­انگیزی بوده است. برخی تحلیل­ها «باید» و «شاید» را افعال کمکی وجهی و برخی دیگر این دو وجه­نما[1] را قید وجهی در نظر گرفته­اند. مقالة حاضر می­کوشد تا با رویکردی شاخص[2] بنیاد به قیدها، جایگاه نحوی وجه­نماهای یادشده را تبیین کند و تحلیلی متفاوت از تحلیل­های صورت گرفته پیرامون «باید» و «شاید» ارائه دهد. در روند این ب...

در این مقاله یک سامانۀ بازشناسی گفتار پیوسته برای زبان فارسی معرفی می شود و نقش مدل آوایی و مدل زبانی در آن مورد بررسی قرار می گیرد. مدل های آوایی با روش های مستقل از بافت و وابسته به بافت در این سامانه به کار رفته و نتایجِ به کارگیریِ آن ها ارائه شده است. مدل زبانیِ سه کلمه ای نیز با روش های مبتنی بر کلمه، مبتنی بر مقولة نحوی و مبتنی بر طبقه، با استفاده از پیکرۀ متنیِ زبانِ فارسی استخراج و در سامان...

موضوع این رساله بررسی نمود، نفی و رابطة آنها از منظر زبان¬شناسی شناختی است. این پژوهش براساس باورها و فرضیه-های مطرح در یکی از بارزترین رویکردها به دستور در این چهارچوب، یعنی دستور شناختی لانگاکر، انجام گرفته است. نمود در این دستور یک مقولة معنایی مربوط به بند زماندار است و براساس این که یک تغییر در جهان را بیان کند یا به یک وضعیت یکنواخت بدون تغییر اشاره کند به انواع کامل و ناکامل تقسیم می¬شود...

در مقالة حاضر مسائل مربوط به تعیین موقعیت مقولة تصوری مورد بررسی و مطالعه قرار می‌گیرد. این مقوله به عنوان یک مقوله جامع بررسی می‌شود و اساس اندیشة ساختار زبانی و گسترش آنها در گفتار به‌عنوان یکی از مسائل پیچیده و جالب در علم زبان‌شناسی محسوب می‌شود. تجزیه و تحلیل پیدایش و پیشرفت ساختار زبانی از موضوعات مورد بحث و مطرح به‌شمار می‌آید و اعتبار ویژه در این زمینه به قشر زیرین ذهن‌گرایانه تعلق می‌گ...

در این مقاله یک سامانۀ بازشناسی گفتار پیوسته برای زبان فارسی معرفی می‌شود و نقش مدل آوایی و مدل زبانی در آن مورد بررسی قرار می‌گیرد. مدل‌های آوایی با روش‌های مستقل‌از‌بافت و وابسته‌به‌بافت در این سامانه به‌کار رفته و نتایجِ به‌کارگیریِ آن‌ها ارائه شده است. مدل زبانیِ سه‌کلمه‌ای نیز با روش‌های مبتنی‌بر کلمه، مبتنی‌بر مقولة نحوی و مبتنی‌بر طبقه، با استفاده از پیکرۀ متنیِ زبانِ فارسی استخراج و در سامان...

از میان وجه­نماهای زبان فارسی، تعیین مقولة دستوری «باید» و «شاید» همواره موضوع بحث­انگیزی بوده است. برخی تحلیل­ها «باید» و «شاید» را افعال کمکی وجهی و برخی دیگر این دو وجه­نما[1] را قید وجهی در نظر گرفته­اند. مقالة حاضر می­کوشد تا با رویکردی شاخص[2] بنیاد به قیدها، جایگاه نحوی وجه­نماهای یادشده را تبیین کند و تحلیلی متفاوت از تحلیل­های صورت گرفته پیرامون «باید» و «شاید» ارائه دهد. در روند این ب...

ارزیابی دانش دستوری یکی از موارد تقریبا مغفول در تحقیقات رشته ی آموزش زبان با سوالات بی پاسخ فراوانی می باشد (پورپورا، 2004). مروری بر سازه دستوردر ادییات تحقیق بیانگر آن است که مدل های دستور زبان به صورت مکفی به ابعاد این دانش نپرداخته اند. تحقیق حاضر با استفاده از پیشنهادات اخیر در مورد ماهیت توسعه دانش دستوری اقدام به تهیه ی چارچوبی شامل ابعاد پیچیدگی، گستره، و قوت برای یافتن بهترین پیش بین ...

ساخت‌های دواسمی در پیشینة مربوط به این اصطلاح، این گونه تعریف می‌شود: «توالی دو کلمه که دارای طبقة دستوری یکسان هستند و عموماً با یک رابط واژگانی به هم مرتبط می‌شوند». منظور از «دواسمی» در این اصطلاح، مقولة دستوری «اسم» نیست، بلکه یک اصطلاح پوششی است که می­تواند مقوله­های دستوری اسم، صفت، فعل، قید و حرف را در بربگیرد. یک مسئله مهم در ساخت‌های دواسمی، ترتیب عناصر و سازه­ها در این ساخت‌هاست. برای ...