دیدگاه صحیح درباره پدیده وحی این است که وحی حقیقتی است الاهی که از سوی خداوند تعالی بر برخی از بندگان برگزیده اش نازل شده است تا راهنمای دورافتادگان قافله کمال باشند. رهیافت دیگری نیز در تفسیر وحی ارئه شده که عبارت است از وحی نفسی. بر اساس این دیدگاه، وحی پدیده ای است برآمده از نفس و وجود انسان و انعکاسی است از ضمیر ناخودآگاه بشر. صاحبان این تفکر به علت عدم درک وحی حقیقی و منشأ الاهی آن به این ...

چکیده اسطوره روایتیست که به مردم در فهم جریان های معمول روانی و راه­های رشد انسان در مسیر زندگی کمک می­کند. رؤیا نیز پدیدۀ طبیعی و برون­فکنی خاصِّ ناخودآگاه است که در خودآگاه ظهور می­یابد. اسطوره و رؤیا دارای زبانیست که با شناخت نماد­ها به رمز و راز آن­ها پی خواهیم بُرد. بر مبنای این پژوهش، شاهنامۀ فردوسی در برگیرندۀ رؤیاهایی با سرشت جمعی- اسطوره­ایست که با زبانی نمادین شخصیّت­ِ رؤیابین را از رخ داد...

حافظ در بسیاری از اشعار خود به تجربیات رویدادهای شبانه ای اشاره کرده که دربردارنده دستاوردهای عرفانی برای او بوده است و اغلب با کاربرد واژه «دوش» و استفاده از تعابیری نظیر «دوش دیدم که...»، آنها را به تصویر می کشد. این تعبیر با اصطلاح «طوارق» نزد عرفا مناسبت دارد. «طوارق» به معنای آن چه در مناجات شب بر دل عارف و سالک وارد می شود، از جمله اصطلاحات عرفانی است که مفهوم آن در اشعار شاعران عارف پیش ...

سوررئالیسم هم زمان و تحت تاثشر نظریات فروید در روانکاوی شکل گرفت و هنرمندان به موجب بیان تخیلی از ناخودآگاه به خلق آثار بدیع وبی سابقه ای در دنیای هنر پرداختند وسراسر هنر خود را ممتو از الهامات ذهن ناخودآگاه ساختند اما همواره استقلال خود را حفظ کرده وهر کدام به خلق آثار سوررئالیستی ذهن خود پرداختند رنه ماگریت نیز متاثر از این مکتب به خلق آثار سوررئالیستی منحصر به فرد و رویای مخصوص به خود را در ...

یکی از روشهای نقد روانکاوانه بر اساس روانکاوی یونگ که به روان شناسی تحلیلی معروف است، صورت می پذیرد. نقد روانکاوانه بر اساس نظریات یونگ، نقد کهن الگویی نیز نامیده می شود. در این روش از نقد، نمادها و تصاویر کهن الگویی مورد بررسی قرار می گیرند. یونگ، معتقد بود که روان آدمی دارای سه بخش است: ضمیر خودآگاه، ضمیر ناخودآگاه شخصی، ضمیر ناخودآگاه جمعی. ضمیر ناخودآگاه جمعی بخشی از روان است که در تمام افر...

موسیقی از سویی به خاطر داشتن مشترکاتی مفهومی با هنر های بصری در بسیاری از زمان ها هنرمند را بر آن داشته است تا به اصطلاح، بیانی بصری از آن چه ادراک می کند را ارائه دهد. از سویی دیگر موسیقی به خاطر دارا بودن خاصیت همانندی با حالات و حرکات روحی انسان ، می تواند تداعی گر موقعیت های خاص ذهنی و انگاره های متفاوت ناخودآگاه باشد. بدین صورت که مثلاً صدای سوزناک ویولن می تواند ما را به یاد صدای سوزناک آه...

لکان نه‌تنها ناخودآگاه را دارای ساختار زبان، بلکه آن را زاییدۀ زبان می‌داند. مهم‌ترین کلیدواژۀ نظریۀ «ناخودآگاه زبانی» مفهوم زبان‌شناختیِ «دیگری بزرگ» است که در سایۀ نظام سه­گانی­ِ ساحت­های «واقعی، خیالی، نمادین» مفاهیم روانکاوانۀ بنیادینی چون ناخودآگاه، اگو، میل وغیره... را بازتعریف می­کند. دیگری بزرگ دلالت بر نظم نمادینی دارد که خود را بر فرایند سوبژکتیویته تحم...

چکیده نهاد آدمی دربردارنده ی دو قلمرو خودآگاه و ناخودآگاه می باشد و ناخودآگاه خود به دو بخش فردی و جمعی تقسیم می شود. ناخودآگاه جمعی بنیادی ترین یافته ی یونگ است. از نظر یونگ ناخودآگاه جمعی، فطری و همگانی است و از محتویات و رفتارهایی برخوردار است که زمینه ی روانی مشترک را تشکیل می دهد و انواع مختلفی را شامل می شود که یکی از آن ها آنیما است. آنیما، در ژرفای ناخودآگاهی نهفته است که منشأ بسیار ...

زمان در طول تاریخ ادبی جهان، همواره مورد توجه نویسندگان قرار گرفته است. چه بسیارند نویسندگان مکتب رومانتیسم که همیشه از گذر زمان در رنج بوده اند و آثار ادبی خود را بر پایه این مهم بنا کرده اند. در میان همه نویسندگانی که به زمان توجه خاصی نشان داده اند مارسل پروست، نویسنده قرن بیستم فرانسه، حساسیت بیشتری از خود نشان داده است و مضمون زمان در زندگی شخصی این نویسنده شهیر نقش حیاتی تری دارد. بدیهی ا...

در رساله مذکور، در بخش نخست سعی شده است که به معنی ناخودآگاه و ارتباط آن با خودآگاه انسان وبخصوص انسان هنرمند پرداخته شود و در روند این تحقیق به نظرات روانشناسانی چون زیگموند فروید و کارل گوستاویونگ که در زمینه ناخودآگاهی تحقیقات گسترده ای را به انجام رسانیده اند، پرداخته می شود و تجلی ناخودآگاه در اثر هنری طبق نظرات آنها بررسی می شود. و در ادامه، فرآیند آفرینش یک اثر هنری را مورد بررسی قرار دا...